Siedliska-Bogusz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Siedliska-Bogusz
wieś
Ilustracja
Zabytkowy kościół parafialny
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

dębicki

Gmina

Brzostek

Liczba ludności (2020)

975[2]

Strefa numeracyjna

14

Kod pocztowy

39-231[3]

Tablice rejestracyjne

RDE

SIMC

0814910[4]

Położenie na mapie gminy Brzostek
Mapa konturowa gminy Brzostek, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Siedliska-Bogusz”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Siedliska-Bogusz”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Siedliska-Bogusz”
Położenie na mapie powiatu dębickiego
Mapa konturowa powiatu dębickiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Siedliska-Bogusz”
Ziemia49°54′53″N 21°24′53″E/49,914722 21,414722[1]

Siedliska-Boguszwieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Brzostek[5][4].

W latach 1949–1954 była siedzibą gminy Siedliska Bogusz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny należącej do dekanatu Pilzno w diecezji tarnowskiej.

W miejscowości znajduje się Pomnik Grunwaldzki zbudowany w roku 1910.

Części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Siedliska-Bogusz[5][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0814926 Huta część wsi
0814932 Kamionki część wsi
0814949 Kmiecie część wsi
0814955 Kopaliny część wsi

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1353 synowie Iwana (Iwoni) z Klecia, trzej bracia – Chodko, Ostaszko i Piotr z Klecia otrzymali od króla Kazimierza Wielkiego kilkanaście wsi: Klecie (Kleszcze), Czermno, Januszkowice, Błażkową, Gogołów, Glinik, Bukową, Smarżowa i Kamienicę (okolice Jasła). W ten sposób wynagrodził ich za zasługi położone na rzecz Polski w walkach na Rusi. Otrzymali oni także miejscowości Klecie, Januszkowice i Skurowa, odebrane wcześniej benedyktynom, o które toczyły się długie procesy, z interwencjami, po stronie opactwa tynieckiego, kolejnych papieży (Kodeks Małopolski III 88, 310). Trudno było rozstrzygnąć, gdyż przypadły w dziedzictwie synom Piotra z Klecia: Iwanowi i Dymitrowi – potomkom Iwoni, sędziego chełmskiego – właściciela dóbr rymanowskich i Klecia, który był zaufanym współpracownikiem królów, podskarbim koronnym i marszałkiem królestwa. W konsekwencji benedyktyni musieli się zadowolić odzyskaniem jedynie części Januszkowic i Kleci. W XV wieku benedyktyni z opactwa tynieckiego odzyskali Siedliska i sąsiednie wsie. W 1536 roku ich właścicielami byli Jan, Kasper i Melchior Oświęcimowie.

W 1581 roku Siedliska podzielone były na dwie części. Pierwsza, jako jedna z czternastu wsi należała do Floriana Oświęcima, a druga (większa) część do Alberta Kowaliowskiego. W tej wsi urodził się dworzanin królewski Stanisław Oświęcim, syn Floriana. W drugiej połowie XVII wieku Siedliska dolne były własnością Rzuchowskich, od których zakupił je w 1740 roku Jan Stojowski. Natomiast Siedliska górne w 1686 roku należały do Stanisława Jordana Stojowskiego. Na początku XVIII wieku przejęli je Trzeciescy. W ich imieniu majątkiem zarządzał Francuz Antoni de Tournelles, mąż Krystyny Trzecieskiej. Przejściowo dzierżawił także Siedliska dolne i Kopaliny. W czasie pobytu w majątku wybudował nowy dwór (1728), budynki gospodarcze.

W 1763 roku Siedliska dolne i górne objął w posiadanie Nikodem Jordan Stojowski, burgrabia krakowski. Jedna z jego córek, Apolonia, 22 stycznia 1794 roku w kościele parafialnym w Siedliskach wyszła za mąż za Stanisława Bogusza, szlachcica spod Dąbrowy, szambelana króla Stanisława Augusta. W 1804 roku Boguszowie przejęli wioskę wraz z sąsiednią Smarżową na własność. Od tej pory miejscowość ma nazwę Siedliska-Bogusz. Trzech z pięciu synów Boguszów brało udział w powstaniu listopadowym: Feliks, Henryk i Nikodem. Feliks Bogusz był kapitanem w Legii Nadwiślańskiej i został odznaczony krzyżem Virtuti Militari, Henryk Bogusz otrzymał nominację na podporucznika. Po podziale dóbr między rodzeństwo Siedliska przejął Wiktoryn Bogusz, procesujący się z wioską Smarżowa, którą reprezentował deputowany Jakub Szela. Narastała wzajemna wrogość, która doprowadziła w lutym 1846 roku do krwawej rozprawy. Przyczynili się do tego Austriacy, którzy przy pomocy chłopów chcieli stłumić przewidywane powstanie narodowe. W czasie rzezi galicyjskiej spośród mieszkającej tu szlachty ocalały tylko kobiety i dzieci. Jeden z potomków rodziny dr Adam Bogusz opisał te wydarzenia i wydał w Krakowie na początku XX w. dwie książki poświęcone historii Siedlisk i Smarżowej.

W czasie okupacji działał tu ks. Karol Kawula ps. „Groźny”, proboszcz parafii i rezydent ks. Józef Śmietana ps. „Błyskawica”, który w czasie Akcji Burza był kapelanem oddziałów partyzanckich.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121930
  2. BIP gminy. Stan ludności na dzień 31.12.2020.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1144 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT.
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]