Sierpniówka
| Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego |
|
| Nazwa potoczna | Sierpniówka |
| Data wydania | 31 sierpnia 1944 |
| Miejsce publikacji |  Polska, Dz. U. z 1944 r. Nr 4, poz. 16 |
| Tekst jednolity | Dz. U. z 1946 r. Nr 69, poz. 377 |
| Data wejścia w życie | 13 września 1944 |
| Rodzaj aktu | dekret |
| Przedmiot regulacji | prawo karne materialne |
| Status | obowiązujący |
| Ostatnio zmieniony przez | Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 554 |
| Wejście w życie ostatniej zmiany | 1 września 1998 |
| Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych | |
Sierpniówka – potoczna nazwa dekretu z dnia 31 sierpnia 1944[1] roku o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego. Ten krótki objętościowo dekret objął pełny katalog zbrodni wojennych oraz niektórych przestępstw przeciwko ludzkości, z uwzględnieniem norm prawa międzynarodowego[2]. Przewidywał on karę śmierci za zabójstwa, znęcanie się i innego typu prześladowanie ludności cywilnej i jeńców wojennych[3]. Zgodnie z ustaleniami Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze odpowiedzialność karna groziła również za sam udział w niemieckiej lub sprzymierzonej z Niemcami organizacji przestępczej (np. NSDAP, gestapo itd.). Przewidziano również karę więzienia za szantaż z żądaniem okupu za zaniechanie donosu do władz niemieckich.
Przepisy sierpniówki stosowano do czynów popełnionych w dn. 1 września 1939 - 9 maja 1945, tak więc działały niezgodnie z zasadą lex retro non agit. Czyny wymienione w dekrecie były karalne już wcześniej, a dekret zaostrzał jedynie odpowiedzialność za nie.
Dekret ten był drastycznie represyjny[4], mimo to jednak był oczekiwany przez opinię publiczną. W praktyce był również wykorzystywany do skazywania żołnierzy Armii Krajowej oraz działaczy cywilnych Polskiego Państwa Podziemnego, o czym pisał Kazimierz Moczarski w książce Rozmowy z katem.
Przepisy dekretu obowiązują w polskim prawie karnym od 13 września 1944. Zostały zmienione dekretami z 1945 i 1946 likwidując sankcję bezwzględnie oznaczoną przez poszerzenie katalogu kar. W 1998 przepisy wprowadzające Kodeks karny z 1997 w miejsce sankcji w postaci kary śmierci wprowadziły karę dożywotniego pozbawienia wolności.
Przypisy
- ↑ http://static1.money.pl/d/akty_prawne/pdf/DU/1946/69/DU19460690377.pdf
- ↑ Sierpniówka była jednym z pierwszych na świecie aktów dotyczących odpowiedzialności za zbrodnie wojenne popełnione w czasie II wojny światowej.
- ↑ Następował również przepadek mienia oskarżonego.
- ↑ Art. 1 sierpniówki był jedynym w historii dwudziestowiecznego polskiego prawa karnego, który przewidywał sankcję bezwzględnie oznaczoną (tj. ściśle określającą rodzaj i wymiar kary) w postaci kary śmierci.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Adam Lityński, Historia prawa Polski Ludowej, 2007, ISBN 978-83-7334-671-0
