Sierpniówka

Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego
Nazwa potoczna	Sierpniówka
Data wydania	31 sierpnia 1944
Miejsce publikacji	Polska, Dz.U. z 1944 r. nr 4, poz. 16
Tekst jednolity	Dz.U. z 1946 r. nr 69, poz. 377
Data wejścia w życie	13 września 1944
Rodzaj aktu	dekret
Przedmiot regulacji	prawo karne materialne
Status	obowiązujący
Ostatnio zmieniony przez	Dz.U. z 1997 r. nr 88, poz. 554
Wejście w życie ostatniej zmiany	1 września 1998
Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Sierpniówka – zwyczajowa nazwa dekretu z dnia 31 sierpnia 1944 roku o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego.

Opis

Ten krótki objętościowo dekret objął pełny katalog zbrodni wojennych oraz niektórych przestępstw przeciwko ludzkości, z uwzględnieniem norm prawa międzynarodowego. Przewidywał on karę śmierci za zabójstwa, znęcanie się i innego typu prześladowanie ludności cywilnej i jeńców wojennych. Zgodnie z ustaleniami Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze odpowiedzialność karna groziła również za sam udział w niemieckiej lub sprzymierzonej z Niemcami organizacji przestępczej (np. NSDAP, gestapo itd.). Przewidziano również karę więzienia za szantaż z żądaniem okupu za zaniechanie donosu do władz niemieckich.

Przepisy sierpniówki stosowano do czynów popełnionych w dn. 1 września 1939 – 9 maja 1945, tak więc działały niezgodnie z zasadą lex retro non agit. Czyny wymienione w dekrecie były karalne już wcześniej, a dekret zaostrzał jedynie odpowiedzialność za nie.

W praktyce był wykorzystywany do ścigania i skazywania kolaborantów, szmalcowników, osób odpowiedzialnych za współudział w Holocauście, a także żołnierzy i działaczy organizacji podziemnych oraz działaczy cywilnych Polskiego Państwa Podziemnego.

Przepisy dekretu obowiązują w polskim prawie karnym od 13 września 1944. Zostały zmienione dekretami z 1945 i 1946, likwidując sankcję bezwzględnie oznaczoną przez poszerzenie katalogu kar. W 1998 przepisy wprowadzające Kodeks karny z 1997 w miejsce sankcji w postaci kary śmierci wprowadziły karę dożywotniego pozbawienia wolności.

Bibliografia

• AdamA. Lityński AdamA., Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2007, ISBN 83-7334-671-6, ISBN 978-83-7334-671-0, OCLC 749144671 .