Skala podatkowa – wzór na podstawie którego określa się wysokość podatku, jaki zapłaci podatnik od dochodu uzyskanego w jednym roku podatkowym. Jeden ze sposobów opodatkowania w ramach zasad ogólnych. Skala podatkowa przyjmuje jako podstawę opodatkowania – dochód.
Podatnicy rozliczający podatek za pomocą skali podatkowej są zobowiązani do obliczania i wpłacania zaliczek na podatek na rachunek bankowy Urzędu Skarbowego. Przy skali podatkowej zaliczki liczone są w stawce 17% lub 32% – wszystko zależy od wysokości osiągniętego dochodu. Natomiast rozliczenia rocznego podatnicy dokonują na druku PIT-36 lub PIT-37. Druk składany jest do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
Przedziały w skali podatkowej, nazywane także progami podatkowymi określają, jaką stawką podatku opodatkowane są dochody podatnika. Po przekroczeniu progu podatkowego zmienia się stawka podatku, jednak zmiana nie dotyczy całego dochodu podatnika, a jedynie jego nadwyżki powyżej przekroczonego progu.
Podatek progresywny oblicza się następująco: dochód podatnika do wysokości pierwszego progu podatkowego opodatkowany jest pierwszą stawką podatku ze skali podatkowej, po uwzględnieniu tak zwanej kwoty wolnej od podatku, nadwyżka dochodu ponad pierwszym progiem podatkowym opodatkowana jest według drugiej stawki wynikającej ze skali podatkowej itd.
Skala podatkowa ma zazwyczaj charakter progresywny. Stosowane są jednak także skale podatkowe regresywne w przypadku podatków regresywnych (np. składka ZUS[1]).
Przykład: podatek osobisty od dochodu 50 000 zł osiągniętego w roku 2008 przez podatnika rozliczającego swoje dochody indywidualnie[2], oblicza się następująco:
Rok 2008
Podstawa obliczenia podatku w złotych
Podatek wynosi
ponad
do
44 490
19% podstawy obliczenia minus kwota 586 zł 85 gr
44 490
85 528
7 866 zł 25 gr + 30% nadwyżki ponad 44 490 zł
85 528
20 177 zł 65 gr + 40% nadwyżki ponad 85 528 zł
Obliczenia podatku:
(44 490 × 0,19 – 586,85) + ((50 000 – 44 490) * 0,30) = 9519,25 zł, lub korzystając ze skali podatkowej: (7 866 zł 25 gr + 30% od nadwyżki ponad 44 490 zł) = 9519,25 zł.
Przykład jak wyżej, rok 2007: (43 405 × 0,19 – 572,54) + ((50 000 – 43 405) * 0,30) = 9652,91 zł, lub korzystając ze skali podatkowej: (7674 zł 41 gr + 30% od nadwyżki ponad 43 405 zł) = 9652,91 zł.
W polskim systemie podatkowym określone są również inne podatki, których wysokość nie jest obliczana według skali podatkowej. Obejmują one dochody (przychody), których nie łączy się z dochodami opodatkowanymi według skali podatkowej, np. karta podatkowa, przychód ewidencjonowany. Reguluje je ustawa z dnia 20.11.1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2022 r. poz. 2540).
1360 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 834 zł 88 gr x (podstawa obliczenia podatku – 8000 zł) ÷ 5000 zł, dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 8000 zł i nieprzekraczającej kwoty 13 000 zł
525 zł 12 gr – dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 13 000 zł i nieprzekraczającej kwoty 85 528 zł
525 zł 12 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 525 zł 12 gr x (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) ÷ 41 472 zł, dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 85 528 zł i nieprzekraczającej kwoty 127 000 zł[3]
1420 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 871 zł 70 gr x (podstawa obliczenia podatku – 8000 zł) ÷ 5000 zł, dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 8000 zł i nieprzekraczającej kwoty 13 000 zł
548 zł 30 gr – dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 13 000 zł i nieprzekraczającej kwoty 85 528 zł
548 zł 30 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 548 zł 30 gr x (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) ÷ 41 472 zł, dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 85 528 zł i nieprzekraczającej kwoty 127 000 zł[4].
1440 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 883 zł 98 gr x (podstawa obliczenia podatku – 8000 zł) ÷ 5000 zł, dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 8000 zł i nieprzekraczającej kwoty 13 000 zł
556 zł 02 gr – dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 13 000 zł i nieprzekraczającej kwoty 85 528 zł
556 zł 02 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 556 zł 02 gr x (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) ÷ 41 472 zł, dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 85 528 zł i nieprzekraczającej kwoty 127 000 zł[5].
1188 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 631 zł 98 gr x (podstawa obliczenia podatku – 6600 zł) ÷ 4400 zł, dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 6600 zł i nieprzekraczającej kwoty 11 000 zł
556 zł 02 gr – dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 11 000 zł i nieprzekraczającej kwoty 85 528 zł
556 zł 02 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 556 zł 02 gr x (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) ÷ 41 472 zł, dla podstawy obliczenia podatku wyższej od 85 528 zł i nieprzekraczającej kwoty 127 000 zł[6].
