Skalanka
 Skalanka widziana z Rachowca (2018) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
867 m n.p.m. |
Położenie na mapie Beskidu Śląskiego  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°29′18,9″N 18°57′52,5″E/49,488583 18,964583
| |
Skalanka (867 m)[1] – szczyt w Grupie Wielkiej Raczy w Beskidzie Żywiecko-Kisuckim. Przebega przez niego granica polsko-słowacka i Wielki Europejski Dział Wodny. Skalanka znajduje się pomiędzy Przełęczą Zwardońską (675 m), a Beskidem Wrzeszczowskim, od którego oddzielona jest przełęczą Graniczne (755 m). Wschodnie stoki Skalanki są polskie i opadają do źródłowej części potoku Słanica z należącymi do Zwardonia osiedlami Gomułka i Lastoczka[2], w kierunku północno-zachodnim (na terenie Słowacji) tworzy krótki grzbiet oddzielający potoki Čannecký potok i Varmusov potok (dopływy Skaliťanki)[3].
Na południowo-wschodnim zboczu działa chatka studencka – oficjalnie studencki schron turystyczny „Skalanka”. Położona jest w drewnianym, piętrowym domu, posiada około 50 miejsc noclegowych. W przeszłości była chatką studencką, następnie należała do osób prywatnych, a od 2007 ponownie zaczęła pełnić pierwotną funkcję. Właścicielem była Politechnika Śląska z Gliwic. Początkowo zarządzało nią Europejskie Forum Studentów AEGEE-Gliwice. Od 1 lutego 2010 roku Skalanką zarządza „Klub Miłośników Turystyki Grzmot – Odrodzenie”[4], który od marca 2012 roku jest jedynym właścicielem obiektu.
Na północnych stokach Skalanki działa niewielki ośrodek narciarski. W latach 30. XX wieku planowano w tym miejscu budowę skoczni[5]. Przez Skalankę przebiega szlak turystyczny. Omija on jednak jej wierzchołek, prowadząc wschodnimi (polskimi) stokami[5].
Polskie stoki Skalanki należą do Zwardonia w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Rajcza[2]. W regionalizacji fizycznogeograficznej Polski według Jerzego Kondrackiego Grupa Wielkiej Raczy zaliczana jest do Beskidu Żywieckiego[6], w nowszej polskiej regionalizacji z 2018 roku do Beskidu Żywiecko-Kisuckiego[7], na Słowacji do Beskidu Kisuckiego[8].
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
Zwardoń – Skalanka – Kikula – Magura – Wielki Przysłop – Wielka Racza. 4.45 godz, z powrotem 4.15 godz.[9]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna 1:10 000 [online] [dostęp 2025-02-20].
- ↑ a b Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2025-02-20].
- ↑ FreemapSlovakia (słowacka mapa turystyczna) [online] [dostęp 2025-02-17].
- ↑ Skalanka [online], www.aegee-gliwice.org [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-11] (ang.).
- ↑ a b Stanisław Figiel, Urszula Janicka-Krzywda, Wojciech W. Wiśniewski Piotr Krzywda, Beskid Żywiecki: przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, s. 128, ISBN 978-83-62460-30-4.
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 318, 330–333, ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Balon J., Jodłowski M., Krąż P., Beskidy Zachodnie (513.4–5), [w:] Richling A. i inni red., Regionalna geografia fizyczna Polski, Poznań 2021, s. 481, 494.
- ↑ Dušan Kočický, Boris Ivanič, Geomorfologické členenie Slovenska, Bratislava: Štátny geologický ústav Dionýza Štúra, 2011 [dostęp 2025-02-22].
- ↑ Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, s. 2, ISBN 978-83-7605-084-3.