Skalnik (roślina)
Skalnik darniowy | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
skalnik | ||
Nazwa systematyczna | |||
Petrophytum (Nutt.) Rydb. Mem. New York Bot. Gard. 1: 206 (1900)[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
P. caespitosum (Torrey et A. Gray) Nuttall ex Rydberg[4] | |||
Synonimy | |||
|
Skalnik[5] (Petrophytum (Nutt.) Rydb.) – rodzaj roślin należący do rodziny różowatych. Należą do niego trzy gatunki[3][6][3]. Zasięg rodzaju obejmuje zachodnią część Stanów Zjednoczonych i północno-wschodnią część Meksyku[3][6]. Szeroko rozprzestrzeniony jest jeden gatunek – skalnik darniowy P. caespitosum, podczas gdy dwa pozostałe występują endemicznie na niewielkich obszarach[6].
Naukowa nazwa rodzajowa utworzona została z greckich słów πετρος (petros) znaczącego „skała” i φυτόν (phyton) znaczącego „roślina”, w nawiązaniu do siedlisk – szczelin i półek skalnych – zasiedlanych przez te rośliny[6][5]. Skalnik darniowy uprawiany jest jako roślina ozdobna w ogrodach skalnych[5][7].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Krzewy i krzewinki, tworzące darnie, osiągające od 0,1 do 1 m wysokości. Pędy są wzniesione, podnoszące się lub płożące, zróżnicowane na krótko- i długopędy. Kora początkowo brązowa, z wiekiem szara[6].
- Liście
- Zimozielone, skrętoległe, gęsto ułożone na pędach, siedzące i pojedyncze. Blaszka skórzasta, całobrzega, wydłużona, osiągająca od kilku mm do 2,5 cm, rzadko nieco więcej[6].
- Kwiaty
- Zebrane w szczytowe, gęste i wąskie lub szeroko rozgałęziające się wiechy. Rośliny w obrębie kwiatostanu są owłosione. Poszczególne kwiaty osiągają 2–6 mm średnicy. Hypancjum ma kształt półkulisty lub stożkowaty i wysokość do 1 mm. Działki kielicha w liczbie 5, są wyprostowane lub odgięte, jajowate lub lancetowate. Płatki korony w liczbie 5, są trwałe, białe, owalne, jajowate do lancetowatych. Pręcików jest 20–40 i są one podobnej długości jak płatki. Zalążnia tworzona jest przez pięć owocolistków (rzadko innej ich liczby od 3 do 7), zrośniętych lub wolnych, owłosionych. Zawierają one po 2–3, rzadko 4 zalążki. Szyjki osadzone szczytowo i zwieńczone są drobnymi znamionami[6].
- Owoce
- Skupione w trwałym hypancjum i otoczone trwałymi listkami okwiatu mieszki w liczbie odpowiadającej liczbie owocolistków, osiągające do 2 mm długości, otwierające się wzdłuż szwu doosiowo lub odosiowo. Nasiona w liczbie jednego lub dwóch, walcowate lub wrzecionowate[6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj klasyfikowany jest w obrębie rodziny różowatych Rosaceae do podrodziny Amygdaloideae Arnott i plemienia Spiraeeae Candolle[2][8]. W obrębie plemienia tworzy wspólny klad z rodzajami tawuła Spiraea i Kelseya[6].
- Wykaz gatunków[3]
- Petrophytum caespitosum (Nutt.) Rydb. – skalnik darniowy
- Petrophytum cinerascens (Piper) Rydb.
- Petrophytum hendersonii (Canby ex Greene) Rydb.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-12-17] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-12-17] (ang.).}
- ↑ a b c d e f Petrophytum (Nutt.) Rydb.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-17].
- ↑ a b Petrophytum (Torrey et A. Gray) Rydberg. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-11-17].
- ↑ a b c B. Grabowska, T. Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K–Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 670-671. ISBN 978-83-7506-846-7.
- ↑ a b c d e f g h i Richard Lis: Petrophytum (Nuttall ex Torrey & A. Gray) Rydberg. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-12-17].
- ↑ David J. Mabberley , Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 701, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ Genus Petrophytum (Nutt. ex Torr. & A. Gray) Rydb.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-17].