Skansen Pszczelarski w Swarzędzu
| Oddział Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego | |
 Ule figuralne | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Poznańska 35 |
| Data założenia |
1963 |
Położenie na mapie Swarzędza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu poznańskiego  | |
Położenie na mapie gminy Swarzędz  | |
 52°24′16,33″N 17°03′40,53″E/52,404536 17,061258
| |
| Strona internetowa | |
Skansen Pszczelarski w Swarzędzu (właściwie Skansen i Muzeum Pszczelarstwa im. prof. Ryszarda Kosteckiego w Swarzędzu) – placówka muzealna prezentująca zbiory dotyczące bartnictwa, pszczelarstwa i jedwabnictwa, oddział Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. Zlokalizowana jest w zachodniej części Swarzędza, przy ul. Poznańskiej 35, pomiędzy drogą krajową nr 92 a linią kolejową nr 3. Zespół parkowy, obejmujący skansen wraz ze znajdującym się w jego obszarze pałacem, wpisany jest do rejestru zabytków[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Skansen powstał na terenie zdewastowanego podczas II wojny światowej parku dworskiego w Nowej Wsi, na terenie Swarzędza, przy Zakładzie Chorób Pszczół, będącym jednostką Instytutu Weterynarii w Puławach. Za moment założenia przyjmuje się rok 1963, kiedy to ule z kolekcji zakładu po raz pierwszy wyeksponowano w parku. Istotną rolę w powstaniu skansenu odegrał prof. Ryszard Kostecki, ale znaczny był również udział kierownika Zakładu Badania Chorób Owadów Użytkowych prof. Stanisława Kirkora oraz dr. Mariana Jelińskiego.
Pierwsze ule w skansenie to tzw. ule konfiguralne, przedstawiające biskupów kościoła katolickiego, pochodziły od Pani Weroniki Kumko z Wrocławia. Z biegiem czasu skansen otrzymywał coraz więcej darów od pszczelarzy I organizacji pszczelarskich. Najwięcej eksponatów krajowych muzeum pozyskało w latach 70. W latach 80 zwiększa się ilość eksponatów zagranicznych[2].
Od stycznia 1996 skansen i muzeum stanowią oddział Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. W 2002 placówce nadano imię prof. Ryszarda Kosteckiego – twórcy skansenu i kolekcji uli, propagatora historii i tradycji pszczelarstwa. Do najbardziej zasłużonych pszczelarzy z tych okolic należą Ludwik Liczbański, Edmund Woźny i Wiktor Widera[3].
Zbiory i ekspozycje[edytuj | edytuj kod]
Skansen stanowi unikatowy w skali europejskiej zbiór ponad 230 uli, ilustrujący w ramach ekspozycji plenerowej historię bartnictwa i pszczelarstwa na ziemiach polskich. Wśród eksponatów znajdują się ule figuralne (np. przedstawiające niedźwiedzie czy św. Ambrożego – patrona pszczelarzy), architektoniczne (od miniatur poznańskiej opery i ratusza w Poznaniu po góralskie chaty), ramowe, skrzynkowe, słomiane (koszki), kadłubowe i kłodowe, w tym wydobyta z Wisły barć (wiślana) datowana na rok 1474. Część obiektów na terenie skansenu jest zamieszkana przez pszczoły. Ekspozycja prezentowana jest w parku obsadzonym w latach 50. i 60. XX w. lipami, klonami, kasztanowcami, dębami, robinią, wierzbami i rzadkim w Polsce ale bardzo miododajnym perełkowcem.
W 1999 w pofolwarcznym budynku gospodarczym utworzono ekspozycję muzealną dotyczącą owadów użytkowych, sprzętu pszczelarskiego, a przy budynku wydzielono poletko prezentujące rośliny miododajne.
20 sierpnia 1981 Poczta Polska wydała całostkę na 170-lecie urodzin Jana Dzierżona. Urząd Pocztowy Poznań 9 stemplował ją 5 grudnia 1981 okolicznościowym kasownikiem z wizerunkiem ula figuralnego z tutejszego skansenu (ul przedstawiający św. Ambrożego wykonany przez mnichów tynieckich w XVIII wieku)[4].
-
Skansen pszczelarski w Swarzędzu -
Barć (wiślana) kłodowa datowana na XV wiek -
Ul figuralny „Łowiczanka”
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-08-05].
- ↑ Andrzej Przychodzki, Aurelia Bartoszek, Swarzędz ludzie, ule. Przyczynek do historii miasta, Swarzędz 2016, s. 27-28.
- ↑ Andrzej Przychodzki, Aurelia Bartoszek, Swarzędz ludzie, ule. Przyczynek do historii miasta, Swarzędz 2016, s. 49.
- ↑ bjs, Ciekawostki, w: Święty Garbiel. Informator Klubu Zbieraczy Znaczków Pocztowych o Tematyce Religijnej, Poznań, listopad 1982, s.14
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Muzea Wielkopolski. Poznań: Kwartet, 2004, s. 217-218. ISBN 83-917016-5-4.
- Swarzędz – Zbiory i ekspozycje. [w:] Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie [on-line]. [dostęp 2010-07-23].
- Marian Jeliński. Skansen pszczelarski w Swarzędzu. „Acta Scansenologica”. T. 1, s. 244-246, 1980. Sanok: KAW na zlecenie Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.
- Województwa wielkopolskie i lubuskie. Warszawa: Demart, 2009, s. 85, seria: Polska niezwykła. ISBN 978-83-7427-475-3.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona internetowa skansenu (ang. • niem. • pol.)