Skat (1899)
.jpg) Okręt na początku XX wieku | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
marzec 1899 |
| Wodowanie |
25 października 1899 |
 MW Imperium Rosyjskiego
| |
| Nazwa |
„Skat” → „Biesposzczadnyj” (od 1902) |
| Wejście do służby |
lipiec 1900 |
| Wycofanie ze służby |
czerwiec 1918 |
| Los okrętu |
złomowany w 1923 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 346–350 ton |
| Długość |
61,75 metra |
| Szerokość |
6,7 metra |
| Zanurzenie |
2,9 metra |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły moc 6000 KM, 2 śruby | |
| Prędkość |
27 węzłów |
| Zasięg |
1500 Mm przy prędkości 10 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 1 działo kal. 75 mm 5 dział kal. 47 mm (5 × I) 6 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe |
3 × 381 mm (3 × I) |
| Załoga |
64 |
Skat (ros. Скат) – rosyjski niszczyciel z przełomu XIX i XX wieku, jedna z czterech jednostek typu Kit. Okręt został zwodowany 25 października 1899 roku w niemieckiej stoczni Schichau w Elblągu, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego został wcielony w lipcu 1900 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. W 1902 roku nazwę jednostki zmieniono na „Biesposzczadnyj” (ros. „Беспощадный”). Niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód, gdzie wszedł w skład Eskadry Oceanu Spokojnego. Podczas wojny rosyjsko-japońskiej jednostka została internowana w chińskim porcie Tsingtao. W czasie I wojny światowej okręt służył na Dalekim Wschodzie. Podczas wojny domowej został przejęty przez Japończyków, a następnie złomowany w 1923 roku.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
„Skat” był jednym z czterech niszczycieli zamówionych i zbudowanych w Niemczech[1]. Jednostki te z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadały klasie torpedowców[1]. Okręt zbudowany został w stoczni Schichau w Elblągu (numer stoczniowy 658)[1][2]. Stępkę jednostki położono w marcu 1899 roku, a zwodowany został 25 października 1899 roku[1][3][a].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Okręt był niewielkim, dwukominowym niszczycielem z dwoma masztami[2]. Długość całkowita wynosiła 61,75 metra, szerokość 6,7 metra i zanurzenie 2,9 metra[2][b]. Wyporność normalna wynosiła 346–350 ton, zaś pełna 445 ton[1][2]. Okręt napędzany był przez dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 6000 KM, do której parę dostarczały cztery kotły Schichau[1][2][c]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 27 węzłów[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o maksymalnej masie 80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1500 Mm przy prędkości 10 węzłów[1][2].
Uzbrojenie artyleryjskie okrętu stanowiły: pojedyncze działo kalibru 75 mm L/48 Canet oraz pięć pojedynczych dział trzyfuntowych Hotchkiss M1885 L/40 kalibru 47 mm[1][2]. Jednostka wyposażona była w trzy pojedyncze obracalne nadwodne wyrzutnie torped kalibru 381 mm: dwie umieszczone na pokładzie między kominami i trzecią za drugim kominem, z łącznym zapasem sześciu torped[1][2].
Załoga okrętu liczyła 64 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2][d].
Służba[edytuj | edytuj kod]
„Skat” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego w lipcu 1900 roku[1]. Jednostka weszła w skład Floty Bałtyckiej[4]. W marcu 1902 roku nazwę okrętu zmieniono na „Biesposzczadnyj” (ros. „Беспощадный”)[1]. Między 1902 a 1903 rokiem niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód[4][5].
W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 1. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego, stacjonując w Port Artur[6][7]. 27 stycznia?/9 lutego 1904 roku okręt wziął udział w pierwszej, nierozstrzygniętej bitwie między głównymi siłami rosyjskimi i japońskimi na redzie Port Artur[8][9]. 28 lipca?/10 sierpnia „Biesposzczadnyj”, dowodzony przez kpt. mar. Dymitra Michajłowa, wraz z większością zgromadzonych tam okrętów wyszedł z oblężonego portu, podejmując próbę przedarcia się do Władywostoku[10]. Doprowadziło to do bitwy na Morzu Żółtym, w wyniku której eskadra rosyjska została rozproszona, a niszczyciele „Biesposzczadnyj”, „Biesszumnyj” i „Biesstrasznyj” w dniach 29 lipca?/11 sierpnia i 30 lipca?/12 sierpnia weszły do chińskiego portu Tsingtao, gdzie zostały internowane trzy dni później (2 sierpnia?/15 sierpnia)[11][12]. W listopadzie 1905 roku, po zakończeniu działań wojennych, okręt został zwrócony Rosji[1].
W 1912 roku dokonano modernizacji uzbrojenia jednostki: zdemontowano wyrzutnie torped kal. 381 mm i wszystkie działa kal. 47 mm, instalując w zamian trzy pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 450 mm oraz drugą armatę kalibru 75 mm L/48 Canet i sześć pojedynczych karabinów maszynowych kalibru 7,62 mm[1][13]. Wyeksploatowany niszczyciel w tym czasie osiągał prędkość do 22 węzłów[13]. Podczas I wojny światowej bazował we Władywostoku[2]. W 1916 roku „Biesposzczadnyj” został odstawiony do rezerwy z powodu niesprawności siłowni[13]. Podczas wojny domowej okręt został 30 czerwca 1918 roku przejęty we Władywostoku przez Japończyków, a następnie zdewastowany przez wycofujących się Białych w 1922 roku[1]. Przejęty przez Armię Czerwoną niszczyciel nie został nigdy naprawiony i złomowano go w 1923 roku[1][14].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rok wodowania 1899 potwierdzają Olender 2012 ↓, s. 247, Brassey 1902 ↓, s. 286 i Brassey 1903 ↓, s. 343. Natomiast Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 206 podaje, że stępkę okrętu położono w 1898 roku, zaś zwodowany został w 1900 roku.
- ↑ Opracowania znacznie różnią się jeśli chodzi o wymiary okrętu. Olender 2012 ↓, s. 247 podaje, że długość wynosiła 60 metrów, szerokość 7 metrów i zanurzenie 1,9 metra, natomiast Gogin 2022 ↓ podaje długość 63,5 metra, szerokość 7,01 metra i zanurzenie 2,72–2,87 metra.
- ↑ Jane 1900 ↓, s. 201 podaje, że moc siłowni wynosiła 5700 KM.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 328 podaje, że załoga liczyła 62 osoby.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Gogin 2022 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 206.
- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 297.
- ↑ a b Brassey 1902 ↓, s. 286.
- ↑ Brassey 1903 ↓, s. 343.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 15.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 37.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 59-60.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1985 ↓, s. 353.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 167-170.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 184-192, 329.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 77.
- ↑ a b c Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 298.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 573.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
- Ivan Gogin: KIT torpedo boats (1900). Navypedia. [dostęp 2022-01-07]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski: Od wojny krymskiej do bałkańskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985. ISBN 83-215-3259-4.
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Jane’s Fighting Ships 1900. Fred T. Jane (red.). London: Sampson Low, Marston & Co., 1900. (ang.).
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
- The Naval Annual, 1902. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1902. (ang.).
- The Naval Annual, 1903. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1903. (ang.).
