Sklerocjum
Sklerocjum lub sklerota (łac. sclerotium) – bulwowate (zwykle) wytwory grzybni zbudowane z paraplektynchymy, czyli gęsto splątanych strzępek. Są rodzajem przetrwalników[1]. Szczególnie zbite, zwarte strzępki znajdują się na powierzchni skleroty, tworząc jej okrywę. Zadaniem sklerocjów jest magazynowanie substancji zapasowych, ale także biorą udział w rozmnażaniu. Z czasem, gdy sklerocja zgromadzą substancje zapasowe, coraz bardziej zbita warstwa zewnętrznej plektenchymy odcina ich łączność z grzybnią i sklerocja uniezależniają się od niej. W sprzyjających warunkach korzystając ze zgromadzonych zapasów rozwijają się z nich owocniki[2].
Sklerocja mogą występować na grzybni pod lub nad ziemią – na przykład u pasożytniczej buławinki czerwonej sklerocja, zwane sporyszem, występują na ziarniakach zbóż. Sklerocja innych pasożytniczych grzybów z rodzaju Sclerotinia wyrastają na powierzchniach korzeni, łodyg, liści, owoców wielu gatunków roślin, mogą występować także wewnątrz tkanek roślinnych (częste są wewnątrz łodyg słonecznika). Po obumarciu rośliny sklerocja w różny sposób ostatecznie przedostają się zazwyczaj do gleby, w której mogą przetrwać przez wiele miesięcy, a nawet lat, zanim wyrosną z nich nowe owocniki[2].
Sklerocja mają różny rozmiar – od wielkości główki szpilki po pięść człowieka – i zazwyczaj ciemny kolor. Największe wytwarza występujący w Australii Polyporus mylittae: rozmiary tych występujących pod ziemią sklerot dochodzą do wielkości głowy człowieka i są jadalne[2].
Podobną rolę jak sklerocja spełniają pseudosklerocja (pseudoskleroty). Również tworzą zwartą strukturę, ale zawierają nie tylko grzybnię, ale także przerośnięte nią części roślin lub ziemię[3].
Niektóre gatunki, np. Verticillium, tworzą bardzo drobne sklerocja zwane mikrosklerocjami[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b c Edmund Malinowski, Anatomia roślin, Warszawa: PWN, 1966.
- ↑ Janusz Błaszkowki, Mariusz Tadych, Tadeusz Madej, Przewodnik do ćwiczeń z fitopatologii, Szczecin: wyd. AR w Szczecinie, 1999, ISBN 83-87327-23-9.
- ↑ Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.