Skrzynia (mebel)

Skrzynia z XV wieku

Skrzynia z XIX wieku

Skrzynia – mebel służący do przechowywania przedmiotów. Na przestrzeni dziejów występował w wielu odmianach. Podobnym w kształcie i funkcji meblem jest kufer.

Historia

Skrzynia jest meblem od najdawniejszych czasów towarzyszącym człowiekowi. W starożytnym Egipcie czy Grecji przybierała formę architektoniczną z płaskim lub dwuspadowym wiekiem.

W średniowieczu oprócz prostych konstrukcji stojakowych wykształciła się konstrukcja płycinowa, która była zdecydowanie lżejsza i pozwalała na zastosowanie bardziej urozmaiconego zdobnictwa.

W czasach nowożytnych skrzynia dała początek wielu odmianom mebli skrzyniowych, takim jak: bufet, kredens, szafa, komoda.

Apogeum rozwoju skrzynia przeżywała w renesansie. We Włoszech powstawały wówczas przepięknie zdobione snycerką, stiukiem i inkrustacją skrzynie posagowe (cassone) i podnosiste (cassapanca).

W wiekach późniejszych skrzynia została wyparta z salonów przez różne odmiany komody i podobnych mebli. Funkcję skrzyni podróżnej przejęły kufry, sepety, walizki. Do czasów XX wieku skrzynia przetrwała dzięki sztuce ludowej, tam pełniła funkcję skrzyni posagowej, malowanej w charakterystyczne dla danego regionu wzory.

Charakterystyka

Skrzynia należy do mebli skrzyniowych. Występuje w takich odmianach konstrukcyjnych:

• stojakowo-deskowa, stojakowo-płycinowa
• wieńcowo-deskowa, wieńcowo-płycinowa
• oskrzyniowo-deskowa, oskrzyniowo-płycinowa

Materiały użyte do wyrobu skrzyni zależą od aktualnie panującego stylu, dotyczy to również rodzajów połączeń i rozwiązań technologicznych.

Przykładowe rodzaje zdobień:

• w starożytności:
  • polichromia
  • inkrustacja
• w średniowieczu:
  • okucia metalowe i ćwieki
  • ornament fałdowy, wstęgowy, maswerkowy
• w renesansie
  • medaliony i kartusze
  • girlandy i gzymsy w formie wolich oczek i sercowników
  • boniowanie, ornament diamentowy

Odmiany skrzyni

• Skrzynia z wiekiem płaskim
• Skrzynia z wiekiem dwuspadowym
• Skrzynia z wiekiem wypukłym
• Skrzynia do siedzenia z oparciem

Galeria

• 
  Skrzynia renesansowa
• 
  Renesansowa włoska skrzynia posagowa
• 
  Kufer włoski zdobiony medalionami z kości słoniowej
• 
  Szesnastowieczny kufer z systemem zamków
• 
  Kufer z otwieranym bokiem umieszczony na podstawie to kabinet
• 
  Średniowieczna forma skrzyni zdobiona okuciami i ćwiekami
• 
  Włoska skrzynia stipo
• 
  Ludowa skrzynia posagowa
• 
  Dwudziestowieczny pojemnik na pościel w formie skrzyni
• 
  Skrzynia posagowa. Naddnieprze, Ukraina, r. 1930. Ze zbiorów kompleksu historyczno-kulturalnego Zamek Radomyśl

Zobacz też

• meble, meblarstwo
• Kompleks Historyczno-Kulturalny „Zamek Radomyśl”

Bibliografia

• Etude des styles du mobilier – A. Aussel – 1990 – ISBN 2-04-016205-4
• TimT. Forrest TimT., Wielka księga mebli antycznych, AnnaA. Czajkowska (tłum.), TeresaT. Olechowska (tłum.), Warszawa: Twój Styl, 1997, ISBN 83-7163-033-6, OCLC 749882250 .brak strony (książka)
• Богомолець. О. „Замок-музей Радомисль на Шляху Королів Via Regia”. – Київ, 2013 - ISBN 978-617-7031-15-3