50°18′52″N 17°38′57″E/50,314444 17,649167Skrzypiec (województwo opolskie)
| wieś | |
 Wjazd do Skrzypca ze strony Trzebini | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011[1]) |
388 |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-231[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OPR |
| SIMC |
0498425 |
Położenie na mapie gminy Lubrza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
| 50°18′52″N 17°38′57″E/50,314444 17,649167
| |
| Strona internetowa | |
Skrzypiec (niem. Kreiwitz, cz. Skřipce[3]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej, na pograniczu Gór Opawskich i Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez niego rzeka Prudnik[4].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 31 grudnia 2013 r. wieś była zamieszkana przez 395 osób[5].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 3 km od granicy z Czechami, na pograniczu Obniżenia Prudnickiego i północno-wschodniej części Gór Opawskich. Należy do Euroregionu Pradziad[6]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Prudnik.
Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]
W Skrzypcu panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,2 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Skrzypca wynoszą 619 mm. Dominują wiatry zachodnie[7].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Wcześniejsze nazwy Skrzypca: Greywitz (1331), Kreiwitz (1430), Skrzypiec (1583), Krzypice (1945). Nazwa miejscowości wywodzi się od skrzypu, rośliny w przeszłości bujnie rosnącej w okolicy. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Kreiwitz, a także wymienia polską nazwę Krzipiec we fragmencie: „Kreiwitz (polnisch Krzipiec)”[8].
W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Krzypice[9]. 15 marca 1947 nadano miejscowości nazwę Skrzypiec[10].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Na początku swojego istnienia Skrzypiec podlegał Prudnikowi (do 1430). Mniej więcej w tamtych czasach zbudowano młyn wodny. Była to wieś kmieciowa budowana równolegle do rzeki. W XIX w. wieś liczyła ponad 60 zabudowań, większość z mieszkańców była katolikami. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 571 mieszkańców Skrzypca 550 posługiwało się językiem niemieckim, a 21 językiem polskim[11]. Przed 1939 rokiem miejscowość zamieszkiwało ponad 500 mieszkańców. Wieś wtedy zajmowała 110 ha powierzchni. Zabudowa wsi ma postać zagród typy frankońskiego. W drugiej połowie XX wieku na południowym zachodzie miejscowości (od strony Trzebiny) powstało nowe osiedle domów jednorodzinnych rozbudowujące się do chwili obecnej.
Przy skrzyżowaniu drogi w kierunku kościoła w Dytmarowie stał pomnik ofiar I wojny światowej. W Lesie Trzebińskim na południu stała biała płyta z wyrytym czarnym napisem wierszem Theodora Körner pt. „Der Grenzadler” (Orzeł graniczny).
W starym dworze z XIX w. bogatej rodziny Finsterbusch zwanym Erbscholtisei (pol. sołectwem dziedzicznym) urządzono majątek wiejski. Hodowano w nim kury, indyki i kaczki. Używano najnowocześniejszych maszyn rolniczych. Majątek liczył 400 morgów. Obecnie dworek jest siedzibą Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Skrzypcu.
Obecnie w Skrzypcu znajduje się Wiejski Dom Kultury oraz biblioteka publiczna, działają również organizacje: koło gospodyń wiejskich oraz Grupa Odnowy Wsi.
Liczba mieszkańców wsi[edytuj | edytuj kod]
- 1910 – 571[12]
- 1933 – 540[13]
- 1939 – 527[13]
- 1998 – 460[14]
- 2002 – 424[14]
- 2009 – 409[14]
- 2011 – 388[14]
- 2012 – 401[5]
- 2013 – 395[5]
Ludzie urodzeni w Skrzypcu[edytuj | edytuj kod]
- Jan Szczurek (* 1949), poeta, reprezentant środowiska wiejskiego
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1158 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Věstník Matice opavské, Nákl. „Matice opavské”, 1907 [dostęp 2022-01-17] (cz.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ a b c Liczba mieszkańców Gminy Lubrza, lubrza.opole.pl [dostęp 2020-05-16] (pol.).
- ↑ Mapa interaktywna, emapy.com [dostęp 2020-05-16].
- ↑ Klimat: Skrzypiec: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org, pl.climate-data.org [dostęp 2020-05-16].
- ↑ Felix Triest 1865 ↓, s. 243.
- ↑ P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 24.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
- ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 73.
- ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de, www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-05-16].
- ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt, treemagic.org [dostęp 2020-05-16].
- ↑ a b c d Wieś Skrzypiec w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-05-16] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschliesen. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Integralne części wsi |
_COA.svg)