49°59′34″N 21°03′46″E/49,992778 21,062778Skrzyszów (województwo małopolskie)
| Artykuł | 49°59′34″N 21°3′46″E |
| - błąd | 39 m |
| WD | 49°59'34.01"N, 21°3'46.01"E |
| - błąd | 1 m |
| Odległość | 0 m |
| ||||
| ||||
.jpg) Kościół św. Stanisława w Skrzyszowie | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  małopolskie
| |||
| Powiat | tarnowski | |||
| Gmina | Skrzyszów | |||
| Liczba ludności (2011) | 3754 | |||
| Strefa numeracyjna | 14 | |||
| Kod pocztowy | 33-156 | |||
| Tablice rejestracyjne | KTA | |||
| SIMC | 0830428 | |||
Położenie na mapie gminy Skrzyszów  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | ||||
| 49°59′34″N 21°03′46″E/49,992778 21,062778
| ||||
Skrzyszów – wieś sąsiadująca z Tarnowem, leżąca nad potokiem Wątok. Siedziba władz gminy w powiecie tarnowskim (woj.małopolskie). Historia Skrzyszowa sięga początku XIV wieku, we wsi znajduje się zabytkowy drewniany kościół św. Stanisława. W 2011 roku Skrzyszów liczył 3754 mieszkańców[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historia Skrzyszowa sięga początku XIV wieku, w roku 1331 król Władysław Łokietek potwierdził Spytce z Melsztyna prawo do wsi[2].
Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego Skrzyszów składał się z trzech części: Skrzyszowa, Ładnej i Srędzin. Gęsto zabudowany Skrzyszów leżący nad Wątokiem liczył 400 domów. W Ładnej położonej przy gościńcu z Tarnowa do Pilzna było 26 domów, w niej znajdowała się największa w Galicji garbarnia. Srędziny ulokowane na północ od Ładnej liczyły 43 domy.
Ludna ta wieś rozsiadła w urodzajnej glebie i korzystnych warunkach, wytworzonych przez sąsiedztwo z Tarnowem.
Pierwsza parafia w Skrzyszowie powstała przed rokiem 1350. W 1517 roku hetman Jan Amor Tarnowski ufundował istniejący do dziś drewniany kościół. Parafia została zniesiona w 1542 roku, utworzono ją na nowo w roku 1736. Do parafii należały też Wola Rzędzińska, Wałki, Jodłówka i część Rzędzina[3].
W 1581 roku wieś, która była wówczas własnością księcia Ostrogskiego liczyła 66 kmieci gospodarujących na 33 łanach roli i 6 zagród z rolą. Poza tym sołtys miał 2 łany ziemi i 9 zagród. We wsi mieszkało 57 komorników oraz 7 rzemieślników. Miejscowość graniczyła na zachodzie z Gumniskami i Zawadą, na południu z Łękawicą i Szynwaldem, na wschodzie z Pogórską Wolą, a na północy z Rzędzinem. Wieś zawsze była częścią dóbr panów Tarnowa[4].
Po I wojnie światowej Skrzyszów stał się siedzibą samorządu gminnego. W 1934 wieś weszła w skład gminy zbiorowej Gumniska. W 1937 roku miejscowi działacze ludowi zorganizowali strajk chłopski oraz manifestacje w Skrzyszowie i Tarnowie[2].
W czasie II wojny światowej, od marca do lipca 1941 roku, w lesie Kruk na stoku Góry św. Marcina niemieccy naziści zamordowali ok. 400 osób. W latach 1958–1959 wybudowano na tym miejscu pomnik projektu tarnowskich artystów Bogdany i Anatola Drwalów[5].
1 stycznia 1973 roku Skrzyszów stał się siedzibą władz gminy. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie tarnowskim.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
W Skrzyszowie znajduje się drewniany kościół św. Stanisława Biskupa, wybudowany w stylu późnogotyckim w 1517 roku oraz drewniany parterowy dwór z I połowy XIX w.
Ciekawostka[edytuj | edytuj kod]
16 marca 2017 roku w Skrzyszowie padła najwyższa wygrana w historii Lotto – 36 726 210, 20 zł[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wieś Skrzyszów w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2017-07-24] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ a b Skrzyszów – Historia (pol.). skrzyszow.pl. [dostęp 2017-07-25].
- ↑ Marek Sztorc: Skrzyszów, kościół św. Stanisława bpa. [w:] Tarnowskie kościoły. [dostęp 2017-07-25]. (pol.)
- ↑ Skrzyszów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 734.
- ↑ Andrzej Matuszczyk, Pogórze Karpackie, Tarnów: Oddział PTTK [Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego] „Ziemi Tarnowskiej”, 1995, ISBN 83-903260-1-9, OCLC 891189204.
- ↑ Nowy rekord wysokości wygranej w grach losowych w Polsce - 36 726 210,20 złotych! | Lotto, Kaskada, Multi Multi, Mini Lotto, Zdrapki - lotto.pl, www.lotto.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
| ||||||||||
