Slavoia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Slavoia
Sulimski, 1984
Okres istnienia: 85–70 mln lat temu
85/70
85/70
Ilustracja
Rekonstrukcja szkieletu S. darevskii – widok z góry (autor: M. Tałanda)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

lepidozaury

Rząd

łuskonośne

Podrząd

?amfisbeny

Rodzaj

Slavoia

Gatunki
  • S. darevskii Sulimski, 1984

Slavoiarodzaj jaszczurek żyjących w późnej kredzie na terenach dzisiejszej Mongolii i Kazachstanu.

Okaz holotypowy ZPAL MgR-I/8

Rodzaj i gatunek typowy, Slavoia darevskii, zostały opisane w 1984 roku przez Andrzeja Sulimskiego[1] na podstawie kilkudziesięciu okazów, głównie czaszek i paru niekompletnych szkieletów. Skamieniałości gatunku znane są z formacji Barun Gojot (stanowiska Chulsan, Chermin Caw I i II, niższe warstwy Nemegt), Dżadochta (tylko stanowisko w Uchaa Tołgod) w Mongolii i z formacji Bostobe (stanowisko Szach-Szach) w Kazachstanie. Wszystkie te stanowiska datowane są na kampan, choć Szach-Szach może być nieco starsze od pozostałych i pochodzić już z santonu.

Slavoia charakteryzuje się silnie zwartą budową czaszki. Oczodoły są niewielkie. Otwór ciemieniowy jest niewielki lub nie ma go wcale. Zęby są pleurodontyczne i mają kołkowaty kształt. Na kości przedszczękowej jest ich 5, szczękowej 7–8, a na żuchwie do 10. Kość łzowa jest silnie zredukowana i niewielka. Kości podniebienne się zawijają i są połączone szwem z lemieszami. Kręgosłup składa się z 26 kręgów przedkrzyżowych, 2 krzyżowych i nieznanej liczby ogonowych. Kręgi są proceliczne[1]. Budowa czaszki sugeruje podziemny tryb życia i kopanie nor za pomocą głowy. Jaszczurka ta prawdopodobnie odżywiała się bezkręgowcami glebowymi[1].

Pozycja filogenetyczna Slavoia jest niepewna. Sulimski umieścił ją w grupie jaszczurek scynkokształtnych[1]. Późniejsi autorzy wiązali ten rodzaj z Lacertiformes lub ze scynkami. Alifanov (1993) umieścił ją w rodzinie Slavoiidae wraz z Eoxanta[2]. Rodzina ta miałaby być spokrewniona ze scynkami, ale Gao i Norell (2000) podważają tę opinię. Ich zdaniem nie da się na razie zaklasyfikować Slavoia dokładniej niż do scynkokształtnych[2]. Analizy Kearney (2003)[3] sugerują bliższy związek tej jaszczurki z Adamisaurus i generalnie z Lacertidae i Teiidae niż ze Scincidae i Cordylidae. Badania Conrada (2008) umieszczają Slavoia bliżej scynków i amfisben niż Lacertidae i Teidae[4]. Również Tałanda (2016) sugeruje bliskie pokrewieństwo Slavoia i amfisben. Jeśli ta koncepcja jest prawdziwa, Slavoia byłaby najstarszą znaną amfisbeną i jedyną znaną z mezozoiku[5]. Podsumowując, pozycja filogenetyczna tego rodzaju pozostaje nadal kwestią otwartą, choć wiele danych wskazuje na przynależność do Lacertiformes.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Sulimski, A. A new Cretaceous scincomorph lizard from Mongolia. „Palaeontologia Polonica”. 46, s. 143–155, 1984. (ang.). 
  2. a b Gao, K.-Q. i M.A. Norell. Taxonomic composition and systematics of Late Cretaceous lizard assemblages from Ukhaa Tolgod and adjacent localities, Mongolian Gobi Desert. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 249, s. 1–118, 2000. (ang.). 
  3. Kearney, M. The phylogenetic position of Sineoamphisbaena hexatabularis reexamined. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 23, s. 394–403, 2003. DOI: 10.1671/0272-4634(2003)023%5B0394:TPPOSH%5D2.0.CO;2. (ang.). 
  4. Conrad, J.L. Phylogeny and systematics of Squamata (Reptilia) based on morphology. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 310, s. 1–182, 2008. DOI: 10.1206/310.1. (ang.). 
  5. Tałanda, M. Cretaceous roots of the amphisbaenian lizards. „Zoologica Scripta”. 45 (1), s. 1–8, 2016. DOI: 10.1111/zsc.12138. (ang.).