Smoła drzewna
Smoła drzewna – smoła wytlewna uzyskiwana z suchej destylacji drewna (lub kory drzew), brunatnoczarna ciecz o gęstości 1,05–1,18 kg/dm³. Traktowana jako produkt główny (smolarstwo) lub uboczny przy produkcji węgla drzewnego (węglarstwo).
- Smoła z drewna liściastego (wydajność do kilkunastu %), ma ostry zapach kreozotu – w składzie przewaga kwasów żywicznych i kreozotu.
- Smoła z drewna iglastego (wydajność dla sosny ≥20%), o woni żywiczno-terpentynowej – w składzie przewaga terpenów i kwasów żywicznych.
Szczególnym rodzajem smoły drzewnej jest dziegieć – otrzymywany z kory i drewna brzozowego i wierzbowego[1], w niektórych źródłach uznawany jest za synonim smoły, nazwę dawną[2].
Smołę drzewną surową zwykle kieruje się na odstojniki, gdzie rozdziela się mniej więcej po połowie na smołę osadową i kwaśną wodę. Smołę osadową zazwyczaj poddaje się destylacji frakcyjnej, otrzymując pożądane w praktycznych zastosowaniach frakcje olejowe oraz pozostałość – pak drzewny. Z kwaśnej wody uzyskuje się drogą destylacji jasny ocet (zawierający prócz kwasu octowego, głównie metanol i aceton) i smołę rozpuszczalną (chodzi o rozpuszczalność w kwasie octowym).
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Starożytni rzymianie używali smoły drzewnej, produkowanej w lasach Galii i Germanii do celów izolacyjnych i impregnacyjnych[3]. Dawniej smoła drzewna stosowana była też w lecznictwie oraz do nasycania skór (tzw. jucht)[2].
Współcześnie smoła drzewna nie jest znaczącym surowcem przemysłowym. Wykorzystywana głównie jako źródło kreozotu i oleju impregnacyjnego (smoła z drzew liściastych) oraz terpentyny smołowej (dawniej zwanej smoleniem) i oleju flotacyjnego (smoła z drzew iglastych).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Józef Nadolny: Dziegieć – smoła drzewna. [w:] Drwal [on-line]. 2005. [dostęp 2014-02-04].
- ↑ a b Mała encyklopedia leśna. Marian Kiełbaska (red.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991, s. 112. ISBN 83-01-08938-5.
- ↑ A. Rosset: Starożytne drogi i mosty, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1970, s. 177.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Romuald Bogoczek, Elżbieta Kociołek-Balawejder: Technologia chemiczna organiczna. Surowce i półprodukty. Wrocław: Wyd. Akademii Ekonomicznej, 1992. ISBN 83-7011-093-2.
- Encyklopedia techniki. Chemia. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1993. ISBN 83-204-1312-5.