Soły
55°48′50″N 25°22′10″E/55,813889 25,369444 Pałac w Sołach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Okręg | |
| Populacja (2001) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Litwy  | |
| 55°48′50″N 25°22′10″E/55,813889 25,369444
| |
Soły[1] (lit. Salos) – miasteczko na Litwie, położone w okręgu poniewieskim, w rejonie rakiszeckim. Liczy 228 mieszkańców (2001). Dawna rezydencja Radziwiłłów, Morykonich, Tyzenhausów i hr. Przeździeckiej.
Prywatne miasto szlacheckie lokowane w latach 1558–1566 przez Hieronima Sieniawskiego, leżało w powiecie wiłkomierskim województwa wileńskiego[2].
Podczas okupacji hitlerowskiej na początku lipca 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1200 osób. 4 kwietnia 1943 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów wywieziono do Ponar i tam zamordowano[3].
Pałac w Sołach[edytuj | edytuj kod]
W 1806 roku nad brzegiem jeziora Ignacy Morykoni (1760–1823) herbu własnego (Morykoni), starosta sądowy wiłkomirski, polecił zbudować pałac, który zaprojektował włoski architekt Pietro de Rossi[4]. Rezydencję otaczał niewielki park, a całość ulokowana była na wyspie jeziora wraz z miasteczkiem. Ignacy Morykani zmarł bezpotomnie, a majątek odziedziczył jego brat Hieronim, po którym odziedziczył go jego syn Lucjan Morykani (1818–1893), który po rosyjskich szykanach za udział w powstaniu styczniowym zmuszony był sprzedać Soły, które kupił Rajnold Tyzenhauz z Postaw (1831–1881) herbu Bawół. Po jego bezpotomnej śmierci majątek odziedziczyła jego siostra Maria, której mężem był historyk Aleksander Narcyz hr. Przeździecki (1814–1871) herbu Pierzchała (Roch III)[4]. Oboje jednak nie mieszkali w Sołach i pałac był tylko siedzibą zarządców. Kolejnym właścicielem był Konstanty Leon Przeździecki (1846–1897), żonaty z Elżbietą Izabelą z Plater-Zyberków z Broelu[4]. Po nich pałac odziedziczył ich syn Rajnold Franciszek Przeździecki (1884–1955), który był ostatnim właścicielem majątku[4]. Rajnold był dyplomatą, historykiem i pisarzem, autorem m.in. dwutomowej rozprawy pt. Diplomatie et Protocole à la Cour de Pologne[4]. Władze Republiki Litewskiej w okresie międzywojennym rozparcelowały majątek Przeździeckich i w pałacu umieściły szkołę muzyczną i gospodarstwa domowego dla dziewcząt[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Soły, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 70.
- ↑ Stanisław Alexandrowicz, Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII w., w: Acta Baltico‑Slavica t. 7, 1970, s. 98.
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1125.
- ↑ a b c d e f Soły [online], dworypogranicza.pl [dostęp 2021-12-31].