Socjalistyczna Partia Pracy Ameryki
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Skrót |
SLP |
| Data założenia |
15 lipca 1876 |
| Adres siedziby | |
| Ideologia polityczna | |
| Barwy | |
| Strona internetowa | |
Socjalistyczna Partia Pracy Ameryki (ang. Socialist Labor Party of America, SLP) – najstarsza amerykańska socjalistyczna partia polityczna, założona w 1876.
Jej działacze byli jednymi ze założycieli związku zawodowego Robotników Przemysłowych Świata (IWW).
Historia
[edytuj | edytuj kod]Ugrupowanie zostało utworzone 15 lipca 1876 w Nowym Jorku. Początkowo nazywało się Partia Robotnicza Stanów Zjednoczonych (Workingmen's Party of the United States), ale podczas kongresu w Newark (w stanie New Jersey) 26 grudnia 1877 zmieniło nazwę na Socjalistyczną Partię Pracy (Socialistic Labor Party), a następnie, pod koniec lat 80. XIX wieku, na Socjalistyczną Partię Pracy (Socialist Labor Party)[1]. Partia była dodatkowo znana w niektórych państwach jako Partia Przemysłowa lub Partia Rządu Przemysłowego.
W 1890 SLP znalazło się pod wpływem Daniela De Leona, który wykorzystał swoją rolę jako redaktora The Weekly People, oficjalnego organu prasowego SLP w języku angielskim, aby rozszerzyć popularność partii poza jej wówczas w dużej mierze niemieckojęzyczne członkostwo. Pomimo swoich osiągnięć De Leon był postacią polaryzującą wśród członków SLP. W 1899 jego przeciwnicy opuścili SLP i połączyli się z Socjaldemokratyczną Partią Ameryki, tworząc potem Socjalistyczną Partię Ameryki[2][3].
Po śmierci De Leona w 1914 sekretarzem krajowym został Arnold Petersen[2]. Krytyczna zarówno wobec Związku Radzieckiego, jak i reformizmu Socjalistycznej Partii Ameryki, SLP coraz bardziej izolowała się od większości amerykańskiej lewicy. Jego wsparcie wzrosło pod koniec lat czterdziestych, ale ponownie spadło w latach pięćdziesiątych, kiedy Eric Hass stał się wpływowy w partii. SLP doświadczyło kolejnego wzrostu wsparcia pod koniec lat 60. XX wieku, ale potem ponownie spadło. SLP po raz ostatni nominowała kandydata na prezydenta w 1976. A 1 września 2008 zamknęła biuro krajowe[4].
Ideologia
[edytuj | edytuj kod]Partia opowiada się za „socjalistycznym związkiem przemysłowym”, wiarą w fundamentalną transformację społeczeństwa poprzez połączone działania politycznego i przemysłowego klasy robotniczej zorganizowanej w związkach przemysłowych.
Działalność
[edytuj | edytuj kod]Członkowie SLP wraz działaczami m.in. Socjalistycznej Partii Ameryki i Zachodniej Federacji Górników utworzyli w 1905 związek zawodowy Robotników Przemysłowych Świata (Industrial Workers of the World, w skrócie IWW). Wśród założycieli IWW znaleźli się William Haywood (Zachodnia Federacja Górników), Daniel De Leon (Socjalistyczna Partia Pracy Ameryki) i Eugene Debs (Socjalistyczna Partia Ameryki)[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ SOCIALIST LABOR PARTY OF AMERICA (1876-1930) history [online], web.archive.org, 20 maja 2020 [dostęp 2025-01-29] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-20].
- ↑ a b Socialist Labor Party (1876-1930) [online], www.marxists.org [dostęp 2020-06-17] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-20] (ang.).
- ↑ Daniel De Leon, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-06-17] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-14] (ang.).
- ↑ Daniel H. Johnson, Socialist Labor Party of America – The Hall-Hoag Collection [online] [dostęp 2020-06-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-29] (ang.).
- ↑ Anarchism - Social Revolution, Utopianism, Anti-Statism | Britannica [online], www.britannica.com, 16 stycznia 2025 [dostęp 2025-01-29] (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Seán Cronin, The Rise and Fall of the Socialist Labor Party of North America, Saothar, vol. 3 (1977), s. 21–33.
- Nathan Dershowitz, The Socialist Labor Party, Politics, vol. 5, no. 3 (1948), s. 155–158.
- Frank Girard and Ben Perry, Socialist Labor Party, 1876–1991: A Short History. Philadelphia: Livra Books, 1991, ISBN 978-0-9629315-0-5
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalna strona SLP (ang.)
- Oficjalna strona SLP na Facebooku (ang.)
- Historia oraz dokumenty SLP. slp.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-21)]. (ang.)