Soltanije

Soltanije سلطانيه
Państwo	Iran
Ostan	Zandżan
Wysokość	1784 m n.p.m.
Populacja (1991) • liczba ludności	5114
Położenie na mapie Iranu Soltanije
36°24′N 48°50′E

Soltanije
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Iran
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	II, III, IV
Numer ref.	1188
Region	Azja i Pacyfik
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2005 na 29. sesji

Soltanije (pers. سلطانيه) – miasto w Iranie, w ostanie Zandżan.

Miasto zostało założone przez Ilchanidów na przełomie XIII i XIV wieku. Wybrali je oni na swoją letnią siedzibę ponieważ Mongołom bardzo odpowiadała obfitość okolicznych pastwisk i panujący w tym rejonie względny chłód podczas lata. Budowę rozpoczął ilchan Argun (1284 - 1291), przy czym mur nowego miasta miał mieć 12 tys. kroków obwodu. Jego syn, Oldżajtu (1304 - 1316), powiększył go do 30 tys. kroków, i to właśnie on przeniósł tam swoją letnią stolicę. Jej budowa została ukończona w 1313 roku, jednak wydaje się że już za następcy Oldżajtu, Abu Sa’ida (1317 - 1335), czołową rolę wśród miast Ilchanidów ponownie zaczął odgrywać Tebriz. Niemniej nadal w Soltanije można było spotkać zagranicznych dyplomatów i kupców, a w roku 1318 papież Jan XXII ustanowił w nim archidiecezję, której arcybiskupi byli nominowani do roku 1425. Po upadku Ilchanidów Soltanije było przedmiotem walk pomiędzy Czobanidami, Dżalajirydami i Mozaffarydami. W roku 1384 zdobył je Timur (1370 - 1405). Według ambasadora króla Kastylii, Ruy Gonzáles de Clavijo, który odwiedził miasto w 1404 roku, nadal miało ono wielu mieszkańców i było ważnym ośrodkiem handlu. Stopniowo jednak zaczął on powracać do Tebrizu, a ruiny miasta dopełniło przeniesienie przez szacha Abbasa I (1587 - 1629) stolicy do Isfahanu. Krótkotrwały renesans Soltanije przeżyło kiedy swoją letnią rezydencję o nazwie Soltanabad w jego pobliżu założył Fath Ali Szah (1797 - 1834). Jednocześnie oznaczało to jednak zagładę większości czternastowiecznych struktur, z których materiał posłużył do budowy pałacu myśliwskiego szacha. Soltanabad został opuszczony po wojnie rosyjsko-perskiej w roku 1828. Odtąd jedyne pozostałe czternastowieczne monumenty, olbrzymie mauzoleum Oldżajtu na planie ośmiokąta o średnicy 38 m, wieża grobowca Baraka Baby i grób teologa Molly Hasana Sziraziego znajdowały się w mało znaczącej wiosce. W roku 1991 Soltanije liczyło 5114 mieszkańców. W roku 2005 zostało ono wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Bibliografia

• Sheila S. Blair. The Mongol capital of Sulṭāniyya, "The Imperial". „Iran. Journal of the British Institute of Persian Studies”. 1986. 24. s. 139-151. ISSN 0578-6967 (ang.). 
• V. Minorsky, C.E. Bosworth, Sheila S. Blair: Sulṭāniyya. W: C.E. Bosworth, E. Van Donzel, W.P. Heinrichs, G. Lecomte: The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume IX. Leiden: E.J. Brill, 1997, s. 859 - 861. ISBN 90-04-10422-4.