Sonet 131 (William Szekspir)
_page_139_sonet_145_cropped_image.jpg)
Thou art as tyrannous, so as thou art,
As those whose beauties proudly make them cruel;
For well thou know'st to my dear doting heart
Thou art the fairest and most precious jewel.
Yet, in good faith, some say that thee behold,
Thy face hath not the power to make love groan;
To say they err I dare not be so bold,
Although I swear it to myself alone.
And to be sure that is not false I swear,
A thousand groans, but thinking on thy face,
One on another's neck, do witness bear
Thy black is fairest in my judgment's place.
- In nothing art thou black save in thy deeds,
- And thence this slander, as I think, proceeds.
Despotką jesteś, jak wszystkie despotki,
Które srogości uczy ich uroda,
Wiesz bowiem o tem, skarbie mój przesłodki,
Że większych skarbów nikt mi tu nie poda.
Oko twe, mówią, nie wnika tak w duszę,
By przez nie miłość wybuchała płaczem:
Nie śmiem zaprzeczyć, wyznać jednak muszę,
Że wciąż to sobie przysięgam cichaczem.
Lecz tysiąc wzdychań dowodem jest przecie,
Że nie przysięgam fałszywie; niekłamnie
Widzę, o licu twem myśląc, iż w świecie
Twoja li czarność najpiękniejsza dla mnie.
- Zresztą czarnemi są li twoje czyny
- I w tem jest powód oszczerstwa jedyny.
Sonet 131 (incipit THou art as tiranous,ſo as thou art[a]) – jeden z cyklu 154 sonetów autorstwa Williama Szekspira. Po raz pierwszy został opublikowany w 1609 roku[5].
Sonet ten jest kontynuacją koncepcji z sonetu 130[6].
Treść[edytuj | edytuj kod]
W sonecie tym podmiot liryczny, przez niektórych badaczy utożsamiany z autorem[7][8], ogłasza światu, że chociaż uroda jego kochanki, Czarnej Damy nie jest konwencjonalna, to emocjonalna tyrania wobec niego jest taka sama jak konwencjonalnie pięknych kobiet wobec swoich kochanków[9]. Ostatnie wersy można zrozumieć zarówno jako sugestię, że specyficzność urody nie pozwala na miłość do niej[9], jak i taką, że jej moralność nie należy do najczystszych[6].
Polskie przekłady[edytuj | edytuj kod]
| 1913 | Tyranem jesteś, choć nie jesteś gładką; | Maria Sułkowska | [10] | ||
| 1922 | Despotką jesteś, jak wszystkie despotki, | Jan Kasprowicz | [4] | ||
| 1948 | Taka, jak jesteś, równym okrucieństwem | Władysław Tarnawski | [11] | ||
| 1964 | Takeś okrutna i takeś zdradliwa, | Jarosław Marek Rymkiewicz | [12] | ||
| 1968 | Takaś dla mnie tyrańska, jak wszystkie okrutne | Marian Hemar | [13] | ||
| 1978 | Tyranką jesteś, ty z twoimi skazy, | Bohdan Drozdowski | [14] | ||
| 1979 | Jesteś bezwzględna jak owe, stworzone | Maciej Słomczyński | [15] | ||
| 2011 | Choć nie słyniesz z piękności, tyrania trwa sroga | Stanisław Barańczak | [7] | ||
| 2015 | Taka jak jesteś, miewasz coś z tyrana | Ryszard Długołęcki | [16] |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑
William Shakespeare: Shake-speares Sonnets. Neuer before Imprinted. (A Louers Complaint. By William Shake-speare.). Londyn: 1609.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wiktor Hahn: Shakespeare w Polsce : bibliografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1958, s. 36-38.
- ↑ Wanda Krajewska: Recepcja literatury angielskiej w Polsce w okresie modernizmu (1887-1918): informacje, sạdy, przekłady. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1972, s. 228.
- ↑ Charles Knox Pooler (red.): The Works of Shakespeare: Sonnets. Londyn: Methuen & Company, 1918, seria: The Arden Shakespeare [1st series]. OCLC 4770201.
- ↑ a b Jan Kasprowicz: William Shakespeare Sonety z angielskiego przełożył Jan Kasprowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Bibljoteka Polska“, 1922.
- ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira.. Warszawa: Gebethner&Wolff, 1914, s. 28, 81.
- ↑ a b Shakespeare's Sonnets – Sonnet CXXXI. Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2021-01-18]. (ang.).
- ↑ a b Stanisław Barańczak: William Shakespeare Sonety Przekład, wstęp i opracowanie Stanisław Barańczak. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011. ISBN 978-83-61298-50-2.
- ↑ Henryk Zbierski: William Shakespeare. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 552-577. ISBN 83-214-0524-X.
- ↑ a b Katherine Duncan-Jones: Shakespeare's Sonnets. Londyn, Nowy Jork, Delhi, Sydney: Bloomsbury, 2015, s. 376-377, seria: The Arden Shakespeare. ISBN 978-1-4080-1797-5.
- ↑ Maria Sułkowska (MUS): Sonety Shakespeare’a I-CXXXIV i CXXXVII-CLIV. Kraków: G. Gebethner i spółka, 1913.
- ↑ Fragment spuścizny Władysława Tarnawskiego. Sonety, „Lukrecja”, „Wenus i Adonis”. Autograf, 3 zeszyty. Dar Joanny Tarnawskiej. Dzieła W. Sheakespeare’a w przekładzie W. Tarnawskiego.. Biblioteka Jagiellońska Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-16)].
- ↑ Jerzy S. Sito: William Shakespeare Sonety wybrał i opracował Jerzy S. Sito, wstępem poprzedził Jan Kott. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1964.
- ↑ Marian Hemar: Sonety Szekspira. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna, 1968.
- ↑ Bohdan Drozdowski: Opór, wybór poezji z lat 1950-1975. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1978.
- ↑ Maciej Słomczyński: Shakespeare William - Dzieła tom 1 Sonety. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 1979.
- ↑ Ryszard Długołęcki: William Shakespeare Sonety przekład Ryszard Długołęcki. Bydgoszcz: Arspol, 2015. ISBN 978-83-936744-1-1.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Shakespeare's Sonnets – pełny tekst wraz z komentarzem. Oxquarry Books Ltd. [dostęp 2021-01-18]. (ang.).
|
