Spółgłoska boczna szczelinowa dziąsłowa dźwięczna
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| ||||
| Numer IPA | 149 | |||
|---|---|---|---|---|
| ɮ | ||||
| Jednostka znakowa | ɮ | |||
| Unikod | U+026e | |||
| UTF-8 (hex) | c9 ae | |||
| Inne systemy | ||||
| X-SAMPA | K\ | |||
| Kirshenbaum | z<lat> | |||
| Alfabet Braille'a | ⠇⠐⠮ | |||
| Przykład | ||||
| informacje • pomoc | ||||
| ||||
Spółgłoska boczna szczelinowa dziąsłowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: [ɮ].
Artykulacja[edytuj | edytuj kod]
W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ɮ]:
- modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli artykulacja tej spółgłoski wymaga inicjacji płucnej i egresji,
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
- prąd powietrza w jamie ustnej przepływa po bokach języka
- język kontaktuje się z dziąsłami, tworząc szczelinę na tyle wąską, że masy powietrza wydychanego z płuc tworzą charakterystyczny szum.
- wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna.
Przykłady[edytuj | edytuj kod]
- w języku mongolskim: долоо [tɔɮɔː] "siedem"
- w języku zulu: dlala [ˈɮálà] "grać"
- faryngalizowana wersja tej spółgłoski (IPA [ɮˤ]) występowała prawdopodobnie w klasycznym języku arabskim. W hadisach jest wspomniane, że Mahomet wymawiał spółgłoskę ﺽ ḍād "obiema stronami swojego języka"[1]. We współczesnym arabskim fonem ten jest realizowany jako [dˁ] lub (zwłaszcza w Sudanie) [ðˁ].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ sidetongue, www.abouttajweed.com [dostęp 2017-11-26].
| Wargowe | Przedniojęzykowe | Podnie‐ bienne |
Tylnojęzykowe | Gar‐ dłowe |
Nagło‐ śniowe |
Krta‐ niowe | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Dwu‐ wargowe |
War‐ gowo‐ zębowe |
Zębowe | Dzią‐ słowe |
Zadzią‐ słowe |
Retro‐ fleksyjne |
Miękko‐ podnie‐ bienne |
Języcz‐ kowe | |||||||||||
| Nosowe | m | ɱ | n̪ | n | ɳ | ɲ | ŋ | ɴ | ||||||||||
| U s t n e |
Ś r o d k o w e |
Zwarte | p b | p̪ b̪ | t̪ d̪ | t d | ʈ ɖ | c ɟ | k ɡ | q ɢ | ʡ | ʔ | ||||||
| Szczelinowe | ɸ β | f v | θ ð | s z | ʃ ʒ | ʂ ʐ | ç ʝ | x ɣ | χ | ʁ | ħ | ʕ | ʜ | ʢ | h ɦ | |||
| Półotwarte | β̞ | ʋ | ð̞ | ɹ | ɻ | j | ɰ | |||||||||||
| Drżące | ʙ | r | * | ʀ | * | |||||||||||||
| Uderzeniowe | * | ѵ | ɾ | ɽ | * | |||||||||||||
| B o c z n e |
Boczne szczelinowe | ɬ ɮ | * | * | * | |||||||||||||
| Boczne półotwarte | l | ɭ | ʎ | ʟ | ||||||||||||||
| Boczne uderzeniowe | ɺ | * | ʎ̯ | ʟ̆ | ||||||||||||||
| Podwójna artykulacja i koartykulacja | ||||||
| ʍ | w | ɥ | ɕ | ʑ | ɧ | ɫ |
| Zwarto-szczelinowe | ||||||
| pf | ʦ | ʧ | ʨ | tɬ | kx | qχ |
| Mlaski | |||||
| ʘ | ǀ | ǃ | ǂ | ǁ | |
| Glottalizowane: iniektywne | |||||
| ɓ | ɗ | ʄ | ɠ | ʛ | |
| Glottalizowane: ejektywne | |||||
| pʼ | tʼ | cʼ | kʼ | qʼ | sʼ |
