Spółgłoska boczna szczelinowa dziąsłowa dźwięczna

Spółgłoska boczna szczelinowa dziąsłowa dźwięczna
Numer IPA	149
Tekst IPA	ɮ
Jednostka znakowa	ɮ
X-SAMPA	K\
Kirshenbaum	z<lat>
Przykład dźwięku

Spółgłoska boczna szczelinowa dziąsłowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: [ɮ].

Artykulacja

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ɮ]:

• modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli artykulacja tej spółgłoski wymaga inicjacji płucnej i egresji,
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
• prąd powietrza w jamie ustnej przepływa po bokach języka
• język kontaktuje się z dziąsłami, tworząc szczelinę na tyle wąską, że masy powietrza wydychanego z płuc tworzą charakterystyczny szum.
• wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna.

Przykłady

• w języku mongolskim: долоо [tɔɮɔː] "siedem"
• w języku zulu: dlala [ˈɮálà] "grać"
• faryngalizowana wersja tej spółgłoski (IPA [ɮˤ]) występowała prawdopodobnie w klasycznym języku arabskim. W hadisach jest wspomniane, że Mahomet wymawiał spółgłoskę ﺽ ḍād "obiema stronami swojego języka". We współczesnym arabskim fonem ten jest realizowany jako [dˁ] lub (zwłaszcza w Sudanie) [ðˁ].

Przypisy

			Wargowe		Przedniojęzykowe				Pod­nie‐ bienne	Tylnojęzykowe			Gar‐ dłowe		Nagło‐ śnio­we		Krta‐ niowe
			Dwu‐ wargowe	War‐ gowo‐ zębowe	Zębowe	Dzią‐ sło­we	Zadzią‐ słowe	Re­tro‐ fle­ksyjne		Miękko‐ podnie‐ bienne	Języcz‐ kowe
Nosowe			m	ɱ	n̪	n		ɳ	ɲ	ŋ	ɴ
U s t n e	Ś r o d k o w e	Zwarte	p b	p̪ b̪	t̪ d̪	t d		ʈ ɖ	c ɟ	k ɡ	q ɢ				ʡ		ʔ
		Szczelinowe	ɸ β	f v	θ ð	s z	ʃ ʒ	ʂ ʐ	ç ʝ	x ɣ	χ	ʁ	ħ	ʕ	ʜ	ʢ	h ɦ
		Półotwarte	β̞	ʋ	ð̞	ɹ		ɻ	j	ɰ
		Drżące	ʙ		r			*			ʀ				*
		Uderzeniowe	*	ѵ	ɾ			ɽ							*
	B o c z n e	Boczne szczelinowe			ɬ ɮ			*	*	*
		Boczne półotwarte			l			ɭ	ʎ	ʟ
		Boczne uderzeniowe			ɺ			*	ʎ̯	ʟ̆

Podwójna artykulacja i koartykulacja
ʍ	w	ɥ	ɕ	ʑ	ɧ	ɫ
Zwarto-szczelinowe
pf	ʦ ʣ	ʧ ʤ	ʨ ʥ	tɬ dɮ	kx	qχ

Mlaski
ʘ	ǀ	ǃ	ǂ	ǁ
Glottalizowane: iniektywne
ɓ	ɗ	ʄ	ɠ	ʛ
Glottalizowane: ejektywne
pʼ	tʼ	cʼ	kʼ	qʼ	sʼ