Mielnik (województwo podlaskie): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Historia: drobne merytoryczne
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Historia: źródło
Linia 74: Linia 74:
* lata 40. [[XVI wiek|XVI]] wieku – starosta mielnicki Nikodem Janowicz Świejko z [[Ciechanowiec|Ciechanowca]] herbu [[Dąbrowa (herb szlachecki)]] (1537-1549) rozbudowuje zamek
* lata 40. [[XVI wiek|XVI]] wieku – starosta mielnicki Nikodem Janowicz Świejko z [[Ciechanowiec|Ciechanowca]] herbu [[Dąbrowa (herb szlachecki)]] (1537-1549) rozbudowuje zamek
* [[1551]] – częściowe rozebrano na zamku baszty i gotycką wieżę królewską, wznosząc na jej miejscu nowy [[renesans]]owy budynek dla króla. Wzmianka o moście przez Bug w pobliżu zamku.
* [[1551]] – częściowe rozebrano na zamku baszty i gotycką wieżę królewską, wznosząc na jej miejscu nowy [[renesans]]owy budynek dla króla. Wzmianka o moście przez Bug w pobliżu zamku.
* {{fakt|[[1554]] - po zniszczeniu mostu w Mielniku, król zezwolił Stanisławowi Tęczyńskiemu wybudować most przez Bug w [[Turna Mała|Turnej]] co doprowadziło do omijania odbudowanego później mostu w Mielniku i upadku gospodarczego Mielnika.|data=2010-11}}
* [[1554]] - po zniszczeniu mostu w Mielniku, król zezwolił Stanisławowi Tęczyńskiemu wybudować most przez Bug w [[Turna Mała|Turnej]] co doprowadziło do omijania odbudowanego później mostu w Mielniku i upadku gospodarczego Mielnika.<ref>Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI-XVII wieku, Toruń 2002, s.148</ref>
* [[1566]] – stolica ziemi mielnickiej
* [[1566]] – stolica ziemi mielnickiej
* [[1569]] – inkorporacja do Korony Polskiej
* [[1569]] – inkorporacja do Korony Polskiej

Wersja z 22:36, 23 lis 2010

Mielnik
{{{rodzaj miejscowości}}}
{{{alt zdjęcia}}}
Państwo podlaskie
Powiat

siemiatycki

Gmina

Mielnik

Liczba ludności 

980

Strefa numeracyjna

(+48) 85

Kod pocztowy

17-307

Tablice rejestracyjne

BSI

SIMC
Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: podlaskie
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
Bug przepływający przez Mielnik
Kopalnia kredy w Mielniku
Widok na Górę Zamkową
Zespół szkół w Mielniku
Boiska sportowe widziane z Góry Zamkowej
Ruiny kościoła w Mielniku
120-letnia sosna zwyczajna przy drodze z Osłowa

Mielnikwieś w Polsce położona na Wysoczyźnie Drohiczyńskiej, w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Mielnik. Miejscowość leży nad Bugiem.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie białostockim.

Miejscowość jest siedzibą gminy Mielnik.

Historia

  • 1018-1022 – południowy brzeg rzeki Bug w rejonie osady opanowuje Bolesław Chrobry.
  • 1044-1046 – od piastowskiego księcia Kazimierza Odnowiciela okolice przejmuje książę kijowski Jarosław Mądry w zamian za pomoc w stłumieniu buntu wojewody mazowieckiego Miecława[1]
  • 1240 – wzmianka o przejściu przez Mielnik polsko-ruskiej wyprawy na Jaćwież.
  • 1241 – prawdopodobnie osadę niszczą Mongołowie, którymi dowodzi Batu-chan.
  • 1260 – książę halicki Wasylko Romanowicz modli się w cerkwi pw. Bogarodzicy przed wyprawą na Jaćwież.
  • 1323-1324 – opanowanie ziemi drohickiej przez litewskiego księcia Giedymina.
  • 1350 – okolice zostały zdobyte przez litewskiego księcia Kiejstuta[2]
  • 1366 – wzmiankowany jako gród litewski
  • 1378 – Kronikarz Wigand z Marburga opisał próbę oblężenia grodu przez krzyżackiego komtura Bałgi Teodoryka Elnera wracającego z wyprawy na Kamieniec Litewski.
  • 1379 – wzmiankowany jako gród litewski
  • 1382 – gród zajmuje książę mazowiecki Janusz I Starszy[3]
  • 1383 – gród zajmuje Władysław Jagiełło.
  • 1391Władysław Jagiełło nadał zamek księciu mazowieckiemu Januszowi I Starszemu.
  • ok. 1408 – przejęcie grodu przez litewskiego księcia Witolda
  • 1420 – książę litewski Witold funduje kościół katolicki pod wezwaniami Bożego Ciała, Wniebowzięcia NMP, św. Mikołaja i Wszystkich Świętych. Kościół znajdował się na zamku dolnym i posiadał jedną nawę.
  • 1430-1444 – Mielnik w rękach księcia mazowieckiego Bolesława IV warszawskiego[4]
  • 1439 - plebanem mielnickim był ks. Maciej z Turny
  • 144022 września nadanie miejskiego prawa chełmińskiego przez księcia czerskiego i warszawskiego Bolesława IV. W akcie tym król zezwolił miastu na posiadanie łaźni i postrzygalni.
  • 1444 - gród kupuje od księcia Bolesława IV warszawskiego król Kazimierz IV Jagiellończyk
  • 1484 - plebanem mielnickim był ksiądz Jan
  • 1501
    • 1 października - Aleksander Jagiellończyk ustanowił w Mielniku dziedziczne wójtostwo, mianując na ten urząd Mikołaja Rychlika, który otrzymał dwór w Osłowie, młyn nad Mętną, jatkę i karczmy.
    • 23 października 1501 Aleksander Jagiellończyk i dygnitarze litewscy zatwierdzili akt Unii mielnickiej łączący Polskę i Litwę w jedno państwo poprzez osobę tego samego władcy wybranego na wspólnej elekcji.
    • 27 października - zmiana prawa miejskiego na prawo magdeburskie przez króla Kazimierza Jagiellończyka. Przywilej zezwalał na targ w sobotę i trzy jarmarki roczne, w dniach 2 czerwca, 1 listopada i 8 września.
  • 1506Zygmunt I Stary na zamku oczekuje na polską koronę.
  • 1513
    • przez miesiąc na zamku mieszka król Zygmunt I Stary.
    • król nakazuje budowę w mieście katolickiego kościoła filialnego pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
  • 1520 – stolica powiatu
  • 1545 – na zamku więzieni są kniaziowie moskiewscy: Fiedor Owczyna, Jendriej Palecki, Michałko Oboleński.
  • 1545 – drewniany skrzyniowy most przez rzekę Bug zostaje przekazany w opiekę po połowie mieszczanom Mielnika i Łosic
  • lata 40. XVI wieku – starosta mielnicki Nikodem Janowicz Świejko z Ciechanowca herbu Dąbrowa (herb szlachecki) (1537-1549) rozbudowuje zamek
  • 1551 – częściowe rozebrano na zamku baszty i gotycką wieżę królewską, wznosząc na jej miejscu nowy renesansowy budynek dla króla. Wzmianka o moście przez Bug w pobliżu zamku.
  • 1554 - po zniszczeniu mostu w Mielniku, król zezwolił Stanisławowi Tęczyńskiemu wybudować most przez Bug w Turnej co doprowadziło do omijania odbudowanego później mostu w Mielniku i upadku gospodarczego Mielnika.[5]
  • 1566 – stolica ziemi mielnickiej
  • 1569 – inkorporacja do Korony Polskiej
  • 1580 - miasto liczy około 1500 mieszkańców
  • 1618 - ks. Stanisław Udrzycki konsekruje odbudowany kościół pw. Bożego Ciała
  • 1656 marzec - wojska Bogusława Radziwiłła zajmują miasto, odzyskane wkrótce przez wojska królewskie
  • 1657 20-25 maja - idący od Brześcia Szwedzi i Węgrzy Jerzego II Rakoczego palą miasto, zamek i kościół, który po odbudowie nosi nowe wezwanie św. Trójcy. Budowa nowego mostu w pobliżu Siemiatycz doprowadza do gospodarczego upadku miasto.W wyniku najazdów Szwedzkich, Siedmiogrodzkich i moskiewskich liczba ludności miasta spada o 68%, zabudowa została spalona doszczętnie. Liczba ludności wynosi około 450 osób.
  • ok. 1710 - budowa drewnianego kościoła pw. św. Rocha
  • 1776 – budowa drewnianego kościoła unickiego (obecnie użytkowanego przez prawosławnych jako cerkiew Matki Bożej Opiekuńczej)
  • 1795 – miasto w zaborze pruskim
  • 1807Napoleon Bonaparte po zwycięstwie nad Prusami oddaje miasto wraz z całym okręgiem zaborcy rosyjskiemu
  • 1825 – budowa murowanej cerkwi pw. Matki Boskiej Przeczystej
  • 1829 – zniszczenie katolickiego kościoła św. Rocha
  • 1863 – rosyjscy zaborcy buduję kaplicę pw. Aleksandra Newskiego na cześć zdławienia Powstania styczniowego
  • 1871 – rosyjscy zaborcy po powstaniu styczniowym zamieniają gotycki kościół św. Trójcy na cerkiew
  • 1915 – pożar kościoła św. Trójcy
  • 1919 – powrót po zaborach w granice Polski
  • 1920 – zakończenie budowy katolickiego kościoła parafialnego pw. Przemienienia Pańskiego na miejscu kościoła św. Rocha
  • 1931 – zniszczenie kaplicy prawosławnej Aleksandra Newskiego
  • 1934 – utrata praw miejskich
  • 1939-1941 – okupacja radziecka, wysiedlenie ludności na wschód
  • 1940 - zamienienie kościoła pw. Przemienienia Pańskiego na stołówkę dla Rosjan i zniszczenie wyposażenia
  • 1941 – 1944 – okupacja niemiecka
  • 1953 - utworzenie Mielnickich Zakładów Terenowych Przemysłu Materiałów Budowlanych
  • 1966 - oddana została do użytku szkoła tzw. tysiąclatka

zabytki Zabytki

  • Góra Zamkowa nad rzeką Bug, na której wznosił się na wysokości 189 m n.p.m. gród a później murowano-drewniany zamek królów Polski (spalony w 1656 r. przez Szwedów). Miejsce zawarcia Unii mielnickiej z Litwinami; nr rej. 23/A, Dec. Nr Kl.X-1/3/205/1966 z 07.03.1966 r., nr rej. 23/A, Dec. 535-1/6/81 z 06.10.1981 r.
  • Ruiny katolickiego kościoła parafialnego pw. Trójcy Św. (pierwotny gotycki kościół pod wezwaniem Bożego Ciała, N.P.Marii i św. Mikołaja zbudowano przed 1420 r. na terenie dawnego zamku dolnego. Zbudowany został w stylu późnogotyckim przez księcia Witolda. orientowany na planie prostokąta. W XVI wieku rozbudowany. Spalony w czasie wojen szwedzkich. Odbudowany w XVIII wieku gdy zmieniono wezwanie. W 1866 r. zamknęli go zaborcy. W 1871 roku przerobiono budynek na cerkiew prawosławną pw. Ducha Św. Spalony w 1915 r. W 1929 r. powstał komitet chcący odbudować kościół (prac nie podjęto). Ruiny rozebrali Rosjanie w 1940 r., nr rej. 83 (89) z 24.01.1957 r.
  • Kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego z lat 1912-1920 w miejscu dawnego gotyckiego kościoła filialnego pod wezwaniem Św. Rocha istniejącego w tym miejscu w latach 1513-1829. orientowany, neobarokowy. W ołtarzu obraz z XVIII wieku, krucyfiks z wieku XVII, monstrancje barokowe z XVIII wieku. Ul.Brzeska; nr rej.: A-32 z 26.09.2002 r.
  • Cerkiew parafialna pw. Narodzenia NMP z 1825 roku, drewniana, w stylu klasycystycznym (do roku 1839 należała do unitów) – Poprzednio w tym miejscu stała cerkiew drewniana w 1551 r., niszczona przez pożary w roku 1614 i 1656;nr rej.: 598 z 17.04.1985 r.
  • Kaplica cmentarna pw. Opieki Matki Boskiej zbudowana po 1776 r. Rozbudowana w 1985 r. poprzez dodanie niskiej wieżyczki-dzwonnicy. orientowana. Drewniana, na planie prostokąta, nr rej.: 599 z 26.08.1985 r.
  • Synagoga żydowska z poł. XIX wieku. Murowana z cegły na rzucie prostokąta, otynkowana z babińcem. Pl. Kościuszki 1; nr rej.: 829 z 27.05.1997 r.
  • Plebania przy ul. Brzeskiej 69 z poł. XIX wieku przebudowana w wieku XX. Murowana z cegły tynkowana, z gankiem, dach przekształcony; nr rej. 301 z 25.11.1966 r.
  • układ przestrzenny z XV-XVI wieku, nr rej.: 477 z 17.12.1979 r.

Przyroda

Mielnik położony jest w Dolinie Bugu w obszarze chronionym krajobrazowo, w którym na tym odcinku w roku 1994 utworzono Nadbużański Park Krajobrazowy o powierzchni prawie 140 tys.ha. Teren na którym na leży Mielnik, ma charakter falisto-pagórkowatej równiny, urozmaiconej wzgórzami moren czołowych, z których najwyższe to Góra Uszeście (rezerwat przyrody) o wysokości 204 m n.p.m. Mielnik znajduje się w mazowiecko-podlaskim regionie klimatycznym, gdzie przeważają wpływ klimatu kontynentalnego. Amplitudy temperatur są większe od przeciętnych, a klimat charakteryzuje się dość długim, wcześnie zaczynającym się, latem oraz dłuższą niż przeciętnie zimą z niskimi temperaturami. Podczas kwietniowych i majowych nocy temperatura może spadać nawet do -7 C.

Gospodarka

W Mielniku działają Mielnickie Zakłady Kredowe, które posiadają jedyną w Polsce czynną odkrywkową kopalnią kredy.

Kultura i Sport

Każdego roku na początku lipca organizowane są „Dni Mielnika”, a w amfiteatrze „Topolina” na początku sierpnia odbywają się „Ogólnopolskie Prezentacje Kultury Mniejszości Narodowych – Muzyczne Dialogi nad Bugiem” , na którym prezentowane są folklor, muzyka i pieśni różnych narodów. W końcu czerwca odbywają się w Mielniku „Ogólnopolskie Zawody Wędkarskie o Puchar Przewodniczącego NSZZ „Solidarność”. W mielniku działa III ligowa drużyna MKS „Mielnik”.

Przez miejscowość przebiega Szlak bunkrów. Przy wjeździe do wsi od strony Osłowa znajduje się pomnikowa 120-letnia sosna zwyczajna. [6]

  1. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce "Siemiatycze, Drohiczyn i okolice", Warszawa 1996, s.34
  2. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce "Siemiatycze, Drohiczyn i okolice", Warszawa 1996, s.34
  3. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce "Siemiatycze, Drohiczyn i okolice", Warszawa 1996, s.34
  4. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce "Siemiatycze, Drohiczyn i okolice", Warszawa 1996, s.34
  5. Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI-XVII wieku, Toruń 2002, s.148
  6. Szlak bunkrów. Urząd Gminy Mielnik (na podstawie folderu Ziemia Mielnicka). [dostęp 23 lipca 2009].

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Szablon:Linki do map Polski