Księstwa Wierchowskie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Konarski (dyskusja | edycje)
ilustracja
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Lista księstw: drobne merytoryczne
Linia 28: Linia 28:
** [[Peremyszl]]
** [[Peremyszl]]


* Księstwa mezecko-toruskie - Protoplastą był Jerzy Michajłowicz. Księstwo podzieliło się na włości z grodami:
* Księstwo mezecko-toruskie - Protoplastą był Jerzy Michajłowicz. Księstwo podzieliło się na włości z grodami:
** [[Tarusa]] i [[Mieszczowsk]] – siedziba kniaziów [[Mezeccy|Mezeckich]]
** [[Tarusa]] i [[Mieszczowsk|Mezeck (obecnie Mieszczowsk)]] – siedziba kniaziów [[Mezeccy|Mezeckich]]
** [[Bariatino]] – ośrodek kniaziów [[Bariatyńscy|Bariatyńskich]]
** [[Bariatino]] – ośrodek kniaziów [[Bariatyńscy|Bariatyńskich]]
** [[Oboleńsk]] – (1270-1494) siedziba książąt [[Oboleńscy|Oboleńskich]]
** [[Oboleńsk]] – (1270-1494) siedziba książąt [[Oboleńscy|Oboleńskich]]
** [[Mezeck]]


inne włości:
inne włości:

Wersja z 17:27, 28 lip 2011

Księstwa Wierchowskie (ros. Верховские княжества)- historyczne określenie 12 niewielkich księstw ruskich, położonych u źródeł i w górnym biegu rzeki Oki (tzw. Poocze) i jej dopływu Ugry stanowiących przedmiot sporu pomiędzy Wielkim Księstwem Litewskim i Wielkim Księstwem Moskiewskim na przełomie XV i XVI wieku.

Ziemie czernihowsko-siewierskie w XV wieku z Księstwami Wierchowskimi
Wierchowszczyzna w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1462 r.

Powstały w wyniku postępującej dezintegracji północnej części Księstwa czernihowskiego (Siewierskiego), wywołanej najazdem Mongołów na Ruś Kijowską w połowie XIII wieku. Od 1246 roku we władaniu potomków synów księcia czernichowskiego św. Michała Wsiewłodowicza (Wszewołodowicza). Po ustąpieniu Mongołów, od końca XIV wieku poszczególni kniaziowie wierchowscy zmuszeni zostali do płacenia trybutu Wielkiemu Księstwu Litewskiemu. Niektóre z nich miały daleko idącą autonomię wewnętrzną i Wielkie Księstwo Litewskie nie ingerowało w ich sprawy poza żądaniem dostarczania daniny i dostarczania posiłków wojskowych.

W 1406 roku książę moskiewski Wasyl I napadł na Wiaźmę, Sierpiejsk i Kozielsk jednak wojna z Litwą skończyła się dla niego niepomyślnie w związku z czym zawarto trwały pokój, który uznał rzekę Ugrę za granicę między dwoma państwami[1].

W miejsce drobnych księstw ruskich kniaziów (dzielnice Odojewskich, Nowosilskich, Worotyńskich, Peremyszlskich, Bielewskich) król Kazimierz Jagiellończyk stworzył jedną dzielnicę związaną stosunkiem lennym z Wielkim Księstwem Litewskim i powierzył ją kniaziowi Fedorowi Worotyńskiemu. Jego syn Dymitr Worotyński poddał w 1487 roku całą dzielnicę księciu moskiewskiemu, co spowodowało utratę całej Wierchowszczyzny[2]. Próba przeciągnięcia Worotyńskich z powrotem na stronę Litwy się nie powiodła, co więcej pod koniec XV wieku inni książęta wierchowscy poszli ich śladem i przeszli na stronę Wielkiego Księstwa Moskiewskiego (tzw. otjezdy), co zostało poparte moskiewską interwencją zbrojną księcia Iwana III Srogiego rozpoczętą po śmierci króla Polski Kazimierza Jagiellończyka w 1492 roku. W efekcie rozpoczętej wtedy tzw. "wojny wierchowskiej" Wielkie Księstwo Litewskie utrzymało kontrolę nad część Księstw Wierchowskich z Lubeckiem, Mceńskiem, Sierpiejskiem i Masalskiem. Jednakże wkrótce w 1499 roku na stronę moskiewską przeszedł (otjezd) kniaź Semen Bielski, co stanowiło pogwałcenie postanowień pokoju wieczystego z 1494.

Na skutek rozpoczętej na skutek tego wojny Wielkie Księstwo Litewskie zrzekło się w rozejmie z 28 marca 1503 roku pozostałych Księstw Wierchowskich na rzecz Księstwa Moskiewskiego.

Lista księstw

Pierwotnie księstwa dzieliły się na 3 kompleksy: nowosilski, karaczewski, mezecko-toruski. Następnie w wyniku rozpadu powstały księstwa:

inne włości:

Linki zewnętrzne

Bibliografia

Szablon:Bibliografia start

Szablon:Bibliografia stop

  1. Henryk Łowmiański "Polityka Jagiellonów", Poznań 1999, s.171
  2. Ecyklopedia Kresów, Wyd. Kluszczyński, s.507, ISBN 83-89550-93-8