Herb Piastów dolnośląskich: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Zobacz też: drobne redakcyjne |
|||
| Linia 60: | Linia 60: | ||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
* [[Herb Piastów górnośląskich]] |
* [[Herb Piastów górnośląskich]] |
||
* [[Herb Piastów małopolskich]] |
|||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 20:50, 5 paź 2011
Herb Piastów dolnośląskich – herb dynastii Piastów, rządzących księstwami Dolnego Śląska. Stanowiła go tarcza herbowa o złotym polu z czarnym orłem ze srebrną przepaską sierpową biegnącą przez skrzydła i pierś orła, która była zwieńczona krzyżem[1].
Herb ten z czasem stał się godłem całego Dolnego Śląska[1]. Symbolizuje Śląsk w herbach wielu jednostek administracyjnych, a także miast i gmin.
Orzeł nie był ukoronowany, jednakże w późniejszych stylizacjach herbów związanych z regionem dodawano na głowie złotą koronę.
Historia
Po raz pierwszy herb został umieszczony na pieczęci pieszej Henryka II Pobożnego, której używał w latach 1224–1240. Na otoku pieczęci znajdował się napis w tłumaczeniu: Pieczęć Henryka, syna księcia Śląska. Pieczęci tej używał za życia ojca (do 1238), a także po jego śmierci gdy odziedziczył księstwo[1].
Herb ten widniał także na pieczęciach kolejnych książąt Dolnego Śląska[1]:
- książąt wrocławskich: Henryk III Biały, Henryk IV Prawy,
- książąt legnickich: Bolesław II Rogatka, Henryk V Brzuchaty, Bolesław III Rozrzutny,
- książąt głogowskich: Konrad I głogowski, Henryk III,
- książąt świdnickich, jaworskich i ziębickich: Bolko I Surowy, Bernard, Henryk I, Bolko II Mały.
Herb był używany przez większość książąt dolnośląskich w 2. połowie XIV wieku, jednakże niektórzy nie dodawali do sierpowej przepaski krzyża. Miało to miejsce w księstwie oleśnickim i brzeskim. W miarę większego podziału Śląska przyjmowano także inne barwy orła. W księstwie świdnickim w srebrnym polu znajdował się przepołowiony czarno-czerwony orzeł z przepaską, a w księstwie ziębickim czerwono-czarny orzeł z przepaską[2].
-
Herb księcia brzeskiego Ludwika I, z Herbarza Geldrii (ok. 1370–1395) -
Herb w Wernigeroder Wappenbuch (ok. 1475–1500) -
Herb księcia żagańskiego Baltazara z Wernigeroder Wappenbuch (ok. 1475–1500) -
Herb księstwa śląskiego z mapy Willema i Johanna Blaeu (ok. 1645) -
Herb suwerennego księcia śląskiego z herbarza szlachty śląskiej (1847)
.png)
Motyw w herbach regionalnych
Godło Piastów dolnośląskich przyjęły do swoich herbów miasta, wsie, gminy, a także powiaty Dolnego Śląska podkreślając swą przynależność do regionu lub związki z panującymi książętami. Herb Piastów dolnośląskich jest jednym z elementów tożsamości regionu Dolnego Śląska. Herb przyjęły władze Królestwa Prus w herbach dużych jednostek administracyjnych jak pruska prowincja Śląsk, prowincja Dolny Śląsk, a także władze Cesarstwa Austriackiego w herbie prowincji Śląsk Austriacki.
W latach międzywojennych herb przyjęto do herbu średniego i wielkiego Czechosłowacji. Także w 1993 r. w herbie Republiki Czeskiej umieszczono w jednym polu czarną orlicę ze zgorzelcem i koroną na głowie, symbolizującą Śląsk[3] (w heraldyce czeskiej orzeł posiada dwie głowy, a orlica jedną[4]). Herb ten znajduje się również w niektórych herbach miast Śląska Czeskiego (m.in. Jabłonkowa).
W 1957 r. przyjęto herb Liechtensteinu, na którym znajduje się ukoronowany orzeł symbolizujący Śląsk. Nawiązuje on do księstwa opawskiego i karniowskiego, których władcą został Karol I Liechtenstein w 1613 i 1623 roku.[potrzebny przypis]
Konstytucja Saksonii z 1992 r. zezwala równoprawnie z symbolami saskimi korzystać z herbu Dolnego Śląska na terenie śląskiej części kraju związkowego[5]. Stanowi jeden z elementów herbu powiatu Görlitz.
Herb przyjęto do herbów następujących jednostek administracyjnych:
- herb województwa dolnośląskiego (2000)
- herb kraju morawsko-śląskiego
- herb kraju ołomunieckiego (2000).
-
Herb Śląska Austriackiego autorstwa Hugo Ströhla -
Herb Śląska Austriackiego autorstwa Hugo Ströhla (1890) -
Herb pruskiej prowincji Śląsk autorstwa Otto Huppa -
Mały herb pruskiej prowincji Śląsk autorstwa Otto Huppa (1898) -
Herb prowincji Dolny Śląsk autorstwa Otto Huppa (XX wiek) -
Herb Republiki Czeskiej (1993) -
Herb województwa dolnośląskiego (2000–2009) -
Herb województwa dolnośląskiego (od 2009) -
-
Herb kraju ołomunieckiego (2000) -
Herb Liechtensteinu (1957)
Zobacz też
- ↑ a b c d Alfred Znamierowski: Insygnia, symbole i herby polskie : kompendium. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 87. ISBN 83-7311-601-X.
- ↑ Alfred Znamierowski: Insygnia, symbole i herby polskie : kompendium. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 88. ISBN 83-7311-601-X.
- ↑ 3/1993 Sb. o státních symbolech České republiky. Ministerstvo vnitra. [dostęp 2011-01-07]. (cz.).
- ↑ Helena Znojemská, Zdeněk Tábor Dražovický: Zvířata. [dostęp 2011-01-07]. (cz.).
- ↑ Verfassung des Freistaates Sachsen vom 27. Mai 1992. Sächsischer Landtag. [dostęp 2011-01-14]. (niem.).