Luksemburg (miasto): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 13:16, 8 gru 2011

Szablon:LUX gmina infobox Luksemburg (luks. Lëtzebuerg, fr. Luxembourg, niem. Luxemburg) – gmina ze statusem miasta oraz stolica Wielkiego Księstwa Luksemburga. Jest centrum administracyjnym i finansowym państwa, jest położone na południu kraju, nad miejscem połączenia rzek Alzette i Pétrusse. W Luksemburgu ma swoją siedzibę kilka instytucji Unii Europejskiej, w tym jej Trybunał Sprawiedliwości.

Gospodarka

Ważny ośrodek finansowy i przemysłu stalowego, meblarskiego, garbarskiego tekstylnego, browary i fabryki spożywcze.

Historia miasta

W miejscu dzisiejszego miasta istniały już prawdopodobnie zabudowania w czasach cesarstwa rzymskiego, lecz obecnie za moment powstania Luksemburga przyjmuje się rok 963 gdy wywodzący się z lokalnego rodu Zygfryd kupił od opactwa benedyktyńskiego w Trewirze castellum quod dicitur Lucilinburhuc – niewielki zamek zbudowany na skale przy dawnej drodze rzymskiej z Reims do Trewiru. Zygfryd zbudował nowy zamek na skale zwanej Bock, w pobliżu której rozrosła się osada miejska. Sam Zygfryd jest dziś uznawany za pierwszego hrabiego Luksemburga, choć sam nie posługiwał się tym tytułem. Miasto otrzymało prawa miejskie w 1244. Z racji strategicznego położenia było bardzo silnie ufortyfikowane i bardzo często przechodziło z rąk do rąk. W 1443 roku książę burgundzki Filip Dobry wkroczył zbrojnie do miasta rozpoczynając okres rządów Burgundii trwający do śmierci Marii Burgundzkiej w 1482 roku. Po niej miasto odziedziczył jej syn Filip Piękny, który założył dynastię hiszpańskich Habsburgów. W 1542 i ponownie w 1543 Franciszek I Walezjusz zdobył miasto i zburzył stary zamek zamek hrabiów luksemburskich, jednak jego rządy nie trwały długo. Po ponownym opanowaniu Luksemburga przez hiszpańskich Habsburgów, w 1684 miasto zostało zdobyte przez Francuzów, którzy następnie otoczyli je systemem nowoczesnych fortyfikacji wg projektu Sebastian Vauban. Po zakończeniu Wojny o Palatynat w roku 1697 miasto powróciło w ręce Hiszpanii, a po Wojnie o sukcesję hiszpańską przeszło w ręce Austrii. Podczas Rewolucji Francuskiej miasto zostało dwukrotnie zajęte przez Francję - na krótko w 1793 roku i ponownie po 7 miesiącach oblężenia, po którym francuski inżynier Lazare Carnot stwierdził, że Luksemburg to najlepsza twierdza na świecie poza Gibraltarem, w związku z czym zaczęta określać miasto jako "Gibraltar Północy". Po 1815 roku miasto znajdowało się pod pruską kontrolą wojskową. Po Kryzysie Luksemburskim w 1867 roku na podstawie Traktatu londyńskiego miasto opuścił garnizon pruski i rozpoczęto trwającą szesnaście lat rozbiórkę potężnych fortyfikacji twierdzy.

Po wybuchu I wojny światowej, mimo ogłoszonej przez Luksemburg neutralności, 2 sierpnia 1914 roku miasto zajęli Niemcy, którzy następnie od 30 sierpnia przenieśli tu na cztery lata swój sztab. W czasie II Wojny światowej od 1940 roku pod okupacją niemiecką. 10 września 1944 roku wyzwolone przez wojska amerykańskie. W grudniu roku 1944 i styczniu 1945 ostrzelane przez Niemców 183 pociskami z działa V3 z okolic Lampaden koło Trewiru. W 1952 roku w mieście do 1967 roku umieszczono siedzibę Wysokiej Władzy Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.

Instytucje Unii Europejskiej

W mieście mają siedzibę Europejski Trybunał Sprawiedliwości, sekretariat Parlamentu Europejskiego, Europejski Trybunał Obrachunkowy, Europejski Bank Inwestycyjny. Większość budynków instytucji europejskich zlokalizowana jest w dzielnicy Kirchberg.

Zabytki i atrakcje turystyczne

Pałac Wielkich Książąt z 1572 r. z nowym skrzydłem Hôtel de la Chambre z XIX w.
kościół św. Michała z 987 r. (kaplica zamkowa), przebudowany w stylu gotyckim
brama św. Michała z 1050 r.
Brama Trewirska z murami i wieżami obronnymi z okresu średniowiecza
Katedra Notre Dame w Luksemburgu (dawny kościół Jezuitów) z 1613 r.
Pozostałości Twierdzy Luksemburg:
- Fort Thüngen z 1732 r.
- Fort Ober-Grunewald
- Skała Bock (z ruinami zamku z X wieku)
- Brama Eicher i Wieże Vaubana
- Most zamkowy z 1735 r.
- Fort Rumigny
- Wieża Malakoff z 1861
Klasztor Kapucynów z 1623 r. (obecnie teatr)
Opactwo benedyktynów Neumünster z 1688 r. w dzielnicy Grund
Kolegium Jezuitów z XVII w.
Teatr Kapucynów z XVII w.
Pałac Château de Septfontaines z 1783 r. (właścicieli manufaktury Villeroy & Boch)
Ratusz z 1830 r. w stylu klasycystycznym
Most Nei Bréck z 1900 roku
Dworzec kolejowy z 1907 r. w stylu neobarokowym
Villa Louvigny z 1920 r. (dawna siedziba RTL)
pomnik Gëlle Fra z 1923 r. (rekonstrukcja pomnika zburzonego przez Niemców)
Cmentarz żołnierzy USA poległych podczas Ofensywy w Ardenach wraz późniejszym grobem gen. Georga Pattona.
Dzielnica Sądowa z 2003 r., (proj. Robert Krier)
Filharmonia Luksemburska z 2002 r. (proj. Christian de Portzamparc)

Muzea

Muzeum Historii i Sztuki (Musée national d'histoire et d'art)
Muzeum Historii Naturalnej (Musée national d'histoire naturelle)
Muzeum Historii Miasta (Musée d'histoire de la Ville de Luxembourg)
Muzeum Sztuki Nowoczesnej - MUDAM (Musée d'art moderne Grand-Duc Jean) proj. I.M.Pei

Komunikacja

W mieście znajdują się stacje kolejowe Luksemburg, Hollerich i lotnisko Luxembourg-Findel.

Polonica

W roku 1929 w Luksemburgu powstał Związek Chrześcijańskich Robotników Polskich, którego kontynuatorem od 1958 r. jest Związek Polaków im. Fryderyka Chopina (Union des Polonais Fryderyk Chopin au Grand Duché de Luxembourg). W mieście działa także Polskie Towarzystwo Kulturalne w Luksemburgu (L'Association Culturelle Polonaise w Luksemburgu).
Kościół pw. św. Henryka Króla (Eglise Saint-Henri) w dzielnicy Neudorf, należy do Polskiej Misji Katolickiej.

Ciekawostki

Corocznie na placu Glacis odbywa się tu dobroczynny festiwal Scheuberfouer organizowany od 1340, kiedy to został zainicjowany przez księcia Jana Luksemburskiego.
Poza Metz, Saarbrücken i Trewirem Luksemburg jest centrum europejskiego rejonu Saar-Lor-Lux. Od roku 2006 cztery wyżej wspomniane miasta tworzą sieć, tak zwana Quattropole. Miasta współpracują ze sobą w różne sposoby (komunikacja, festiwale, wydarzenia kulturalne).
W roku 2007 Luksemburg był Europejską Stolicą Kultury i reprezentowała rejon Saar-Lor-Lux.

Zobacz też

Szablon:Link FA

@@ Linia 34: / Linia 34: @@
 == Historia miasta ==
-W miejscu dzisiejszego miasta istniały już prawdopodobnie zabudowania w czasach [[Cesarstwo rzymskie|cesarstwa rzymskiego]], lecz obecnie za moment powstania Luksemburga przyjmuje się rok [[963]] gdy wywodzący się z lokalnego rodu Zygfryd kupił od opactwa benedyktyńskiego w [[Trewir]]ze ''castellum quod dicitur Lucilinburhuc'' – niewielki [[zamek]] zbudowany na skale przy dawnej [[Drogi rzymskie|drodze rzymskiej]] z [[Reims]] do Trewiru. Zygryd zbudował nowy zamek na skale zwanej ''Bock'', w pobliżu której rozrosła się osada miejska. Sam Zygfryd jest dziś uznawany za pierwszego hrabiego Luksemburga, choć sam nie posługiwał się tym tytułem. Miasto otrzymało prawa miejskie w [[1244]]. Z racji strategicznego położenia było bardzo silnie ufortyfikowane i bardzo często przechodziło z rąk do rąk. Panowali w nim m.in. Burgudczycy, Hiszpanie, Austriacy, Francuzi, Prusacy, Niemcy. Podczas Rewolucji Francuskiej miasto zostało dwukrotnie zajęte przez Francję - na krótko w 1793 roku i ponownie po 7 miesiącach oblężenia, po którym francuski inżynier [[Lazare Carnot]] stwierdził, że Luksemburg to najlepsza twierdza na świecie poza Gibraltarem, w związku z czym zaczęta określać miasto jako [[Twierdza Luksemburg|"Gibraltar Północy"]]. Po 1815 roku miasto znajdowało się pod pruską kontrolą wojskową. Po Kryzysie Luksemburskim w 1867 roku na podstawie [[Traktat londyński (1867)|Traktatu londyńskiego]] miasto opuścił garnizon pruski i rozpoczęto trwającą szesnaście lat rozbiórkę potężnych fortyfikacji twierdzy.
+W miejscu dzisiejszego miasta istniały już prawdopodobnie zabudowania w czasach [[Cesarstwo rzymskie|cesarstwa rzymskiego]], lecz obecnie za moment powstania Luksemburga przyjmuje się rok [[963]] gdy wywodzący się z lokalnego rodu Zygfryd kupił od opactwa benedyktyńskiego w [[Trewir]]ze ''castellum quod dicitur Lucilinburhuc'' – niewielki [[zamek]] zbudowany na skale przy dawnej [[Drogi rzymskie|drodze rzymskiej]] z [[Reims]] do Trewiru. Zygfryd zbudował nowy zamek na skale zwanej ''Bock'', w pobliżu której rozrosła się osada miejska. Sam Zygfryd jest dziś uznawany za pierwszego hrabiego Luksemburga, choć sam nie posługiwał się tym tytułem. Miasto otrzymało prawa miejskie w [[1244]]. Z racji strategicznego położenia było bardzo silnie ufortyfikowane i bardzo często przechodziło z rąk do rąk. W 1443 roku książę burgundzki [[Filip III Dobry|Filip Dobry]] wkroczył zbrojnie do miasta rozpoczynając okres rządów Burgundii trwający do śmierci [[Maria Burgundzka|Marii Burgundzkiej]] w 1482 roku. Po niej miasto odziedziczył jej syn [[Filip Piękny]], który założył dynastię hiszpańskich Habsburgów. W 1542 i ponownie w 1543 [[Franciszek I Walezjusz]] zdobył miasto i zburzył stary zamek zamek hrabiów luksemburskich, jednak jego rządy nie trwały długo. Po ponownym opanowaniu Luksemburga przez hiszpańskich Habsburgów, w 1684 miasto zostało zdobyte przez Francuzów, którzy następnie otoczyli je systemem nowoczesnych fortyfikacji wg projektu [[Sebastian Vauban|Sebastian Vauban]]. Po zakończeniu [[Wojna Francji z Ligą Augsburską|Wojny o Palatynat]] w roku 1697 miasto powróciło w ręce Hiszpanii, a po [[Wojna o sukcesję hiszpańską|Wojnie o sukcesję hiszpańską]] przeszło w ręce Austrii.
+Podczas Rewolucji Francuskiej miasto zostało dwukrotnie zajęte przez Francję - na krótko w 1793 roku i ponownie po 7 miesiącach oblężenia, po którym francuski inżynier [[Lazare Carnot]] stwierdził, że Luksemburg to najlepsza twierdza na świecie poza Gibraltarem, w związku z czym zaczęta określać miasto jako [[Twierdza Luksemburg|"Gibraltar Północy"]]. Po 1815 roku miasto znajdowało się pod pruską kontrolą wojskową. Po Kryzysie Luksemburskim w 1867 roku na podstawie [[Traktat londyński (1867)|Traktatu londyńskiego]] miasto opuścił garnizon pruski i rozpoczęto trwającą szesnaście lat rozbiórkę potężnych fortyfikacji twierdzy.
 Po wybuchu I wojny światowej, mimo ogłoszonej przez Luksemburg neutralności, 2 sierpnia 1914 roku miasto zajęli Niemcy, którzy następnie od 30 sierpnia przenieśli tu na cztery lata swój sztab. W czasie II Wojny światowej od 1940 roku pod okupacją niemiecką. 10 września 1944 roku wyzwolone przez wojska amerykańskie. W grudniu roku 1944 i styczniu 1945 ostrzelane przez Niemców 183 pociskami z działa [[V3]] z okolic Lampaden koło Trewiru. W 1952 roku w mieście do 1967 roku umieszczono siedzibę Wysokiej Władzy Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.