Bitwa pod Werkami

Bitwa pod Werkami

wojna polsko-rosyjska 1654-1667
{{{opis grafiki}}}
Czas	{{{czas}}}
Miejsce	Werki (przedmieścia Wilna)
Wynik	zwycięstwo wojsk moskiewskich
Strony konfliktu
I Rzeczpospolita Carstwo Rosyjskie
Dowódcy
Wincenty Gosiewski Jurij Dołgorukow
Siły
1200-1500
Straty
100
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}

{{Wojna infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | commons = | czas = | współrzędne = | opis grafiki = Nieznane pola: "data" oraz "opis".

W dniu 21 października 1658 r. wojska moskiewskie Jurija Dołgorukiego pokonały oddziały Wincentego Gosiewskiego w bitwie pod Werkami, biorąc hetmana polnego do niewoli.

Przed bitwą

Po zwycięstwie 9 września stolnika wileńskiego Kazimierza Żeromskiego nad Rosjanami pod Kownem, hetman polny Wincenty Gosiewski wysłał część swojej dywizji pod dowództwem Samuela Komorowskiego do Kurlandii aby kontynuowała walkę ze Szwedami, a sam udał się w kierunku Wilna dysponując jedynie jazdą i sądząc, że będą kontynuowane negocjacje, które rozpoczęły się w Wilnie. Dysponował m.in. swoimi dwoma chorągwiami husarskimi i pancernymi chorągwiami hetmana Bogusława Radziwiłła oraz regimentem rajtarii pod oberszterlejtnantem Szulbinem. Rosjanie po podpisaniu rozejmu ze Szwecją zamierzali jednak nadal prowadzić działania przeciwko Rzeczpospolitej, maskując swoje prawdziwe zamiary negocjacjami.

Bitwa

Dołgoruki widząc jak niewiele wojsk ma Gosiewski szybko przekroczył rzekę Wilię i uderzył znienacka na wojska hetmana Gosiewskiego. W rozbiciu wojsk litewskich decydującą rolę odegrała piechota moskiewska, której, po odesłaniu jej przeciwko Szwedom, nie posiadał w ogóle Gosiewski.

Nasi w tej potrzebie stawali dobrze, niemal każda chorągiew po trzykroć się potykała i [gdy]by z rowów nie raziła piechota, z pola spędziliby, tandem [jednak] nie mogąc strzymać, w rozsypkę poszli.

{{Cytat}} Brakujące pola: treść. Przestarzałe pola: 1.

Konsekwencje

Z naszej kompanij [zgrupowania] ze sto niemal z pod różnych chorągwi wzięto, a drugie tyle pewnie onej młodzi legło na placu i w ucieczce.

{{Cytat}} Brakujące pola: treść. Przestarzałe pola: 1.

Zdaniem Tadeusza Wasilewskiego, przegrana pod Werkami była "jedną z najtragiczniejszych w skutkach dla Litwy". Z liczącej 1200-1500 ludzi dywizji Gosiewskiego zginęło co prawda tylko 100 żołnierzy, a drugie 100 dostało się do niewoli, ale wzięcie do niewoli hetmana i wyższych oficerów takich jak: pułkownik Stefan Niewiarowski, oberszter Mikołaj Szkultyn (von Schulte von Islitz), Jan Aleksander Ihnatowicz-Łubiański (porucznik chorągwi pancernej Gosiewskiego), Aleksander Mierzeński (porucznik chorągwi pancernej Bogusława Radziwiłła) i wielu innych, poważnie osłabiło wojska.
Ciężkie straty, w tym pojmanie hetmana polnego Gosiewskiego wywołało przygnębienie i obarczenie winą hetmana wielkiego litewskiego Pawła Sapiehę, który nie wsparł Gosiewskiego. Zwiększył się jeszcze bardziej konflikt pomiędzy dywizją prawego skrzydła pod hetmanem wielkim Sapiehą i dywizją lewego skrzydła (którą po Gosiewskim dowodził Samuel Komorowski a po nim Michał Pac), co miało negatywne konsekwencje w dalszych działaniach bojowych.

Źródła

• Marcin Gawęda, Połonka-Basia 1660, Wydawnictwo Bellona, s. 121-122, ISBN 83-11-10211-2
• Jan Władysław Poczobut-Odlanicki, Pamiętnik (1640-1684), wyd. Czytelnik, Warszawa 1987
• W. Kochowski, Historya panowania Jana Kazimierza, wyd. Edward Raczyński, Poznań 1859, t. II, s. 19.
• Maciej Vorbek-Lettow, Skarbnica pamięci. Pamiętnik lekarza Władysława IV, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968

Zobacz też

• Dywizja Wincentego Korwina Gosiewskiego
• powstanie Chmielnickiego
• wojna polsko-rosyjska 1654-1667
• Pałac w Werkach
• Kościół Świętej Trójcy i klasztor Trynitarzy w Trynopolu