Druskieniki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
ilustracja
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Historia: drobne merytoryczne
Linia 52: Linia 52:


Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] miasto powróciło na terytorium [[Polska|Polski]]. Popularność uzdrowiska wzrosła znacznie dzięki [[Józef Piłsudski|Józefowi Piłsudskiemu]], który wielokrotnie w nim wypoczywał.
Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] miasto powróciło na terytorium [[Polska|Polski]]. Popularność uzdrowiska wzrosła znacznie dzięki [[Józef Piłsudski|Józefowi Piłsudskiemu]], który wielokrotnie w nim wypoczywał.
W latach 1929-1932 polscy architekci poczynili wielkie starania w kwestii rozbudowania kurortu. Wybudowano szatnie wg proj. arch.[[Edgar Aleksander Norwerth|Edgara Norwertha]], pergolę, żelbetowe baseny kąpielowe wg proj. inż. [[Romuald Gutt|Romualda Gutta]], [[Aleksander Szniolis|Aleksandra Szniolisa]]. Pływalnia składała się z basenu, restauracji i kawiarni o długości 104 m, natrysków, sanitariatów, filtrów, fontanny, plaży, boisk. W 1931 roku wg projektu Jana Jabłońskiego wybudowano w parku zdrojowym modernistyczną Pijalnię Wód Mineralnych. W 1932 roku ukończono budować Zakład Leczniczego Stosowania Słońca, Powietrza i Ruchu wg pomysłu dr. E. Lewickiej i proj. Aleksandra Szniolisa i Jana Jabłońskiego<ref>[[Architektura i Budownictwo]] nr 12 z 1932 r., s.365-384</ref>. W 1934 r. doprowadzono do Druskienik linię kolejową.
W latach 1929-1932 polscy architekci poczynili wielkie starania w kwestii rozbudowania kurortu. Pod kierunkiem dr E.Lewickiej zbudowano "Zakład Leczniczego Stosowania Słońca, Powietrza i Ruchu", w którym na początku powstały szatnie męskie wg proj. [[Edgar Norwerth|Edgara Norwertha]], a w 1931 r. szatnie damskie wg proj. architekta zdrojowego Jana Jabłońskiego. W 1932 roku wybudowano dwa żelbetowe baseny wg proj. inż. [[Aleksander Szniolis|Aleksandra Szniolisa]]. W 1931 roku wg projektu Jana Jabłońskiego wybudowano w parku zdrojowym modernistyczną Pijalnię Wód Mineralnych<ref>[[Architektura i Budownictwo]] nr 12 z 1932 r., s.365-384</ref>. W 1934 r. doprowadzono do Druskienik linię kolejową.


W 1928 r. Druskieniki zostały uznane za [[uzdrowisko]] posiadające charakter użyteczności publicznej<ref>(Art. 2) Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. zmieniające ustawę o uzdrowiskach ({{Dziennik Ustaw|rok=1928|numer=36|pozycja=331}})</ref>.
W 1928 r. Druskieniki zostały uznane za [[uzdrowisko]] posiadające charakter użyteczności publicznej<ref>(Art. 2) Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. zmieniające ustawę o uzdrowiskach ({{Dziennik Ustaw|rok=1928|numer=36|pozycja=331}})</ref>.

Wersja z 18:05, 7 wrz 2012

Szablon:Miasto zagranica infobox

Druskieniki (lit. Druskininkai ⓘwymowa) – miasto na Litwie, popularne uzdrowisko położone na brzegu Niemna. Ludność: 16647 mieszkańców (2006)[1], powierzchnia miasta - 22 km². Największe i najnowocześniejsze uzdrowisko na Litwie, jedno z najlepszych uzdrowisk klimatycznych i balneologicznych w Europie. Występują tu liczne źródła mineralne i pokłady borowiny[2]. Znajduje się tu 9 sanatoriów i centrum balneologiczne[3].

Pochodzenie nazwy

Nazwa miejscowości pochodzi najprawdopodobniej od litewskiego słowa druskininkas oznaczającego człowieka zajmującego się warzeniem soli[2].

Historia

Kościół proj. Stefana Szyllera
Drewniany pensjonat
Niemen w Druskienikach

Pierwsze pisemne wzmianki o Druskienikach pochodzą z 1636, choć najprawdopodobniej już w XIII wieku było tu grodzisko, które w 1308 spłonęło, po czym okolica się wyludniła. W XVIII wieku miejscowy znachor Pranas Surutis (Słony), jako pierwszy zastosował wodę ze źródeł solankowych do leczenia.

W 1794 roku, na mocy dekretu króla Polski i Wielkiego Księcia Litewskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego Druskieniki zyskały status miejscowości leczniczej.

Badaniem leczniczych właściwości źródeł na początku XIX wieku zajął się polski profesor chemii Uniwersytetu Wileńskiego, Ignacy Fonberg. Badaniami tymi zainteresował się car Mikołaj I i 31 grudnia 1837 roku nadał Druskienikom tytuł uzdrowiska, rozpoczęto budowę drewnianych zabudowań kurortu. Datę tę uważa się za oficjalny rok założenia uzdrowiska[2]. Wkrótce uzdrowisko zyskało dużą popularność wśród mieszkańców pozostałych rejonów byłej Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Podczas wojny polsko-sowieckiej 1919–1920 drewniany most na rzece Niemen stał się polem bitwy pomiędzy siłami polskimi a litewskimi. 23 września 1920 kawalerzyści 3 pułku ułanów Dzieci Warszawy pod dowództwem mjr. Cypriana Bystrama w szyku pieszym próbowali bezskutecznie sforsować i odbić most obsadzony przez litewski 3 batalion 2 pułku piechoty. W godzinach popołudniowych na pomoc przyszedł szwadron 211 pułku ułanów dowodzony przez rotmistrza Jerzego Dąbrowskiego. Atak kawalerii został uwieńczony zdobyciem w stanie nieuszkodzonym mostu na Niemnie w Druskienikach. Maszerujące za kawalerią dywizje piechoty w szeregu starć skutecznie wyeliminowały z walki wojska litewskie, które w czasie całej Bitwy Niemeńskiej nie zagrażały już tyłom grupy uderzeniowej.

Po I wojnie światowej miasto powróciło na terytorium Polski. Popularność uzdrowiska wzrosła znacznie dzięki Józefowi Piłsudskiemu, który wielokrotnie w nim wypoczywał. W latach 1929-1932 polscy architekci poczynili wielkie starania w kwestii rozbudowania kurortu. Pod kierunkiem dr E.Lewickiej zbudowano "Zakład Leczniczego Stosowania Słońca, Powietrza i Ruchu", w którym na początku powstały szatnie męskie wg proj. Edgara Norwertha, a w 1931 r. szatnie damskie wg proj. architekta zdrojowego Jana Jabłońskiego. W 1932 roku wybudowano dwa żelbetowe baseny wg proj. inż. Aleksandra Szniolisa. W 1931 roku wg projektu Jana Jabłońskiego wybudowano w parku zdrojowym modernistyczną Pijalnię Wód Mineralnych[4]. W 1934 r. doprowadzono do Druskienik linię kolejową.

W 1928 r. Druskieniki zostały uznane za uzdrowisko posiadające charakter użyteczności publicznej[5].

Po agresji sowieckiej na Polskę w 1939 miasto zostało wcielone do Białoruskiej SRR, a w 1940 znalazło się na terenie Litewskiej SRR (do 1991). W latach 1941–1944 Druskieniki należały do obwodu białostockiego.

Od 1991 Druskieniki należą do Litwy, są stolicą rejonu druskienickiego na terenie okręgu olickiego.

W Druskienikach znajduje się jeden z największych w Europie aquaparków. W pobliżu miasta położone jest plenerowe muzeum pamiątek poradzieckich – Park Grūtas.

W Druskienikach bywali Józef Ignacy Kraszewski, Stanisław Moniuszko, Juliusz Osterwa, Hanka Ordonówna, miał tu swój dworek, tak zwaną "Pogankę" Józef Piłsudski (została wyburzony w 1964 roku z inicjatywy miejscowych władz).

Józef Piłsudski w Druskienikach

Pierwszy raz Józef Piłsudski spędził urlop w uzdrowisku w czerwcu 1924 r. Przybył wtedy do Druskienik wraz z rodziną i zamieszkał w drewnianym domu Pani Balcewiczowej przy ul. Jasnej 8, gdzie kończył książkę "Rok 1920". Dom ten był bardzo skromny, bez elektryczności, a prace Piłsudski prowadził przy lampie naftowej. Potem Piłsudski zamieszkał w domku "Na Pogance" nad Niemnem „w wynajętym małym, bardzo prymitywnym domku, z minimalnymi meblami. O komfort zupełnie nie dbał. Odpoczywał tu bardzo dobrze, chodząc na spacery wzdłuż Niemna lub patrząc na rzekę z ławki w parku. Przywoził ze sobą zawsze wiele książek i dużo wtedy czytał". Podczas pobytu w Druskienikach w 1924 roku Piłsudski zachorował, w związku z czym jego lekarzem została 28 letnia dr Eugenia Lewicka, z którą pozostawał w następnych latach w bardzo bliskiej zażyłości (podejrzewano wieloletni romans)[6]. Liczne doroczne pobyty Piłsudskiego w uzdrowisku spopularyzowały miejscowość wśród kuracjuszy. W lutym 1928 r. Rada Miejska Druskienik nadała Józefowi Piłsudskiemu honorowe obywatelstwo miasta[7]. Dom "Na Pogance" rozebrano w 1964 roku.

Ludzie związani z Druskienikami

  • Maria Borkowska-Flisek - polska działaczka, animator kulturalny, organizator wystaw i akcji plastycznych
  • Jarema Bujakowski - indyjski sportowiec polskiego pochodzenia, narciarz, olimpijczyk, urodził się i pierwsze lata życia spędził w Druskienikach
  • Mikalojus Konstantinas Čiurlionis - litewski kompozytor, malarz i grafik
  • Jan Czeczot - polski poeta i etnograf
  • Stanisław Grzegorzewski - polski historyk, autor pierwszego przewodnika po Druskienikach
  • Halina Korolec-Bujakowska - polska podróżniczka i reportażystka, mieszkała w Druskienikach, stąd wraz z mężem Stanisławem wyruszyła w podróż motocyklem do Chin
  • Eugenia Lewicka - polska lekarka, fizjoterapeutka, jedna z prekursorów medycyny sportowej w Polsce, organizator Zakładu Kąpieli Słoneczno-Powietrznych i Kuracji Sportowej w Druskienikach (1924)
  • Jacques Lipchitz - francuski rzeźbiarz pochodzenia żydowskiego
  • Józef Markiewicz - polski lekarz i działacz społeczny związany z Warszawą i Druskienikami
  • Witold Markiewicz - polski inżynier i samorządowiec, od 1927 burmistrz Druskienik
  • Włodzimierz Mazurkiewicz - polski inżynier, lotnik, jeden z pionierów polskiego lotnictwa, podróżnik, działacz oświatowy
  • Jan Zbigniew Mikulski - polski lotnik i szybownik, instruktor szybownictwa Wojska Polskiego i LOPP, lotnik Polskich Sił Zbrojnych i RAF, major lotnictwa i instruktor lotniczy w Pakistańskich Siłach Powietrznych (RPAF),
  • Hipolit Milewski - polski ziemianin, pisarz i komentator polityczny, inicjator budowy Teatru polskiego w Wilnie
  • Mieczysław Niedziński - polski uczestnik obrony Lwowa, żołnierz Armii Krajowej, dowódca partyzantki w stopniu podporucznika w Okręgu Grodzieńskim i Nowogródzkim, uczestnik operacji "Ostra Brama" po której uniknął rozbrojenia przez sowietów.
  • Jan Pilecki - polski lekarz, dziennikarz i działacz społeczny związany z Druskienikami
  • Józef Piłsudski - polski działacz niepodległościowy, dowódca wojskowy, polityk, naczelnik państwa polskiego w latach 1918–1922 i naczelny wódz Armii Polskiej od 11 listopada 1918, pierwszy marszałek Polski od 1920
  • Marian Turski - polski historyk i dziennikarz żydowskiego pochodzenia, obecny przewodniczący Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny
  • Bolesław Wołejko - polski ksiądz rzymskokatolicki i działacz społeczny związany z Druskienikami, inicjator budowy kościoła oraz wieloletni proboszcz parafii Matki Boskiej Szkaplerznej

Zabytki

  • Kościół pw. Matki Boskiej Szkaplerznej - wzniesiony w latach 1912 - 1931, według projektu architekta Stefana Szyllera
  • Cerkiew Ikony Matki Bożej "Wszystkich Strapionych Radość" z 1865 roku
  • Cerkiew św. Gabriela Zabłudowskiego - prawosławna cerkiew wzniesiona w 1895. Obecnie z powodu braku niezbędnych prac remontowych cerkiew grozi zawaleniem
  • Drewniana zabudowa willowa z przełomu XIX i XX wieku:
    • willa "Imperial" - jeden z pierwszych domów wypoczynkowych, ul. Maironio 14;
    • willa "Omega" z lat dwudziestych XX wieku, ul. Maironio 16;
    • willa "Linksma" - neogotycka, mieści się tu obecnie muzeum miasta, ul. Ciurlonio 73;
    • willa "Maur", ul. Vasario 16-osos 1
    • willa na ul. Kosciuskos 7
    • willa Markiewiczów, ul. św. Jakubo 17 (ob. muzeum rzeźbiarza Jacquesa Lipchitza)
    • Willa Kiersnowskich - z początku XX wieku, obecnie siedziba Muzeum Miejskiego
  • Dawne łazienki zdrojowe z 1894 roku, będące najstarszym budynkiem tego typu na Litwie[2]
  • Miejscowy cmentarz katolicki-prawosławny założony w XIX wieku

Niezachowane:

Zobacz też

Współpraca zagraniczna

Galeria

  • Druskieniki
    Druskieniki
  • Druskieniki
    Druskieniki
  • Plan miasta
    Plan miasta
  1. ↑ Strona internetowa miasta
  2. ↑ a b c d Litwa. Piękna nieznajoma. Wilno: Margi raštai, 2005. ISBN 9986-09-291-4.
  3. ↑ Druskininkai. [dostęp 28 grudnia 2009]. (ang.).
  4. ↑ Architektura i Budownictwo nr 12 z 1932 r., s.365-384
  5. ↑ (Art. 2) Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. zmieniające ustawę o uzdrowiskach (Dz.U. z 1928 r. nr 36, poz. 331)
  6. ↑ Romansy i awansy - Polityka.pl
  7. ↑ Adam Lewandowski "Józef Piłsudski w Druskiennikach" Drukarnia Tinta, Działdowo, Reprint 2008

Linki zewnętrzne

Powiat grodzieński (do 1939)
Przynależność wojewódzka
Miasta (1919–1939)
Gminy wiejskie (1919–1939)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Druskieniki&oldid=32716680”