Gród Jarosława: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
}} |
}} |
||
'''Gród Jarosława'''<ref>"gród Włodzimierza (1), gród Jaroslawa (2), gród Izjaslawa — Swiatopeika" w: Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna: zarys kultury materialnej. 1987 |
'''Gród Jarosława'''<ref>"gród Włodzimierza (1), gród Jaroslawa (2), gród Izjaslawa — Swiatopeika" w: Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna: zarys kultury materialnej. 1987 |
||
</ref> ([[ukr.]]"''город Ярослава Мудрого''"; norm. ''Känugard'') – najpotężniejszy wczesnośredniowieczny gród (garðr<ref>gockie gards; duńskie -gaard; island. -gard; cymbr. -garthur; aleman. -gardo; walijski -gardd; holenderski -gaerde; hiszp. -gardin; pomorski -gard; słowianskie -grod, -hrad; signified a house, farm or city, anglo-saxon geard or yeard</ref>) [[Ruś Kijowska|Rusi]] ([[Gardariki]]) należący do umocnień [[Kijów|Kijowa]], zbudowany przez [[Jarosław I Mądry|Jarosława Mądrego]] (norm. ''Konug Jarisleif''). Jarosław |
</ref> ([[ukr.]]"''город Ярослава Мудрого''"; norm. ''Känugard'') – najpotężniejszy wczesnośredniowieczny gród (garðr<ref>gockie gards; duńskie -gaard; island. -gard; cymbr. -garthur; aleman. -gardo; walijski -gardd; holenderski -gaerde; hiszp. -gardin; pomorski -gard; słowianskie -grod, -hrad; signified a house, farm or city, anglo-saxon geard or yeard</ref>) [[Ruś Kijowska|Rusi]] ([[Gardariki]]) należący do umocnień [[Kijów|Kijowa]], zbudowany przez [[Jarosław I Mądry|Jarosława Mądrego]] (norm. ''Konug Jarisleif''). Jarosław powiększył istniejący wcześniej [[Gród Włodzimierza (Kijów)|Gród Włodzimierza Wielkiego]] wznosząc nowe wały i budując [[Złota Brama w Kijowie|Złotą Bramę]] (''Wielką'')<ref>"Jedni badacze twierdzą, że początki grodu Jarosława sięgają 1017 r., inni, że 1037. Prace budowlane miały miejsce po 1019 r." [w:]Hensel. Slavia antiqua: t. 18-19 </ref>, przez którą [[Wyprawa kijowska (1018)|wjeżdżał król Chrobry do Kijowa]]. |
||
Były to mieszczące się w obrębie starszego grodu obwarowania zespołu pałacowo-świątynnego, z drugiej ćwierci XI w. Potrójny wał z ziemi i kamienia wznosił się do wysokości 16 m. Konstrukcja posiadała kilka potężnych baszt-bram<ref>"In die Jaroslavstadt führten drei Tore: Das jüdische Tor (Židovskie), das Polnische Tor (Ljadskie) und das Goldene Tor (Zolotye). Besonders das Goldene Tor war für die Bewohner der Stadt wohl mehr als ein bloßer Zugang zur Stadt." [in:] Jan Patrick Faatz. Kiew im Mittelalter: Hauptstadt der Kiewer Rus. 2009</ref>: [[Żydowska Brama w Kijowie|Żydowską-Lwowską]] (od strony północnej), [[Lacka Brama w Kijowie|Lacką]] (od południa), [[Złota Brama w Kijowie|Złotą]] (od zachodu). Ściany grodu wiązały się z potężnymi budowlami kilku cerkwi. [[Gród]] Kijów za panowania księcia Jarosława staje się znacznie większym od grodu jego ojca [[Włodzimierz Wielki|Włodzimierza]]<ref>"Thietmar mówi o 400 cerkwiach i 6 rynkach Kijowa w [[1018]] , a jednocześnie w [[1037]] współczesny kronikarz ruski notuje, że "założi Jarosław grad welikaj Kijew, u niegoże gra da sut zlatają, założi że cer ko w' swiatyja Sofia, priemudrost' Bożija, mitropoliju i posem cerkow' na złatych wratiech kamienu swiatyja ..." [w:] Witold Hensel. Archeologia o początkach miast słowiańskich. 1963. </ref>, i obejmuje około 60 ha powierzchni. Dzięki tym umocnieniom Kijów stał się najpotężniejszą twierdzą obronną na Rusi, zabezpieczającą miasto przed [[Pieczyngowie|Pieczyngami]], a księcia Jarosława przed konkurentami do tronu, oraz własnymi braćmi. W [[1019]] Jarosław powtórnie objął tron kijowski oraz dokonał na Polakach wyprawy odwetowej w [[1031]] odzyskując dla Rusi [[Grody Czerwieńskie]], oraz uprowadzając nad Roś i Dniepr ludność ''lacką''. |
Były to mieszczące się w obrębie starszego grodu obwarowania zespołu pałacowo-świątynnego, z drugiej ćwierci XI w. Potrójny wał z ziemi i kamienia wznosił się do wysokości 16 m. Konstrukcja posiadała kilka potężnych baszt-bram<ref>"In die Jaroslavstadt führten drei Tore: Das jüdische Tor (Židovskie), das Polnische Tor (Ljadskie) und das Goldene Tor (Zolotye). Besonders das Goldene Tor war für die Bewohner der Stadt wohl mehr als ein bloßer Zugang zur Stadt." [in:] Jan Patrick Faatz. Kiew im Mittelalter: Hauptstadt der Kiewer Rus. 2009</ref>: [[Żydowska Brama w Kijowie|Żydowską-Lwowską]] (od strony północnej), [[Lacka Brama w Kijowie|Lacką]] (od południa), [[Złota Brama w Kijowie|Złotą]] (od zachodu). Ściany grodu wiązały się z potężnymi budowlami kilku cerkwi. [[Gród]] Kijów za panowania księcia Jarosława staje się znacznie większym od grodu jego ojca [[Włodzimierz Wielki|Włodzimierza]]<ref>"Thietmar mówi o 400 cerkwiach i 6 rynkach Kijowa w [[1018]] , a jednocześnie w [[1037]] współczesny kronikarz ruski notuje, że "założi Jarosław grad welikaj Kijew, u niegoże gra da sut zlatają, założi że cer ko w' swiatyja Sofia, priemudrost' Bożija, mitropoliju i posem cerkow' na złatych wratiech kamienu swiatyja ..." [w:] Witold Hensel. Archeologia o początkach miast słowiańskich. 1963. </ref>, i obejmuje około 60 ha powierzchni. Dzięki tym umocnieniom Kijów stał się najpotężniejszą twierdzą obronną na Rusi, zabezpieczającą miasto przed [[Pieczyngowie|Pieczyngami]], a księcia Jarosława przed konkurentami do tronu, oraz własnymi braćmi. W [[1019]] Jarosław powtórnie objął tron kijowski oraz dokonał na Polakach wyprawy odwetowej w [[1031]] odzyskując dla Rusi [[Grody Czerwieńskie]], oraz uprowadzając nad Roś i Dniepr ludność ''lacką''. |
||
Wersja z 10:01, 28 cze 2013
 Obronny książęcy dwór Kiow i okolice (widoczny S. Sophie i Pieczary[1] znajdują się obecnie w granicach miasta Kijowa) na mapie Tractus Borysthenis Vulgo Dniepr at Niepr dicti. Jana Janssona, Amsterdam, 1663 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Kijów (w XI w, Känugard) |
| Adres |
Góra Zamkowa |
| Styl architektoniczny |
garðr, gród wczesnośredniowieczny |
| Inwestor | |
| Rozpoczęcie budowy |
XI w. |
| Ukończenie budowy |
1037 |
| Ważniejsze przebudowy |
1151 |
| Zniszczono |
1241 |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
wojewodowie kijowscy |
Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Ukrainy  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |
Gród Jarosława[2] (ukr."город Ярослава Мудрого"; norm. Känugard) – najpotężniejszy wczesnośredniowieczny gród (garðr[3]) Rusi (Gardariki) należący do umocnień Kijowa, zbudowany przez Jarosława Mądrego (norm. Konug Jarisleif). Jarosław powiększył istniejący wcześniej Gród Włodzimierza Wielkiego wznosząc nowe wały i budując Złotą Bramę (Wielką)[4], przez którą wjeżdżał król Chrobry do Kijowa.
Były to mieszczące się w obrębie starszego grodu obwarowania zespołu pałacowo-świątynnego, z drugiej ćwierci XI w. Potrójny wał z ziemi i kamienia wznosił się do wysokości 16 m. Konstrukcja posiadała kilka potężnych baszt-bram[5]: Żydowską-Lwowską (od strony północnej), Lacką (od południa), Złotą (od zachodu). Ściany grodu wiązały się z potężnymi budowlami kilku cerkwi. Gród Kijów za panowania księcia Jarosława staje się znacznie większym od grodu jego ojca Włodzimierza[6], i obejmuje około 60 ha powierzchni. Dzięki tym umocnieniom Kijów stał się najpotężniejszą twierdzą obronną na Rusi, zabezpieczającą miasto przed Pieczyngami, a księcia Jarosława przed konkurentami do tronu, oraz własnymi braćmi. W 1019 Jarosław powtórnie objął tron kijowski oraz dokonał na Polakach wyprawy odwetowej w 1031 odzyskując dla Rusi Grody Czerwieńskie, oraz uprowadzając nad Roś i Dniepr ludność lacką.
Wewnątrz wałów znalazła się m.in. Kreszczata Dolina z dzielnicą targowo-rzemieślniczą na Padole. Osada podolska nad Dnieprem zamieszkana była przez obcą etnicznie ludność m.in. Chazarów, Żydów, Ormian, Greków a nawet Polaków i Niemców, głównym zajęciem tych grup ludnościowych zamieszkujących Padół kijowski było rzemiosło i handel[7].
Pod koniec roku 1240 podczas oblężenia Kijowa przez Mongołów pod wodzą Batu-chana gród uległ zniszczeniu. Całe natarcie mongolsko-tatarskie skupiło się na Lackiej bramie, która nie wytrzymała uderzenia. Podobnie było w roku 1151 w czasie szturmu Suzdalczyków, oraz 1203, walki były tu najcięższe i najkrwawsze.
Od strony północnej po zdobyciu Kijowa przez Litwinów zbudowano zamek kijowski.
Ruiny bram grodu Jarosława widoczne były do przebudowy dzielnicy w roku 1832. W miejscu bram stoją obecnie zrekonstruowane pomniki Złotej i Lackiej bramy.
- ↑ "O ćwierć mili powyżej Kijowa, jest grodek zwany Pieczary, z ogromnym Klasztorem Czerńców, i mieszkaniem Metropolity, czyli Patryarchy, w górze bliskiej klasztoru wykowane są groty, mieszcząc od wieków niezmierną liczbę ciał świętych" [w:] Julian Ursyn Niemcewicz. Zbiór pamiętników historycznych o dawnej Polszcze. 1838
- ↑ "gród Włodzimierza (1), gród Jaroslawa (2), gród Izjaslawa — Swiatopeika" w: Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna: zarys kultury materialnej. 1987
- ↑ gockie gards; duńskie -gaard; island. -gard; cymbr. -garthur; aleman. -gardo; walijski -gardd; holenderski -gaerde; hiszp. -gardin; pomorski -gard; słowianskie -grod, -hrad; signified a house, farm or city, anglo-saxon geard or yeard
- ↑ "Jedni badacze twierdzą, że początki grodu Jarosława sięgają 1017 r., inni, że 1037. Prace budowlane miały miejsce po 1019 r." [w:]Hensel. Slavia antiqua: t. 18-19
- ↑ "In die Jaroslavstadt führten drei Tore: Das jüdische Tor (Židovskie), das Polnische Tor (Ljadskie) und das Goldene Tor (Zolotye). Besonders das Goldene Tor war für die Bewohner der Stadt wohl mehr als ein bloßer Zugang zur Stadt." [in:] Jan Patrick Faatz. Kiew im Mittelalter: Hauptstadt der Kiewer Rus. 2009
- ↑ "Thietmar mówi o 400 cerkwiach i 6 rynkach Kijowa w 1018 , a jednocześnie w 1037 współczesny kronikarz ruski notuje, że "założi Jarosław grad welikaj Kijew, u niegoże gra da sut zlatają, założi że cer ko w' swiatyja Sofia, priemudrost' Bożija, mitropoliju i posem cerkow' na złatych wratiech kamienu swiatyja ..." [w:] Witold Hensel. Archeologia o początkach miast słowiańskich. 1963.
- ↑ Studia wczesnośredniowieczne. t. 4, IHKM PAN. str 3y0