Kowalewo Pomorskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Robot wspomógł poprawę ujednoznacznienia Podział administracyjny Polski 1975-1998 – zmieniono link(i) do Podział administracyjny Polski 1975–1998 |
→Historia: drobne merytoryczne |
||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Początkowo gród darowany biskupowi [[Christian z Oliwy|Chrystianowi]] przez [[Konrad I mazowiecki|Konrada I mazowieckiego]], od 1231 należał do [[zakon krzyżacki|Krzyżaków]], którzy w latach 1277–1303 na wąskim przesmyku między 2 jeziorami (dziś nieistniejącymi) wybudowali tu kamienno-ceglany zamek. Zamek ten znajdował się na zachód od kościoła, na wzgórzu, na którym obecnie (od 1911 r.) znajduje się wieża ciśnień. |
Początkowo gród darowany biskupowi [[Christian z Oliwy|Chrystianowi]] przez [[Konrad I mazowiecki|Konrada I mazowieckiego]], od 1231 należał do [[zakon krzyżacki|Krzyżaków]], którzy w latach 1277–1303 na wąskim przesmyku między 2 jeziorami (dziś nieistniejącymi) wybudowali tu kamienno-ceglany zamek. Zamek ten znajdował się na zachód od kościoła, na wzgórzu, na którym obecnie (od 1911 r.) znajduje się wieża ciśnień. Osada otrzymała prawa miejskie w 1275 roku. |
||
Zamek był siedzibą komturii kowalewskiej. We wrześniu 1330 roku zamek był przez kilka dni bezskutecznie oblegany przez wojska [[Władysław I Łokietek|Władysława Łokietka]]<ref>{{SgKP|IV|509}} s. 509-511.</ref>. |
|||
W 1410 r. w [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] poległ komtur kowalewski Nicolaus von Vitz, dlatego też Polacy nie mieli kłopotów z zajęciem Kowalewa, które przypadło podkanclerzemu koronnemu [[Mikołaj Trąba|Mikołajowi Trąbie]]. W ramach [[wojna golubska|wojny golubskiej]] 1422 r., gdy w okolicy pojawiły się wojska [[Władysław II Jagiełło|Jagiełły]], Krzyżacy sami spalili miasto, natomiast zamek wytrzymał oblężenie. W 1466 r. w wyniku [[pokój toruński 1466|pokoju toruńskiego]] Kowalewo powróciło do Polski, stając się siedzibą starostwa grodowego. 5 października 1716 doszło do [[Bitwa pod Kowalewem|bitwy pod Kowalewem]] {{fakt|słynnej z powodu ostatniej w dziejach [[szarża|szarży]] [[Husaria|husarii]].|data=2011-08}} W latach 1772-1920 w zaborze pruskim |
W 1410 r. w [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] poległ komtur kowalewski Nicolaus von Vitz, dlatego też Polacy nie mieli kłopotów z zajęciem Kowalewa, które przypadło podkanclerzemu koronnemu [[Mikołaj Trąba|Mikołajowi Trąbie]]. Po kilkunastu miesiącach Krzyżacy przy wsparciu oddziałów inflanckich Berna von Hevelmanna odzyskali zamek. W ramach [[wojna golubska|wojny golubskiej]] w 1422 r., gdy w okolicy pojawiły się wojska [[Władysław II Jagiełło|Jagiełły]], Krzyżacy sami spalili miasto, natomiast zamek wytrzymał oblężenie rozpoczęte 28 sierpnia. Zamek został zdobyty przez propolski [[Związek Pruski]] w lutym 1454 roku. W 1466 r. w wyniku [[pokój toruński 1466|pokoju toruńskiego]] Kowalewo powróciło do Polski, stając się siedzibą starostwa grodowego. 5 października 1716 doszło do [[Bitwa pod Kowalewem|bitwy pod Kowalewem]] {{fakt|słynnej z powodu ostatniej w dziejach [[szarża|szarży]] [[Husaria|husarii]].|data=2011-08}} . Niedługo po 1820 roku Prusacy rozebrali ruiny zamku. W latach 1772-1920 w zaborze pruskim. W latach 1833-1929 pozbawione praw miejskich. |
||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
Wersja z 14:00, 16 gru 2014
Kowalewo Pomorskie (niem. Schönsee) – miasto w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie golubsko-dobrzyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kowalewo Pomorskie. Położone na Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim, nad Strugą Młyńską. Miasteczko oddalone ok. 25 km od Torunia, przy drodze krajowej nr 15 i drodze wojewódzkiej nr 554.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 4115 mieszkańców[1].
Położenie
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 4,45 km²[2].
Kowalewo Pomorskie leży w południowej części Pojezierza Chełmińskiego[3]. Przez miasto przepływa Struga Młyńska.
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. toruńskiego.
Historia
Początkowo gród darowany biskupowi Chrystianowi przez Konrada I mazowieckiego, od 1231 należał do Krzyżaków, którzy w latach 1277–1303 na wąskim przesmyku między 2 jeziorami (dziś nieistniejącymi) wybudowali tu kamienno-ceglany zamek. Zamek ten znajdował się na zachód od kościoła, na wzgórzu, na którym obecnie (od 1911 r.) znajduje się wieża ciśnień. Osada otrzymała prawa miejskie w 1275 roku.
Zamek był siedzibą komturii kowalewskiej. We wrześniu 1330 roku zamek był przez kilka dni bezskutecznie oblegany przez wojska Władysława Łokietka[4].
W 1410 r. w bitwie pod Grunwaldem poległ komtur kowalewski Nicolaus von Vitz, dlatego też Polacy nie mieli kłopotów z zajęciem Kowalewa, które przypadło podkanclerzemu koronnemu Mikołajowi Trąbie. Po kilkunastu miesiącach Krzyżacy przy wsparciu oddziałów inflanckich Berna von Hevelmanna odzyskali zamek. W ramach wojny golubskiej w 1422 r., gdy w okolicy pojawiły się wojska Jagiełły, Krzyżacy sami spalili miasto, natomiast zamek wytrzymał oblężenie rozpoczęte 28 sierpnia. Zamek został zdobyty przez propolski Związek Pruski w lutym 1454 roku. W 1466 r. w wyniku pokoju toruńskiego Kowalewo powróciło do Polski, stając się siedzibą starostwa grodowego. 5 października 1716 doszło do bitwy pod Kowalewem słynnej z powodu ostatniej w dziejach szarży husarii.[potrzebny przypis] . Niedługo po 1820 roku Prusacy rozebrali ruiny zamku. W latach 1772-1920 w zaborze pruskim. W latach 1833-1929 pozbawione praw miejskich.
Zabytki
-
Zajazd z 1912 r., obecnie Urząd Miejski -
Wieża narożna miejskich murów obronnych z przełomu XIII-XIV wieku -
Kościół pw. św. Mikołaja -
Filar gdaniska, pozostałość po zamku -
Ruiny zamku
.JPG)
- pozostałości zamku krzyżackiego z lat 1280-1290, rozbudowanego w XIV w. i zniszczonego w czasie wojen szwedzkich; ruiny zamku zostały rozebrane w drugiej połowie XIX w., a na miejscu dawnej wieży strażniczej zbudowano wieżę wodną; zachowały się fragmenty gdaniska przy ul. Strażackiej i fundamenty czworobocznego budynku, a także część kamiennych murów opasających wzgórze zamkowe.
Zamek posiadał ośmiokątną wieżę główną (stołp) i cztery narożne, otoczony był murami i fosą zasilaną z 2 nieistniejących już jezior, które dały nazwę miastu (niem. Schönsee = „piękne jezioro”).
- gotycki kościół św. Mikołaja zbudowany w l. 1286-1300, przebudowany w XVII-XVIII w., z XVI-wieczną polichromią i wyposażeniem renesansowym, barokowym i rokokowym.
- fragmenty murów miejskich z XIV w. z okrągłą basztą murowaną z kamienia i cegły
- zajazd z 1912 przy pl. Wolności 1, obecnie Urząd Miejski
- w pobliżu Kowalewa, nad jeziorem Oszczywilk, pozostałość osady (tzw. Górka Szwedzka)
Według rejestru zabytków NID[5] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół par. pw. św. Mikołaja, XIV/XV, nr rej.: A/365 z 19.03.1930
- ruiny zamku, 1280-1300, nr rej.: A/150/66 z 18.10.1934
- mury miejskie, XIV, nr rej.: A/145/63 z 18.10.1934
- zajazd, ob. UM, pl. Wolności 1, 1912, nr rej.: A/678 z 3.06.1996
Szlaki turystyczne
Szlak zielony o długości 71 km; trasa: Jabłonowo Pomorskie – Rywałd – Łopatki – Wąbrzeźno – Wałycz – Niedźwiedź – Wielkie Radowiska – Piątkowo – Pluskowęsy – Podborek – Kowalewo Pomorskie – Gajewo – Okonin – Elgiszewo – Ciechocin[6]
Zobacz też
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-08-10. ISSN 1505-5507.
- ↑ Jerzy Kondracki, Andrzej Richling: Atlas Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1994.
- ↑ Kowalewo Pomorskie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 509. s. 509-511.
- ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo kujawsko-pomorskie. [dostęp 24 września 2008].
- ↑ http://www.pttk.torun.pl/TO-1998z.html [dostęp 10 lutego 2010].
Linki zewnętrzne
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne do 8 tys. mieszkańców |
|
| Miasta gminne powyżej 8 tys. mieszkańców |
