Kołdyczewo

Kołdyczewo

Państwo	Białoruś
Obwód	brzeski
Rejon	baranowicki
Populacja  • liczba ludności	145 (2010)
Nr kierunkowy	+375 163
Kod pocztowy	225314
Tablice rejestracyjne	1
Położenie na mapie Białorusi Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}

{{Miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | współrzędne = Nieznane pola: "sekundN", "stopniN", "sekundE", "stopniE", "minutE" oraz "minutN".

Kołdyczewo (biał. Калдычэва) – wieś na Białorusi, w obwodzie brzeskim, w rejonie baranowickim. Wieś położona jest przy głównej drodze biegnącej z Baranowicz do Nowogródka.

Historia

We wsi zachowały się pozostałości parku dworskiego rodu Szalewiczów. Na cmentarzu katolickim zachował się obelisk z inskrypcją: "S.P. Jozeffowi FILIPOWICZOWI Wuiowi i Dobrodzieiowi Pomnik". We wsi urodził się polski działacz społeczny i samorządowiec, poseł na Sejm IV kadencji (1935–1938) Tomasz Szalewicz. W latach 1921-1939 na terytorium II Rzeczpospolitej. Od jesieni 1939 roku okupowana przez Związek Radziecki. W czerwcu 1941 roku pod okupacją niemieckiej III Rzeszy.

Obóz koncentracyjny w Kołdyczewie

W 1942 r. ww wschodniej części wsi za terenami dworskimi Niemcy utworzyli obóz koncentracyjny, w którym osadzano głównie Żydów i Polaków, a także w mniejszej ilości Białorusinów, Rosjan i Romów. Obóz składał się baraków i trzypiętrowego budynku więzienia obozowego (zachowały się jego fundamenty), w którym przeprowadzano śledztwa przeciwko polskim żołnierzom Armii Krajowej. Obóz otaczał drut kolczasty. Początkowo komendantem obozu był Białorusin lejtnant Sergiej Bobko, a od roku 1943 Nikołaj Kalko i sprawujący nadzór podoficer SS Franz Jörn. Cześć załogi stanowiła Białoruska Policja Pomocnicza. Więźniowie byli zmuszani do ciężkich robót przy wydobyciu torfu, w ceglarni, przy produkcji mydła, butów, odzieży, beczek. Przeciętny dzień pracy wynosił 10-12 godzin. Racje żywnościowe o niemal zerowej kaloryczności - zupa z wody i mąki żytniej oraz kromka chleba - nie pozwalały na regenerację sił. Więźniowie byli zakwaterowani w nieogrzewanych barakach, w których spali na trzy- i czteropiętrowych pryczach. Na porządku dziennym były rozliczne szykany, bicie, szczucie psami, gwałty na kobietach i egzekucje. W listopadzie 1942 r. w obozie zbudowano krematorium, w którym spalono zwłoki około 600 ludzi, przywiezionych z Baranowicz i Stołbców. Likwidacja obozu nastąpiła w dniu 30 czerwca 1944 r. w związku ze zbliżającą się Armią Czerwoną. Wtedy też naziści rozstrzelali ostatnich więźniów i podpalili baraki.

Ocenia się, że do czasu likwidacji obozu w dn. 29 czerwca 1944 r. w Kołdyczewie Niemcy i białoruscy kolaboranci zamordowali około 22 tys. osób.

Po 1944 roku komisja śledcza ujawniła na terenie obozu oraz w jego okolicach liczne zbiorowe mogiły:

• na terenie obozu w formie litery T o wymiarach 35x5 m, ze zwłokami około 1 tys. mężczyzn, kobiet i dzieci. Badania medyczne ustaliły, że dorosłych zabito strzałem z broni, a dzieci wrzucano do dołów żywe.
• w odległości 1,5 km od obozu w uroczysku Arabowszczyzna odkryto osiem 45-metrowych mogił. Podczas ekshumacji i ekspertyzy medycznej ustalono, że pogrzebano tu 5140 osób, w tym całą ludność żydowską miasteczka Stołowicze;
• w uroczysku Pogorzelec (Łozy), w odległości 2 km od obozu znaleziono 15 mogił od 30 do 40 m długości i 4,6 m szerokości, kryjących szczątki około 15 tys. osób.

Pomnik

Na miejscu masowych grobów znajduje się figura Matki Boskiej z zakłamującym historię rosyjskim napisem "W tym miejscu i w okolicy pogrzebano 22 tysiące sowieckich patriotów zamordowanych przez niemiecko-faszystowskich grabieżców w latach 1942-1944". W latach 90. XX wieku przy drodze ku czci ofiar obozu powstał w Kołdyczewie pomnik, który zbudowano dzięki zabiegom Józefa Lichuty z Mińska.

Linki zewnętrzne

• Informacje w portalu Radzima.org