Czerkasy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
ilustracja |
→Historia: Poszerzono treść Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Miejscowość została założona prawdopodobnie w [[XIII wiek|XIII]] w. na terenie [[Ruś Kijowska|Rusi Kijowskiej]]. Od [[XIV wiek|XIV]] wieku znajdowała się w granicach [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]], w 1569 roku zostało przyłączone do [[Korona Królestwa Polskiego|Korony Królestwa Polskiego]]. Było [[miasto królewskie|miastem królewskim]] i na zamku znajdowała się siedziba starosty<ref>Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 14.</ref>. |
|||
{{cytat|Roku 1662 w mieście i w futorach mieszkało 1000 rodzin kozackich wolnych, które władzy starostów, a tém samém Rzplitej ulegać nie chciały. W zamku była katolicka kaplica. [[Mikołaj Potocki (generał ziem podolskich)|Mikołaj Potocki]] roku 1643 naznaczył w Czerkasach miejsce na kościół i klasztor XX. Dominikanów. Fundacya jego dla wojen nie przyszła do skutku. Do starostwa należały 3 miasta i 18 wsi. Książę [[Hieronim Janusz Sanguszko|Hieronim Sanguszko]], wojewoda Wołyński był w 1765 r. Czerkaskim starostą. Przynosiło mu 130 000 złp. dochodu. Dwór starosty był w piękném miejscu nad Dnieprem. Kozacy, jak wiémy z początku nie mieli żadnej organizacyi, nawet stałego przytułku. Stefan Batory r. 1578 dał im za [[Bohusław (Ukraina)|Bohusławiem]] [[Trechtymirów]] z przyległościami, zamek zaś oddał na skład broni i pomieszczenie starszyzny. Odtąc miéć zaczęli hetmanów, oboźnego i pisarza, i obowiązani byli dawać 6000 ludzi regestrowych na służbę Rzplitej. [[Bohdan Różyński]] był ich hetmanem. (...) |
{{cytat|Roku 1662 w mieście i w futorach mieszkało 1000 rodzin kozackich wolnych, które władzy starostów, a tém samém Rzplitej ulegać nie chciały. W zamku była katolicka kaplica. [[Mikołaj Potocki (generał ziem podolskich)|Mikołaj Potocki]] roku 1643 naznaczył w Czerkasach miejsce na kościół i klasztor XX. Dominikanów. Fundacya jego dla wojen nie przyszła do skutku. Do starostwa należały 3 miasta i 18 wsi. Książę [[Hieronim Janusz Sanguszko|Hieronim Sanguszko]], wojewoda Wołyński był w 1765 r. Czerkaskim starostą. Przynosiło mu 130 000 złp. dochodu. Dwór starosty był w piękném miejscu nad Dnieprem. Kozacy, jak wiémy z początku nie mieli żadnej organizacyi, nawet stałego przytułku. Stefan Batory r. 1578 dał im za [[Bohusław (Ukraina)|Bohusławiem]] [[Trechtymirów]] z przyległościami, zamek zaś oddał na skład broni i pomieszczenie starszyzny. Odtąc miéć zaczęli hetmanów, oboźnego i pisarza, i obowiązani byli dawać 6000 ludzi regestrowych na służbę Rzplitej. [[Bohdan Różyński]] był ich hetmanem. (...) |
||
<ref name="Iwanowski">[[Eustachy Iwanowski]], [http://archive.org/stream/rozmowyopolskij00iwangoog#page/n655/mode/2up Rozmowy o polskiéj koronie], Kraków [[1873]], na str. 644</ref> |
<ref name="Iwanowski">[[Eustachy Iwanowski]], [http://archive.org/stream/rozmowyopolskij00iwangoog#page/n655/mode/2up Rozmowy o polskiéj koronie], Kraków [[1873]], na str. 644</ref> |
||
}} |
}} |
||
W dniu 22 maja [[1593]] roku podczas Powstania Kosińskiego zamek starosty Aleksandra Wiśniowieckiego obległy oddziały powstańcze, jednakże szybkie przeciwuderzenie wyprowadzonej z zamku jazdy rozgromiło Kozaków i doprowadziło do śmierci Kosińskiego i upadku powstania. |
|||
Miasto w Rzeczypospolitej było [[Powiat czerkaski|siedzibą powiatu]] należącego do [[Województwo kijowskie|województwa kijowskiego]] do 1793. W 1768 podczas [[koliszczyzna|koliszczyzny]] miasto zostało zdobyte i złupione. |
Miasto w Rzeczypospolitej było [[Powiat czerkaski|siedzibą powiatu]] należącego do [[Województwo kijowskie|województwa kijowskiego]] do 1793. W 1768 podczas [[koliszczyzna|koliszczyzny]] miasto zostało zdobyte i złupione. |
||
| Linia 39: | Linia 40: | ||
Po [[II rozbiór Polski|II rozbiorze]] znalazło się w [[Gubernia kijowska|guberni kijowskiej]] [[Imperium Rosyjskie]]go. Ludność w 1883 wynosiła 15,7 tys., a w 1897 26,6 tys. W maju 1919, na fali [[Pogromy Żydów na Ukrainie (1918-1920)|pogromów na Ukrainie]], oddziały [[ataman]]a [[Matwij Hryhorijiw|Hryhorijewa]] zamordowały 700 żydowskich mieszkańców miasta, zaś w sierpniu [[Armia Ochotnicza (Rosja)|białogwardziści]] - dalsze 250 osób<ref>{{cytuj stronę | autor=E. Heifetz | tytuł= The slaughter of the Jews in the Ukraine In 1919 | url=http://www.archive.org/stream/slaughterofjewsi00heifuoft/slaughterofjewsi00heifuoft_djvu.txt | strony=248-272 | data=1921 | opublikowany=Thomas Seltzer, Inc. | język=en | data dostępu=2013-02-12}} {{cytuj stronę | author=Y. Slutsky | tytuł=Cherkassy | url=http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0004_0_04217.html | opublikowany=Jewish Virtual Library | rok=2008 | język=en | data dostępu=2013-02-12}}</ref>. |
Po [[II rozbiór Polski|II rozbiorze]] znalazło się w [[Gubernia kijowska|guberni kijowskiej]] [[Imperium Rosyjskie]]go. Ludność w 1883 wynosiła 15,7 tys., a w 1897 26,6 tys. W maju 1919, na fali [[Pogromy Żydów na Ukrainie (1918-1920)|pogromów na Ukrainie]], oddziały [[ataman]]a [[Matwij Hryhorijiw|Hryhorijewa]] zamordowały 700 żydowskich mieszkańców miasta, zaś w sierpniu [[Armia Ochotnicza (Rosja)|białogwardziści]] - dalsze 250 osób<ref>{{cytuj stronę | autor=E. Heifetz | tytuł= The slaughter of the Jews in the Ukraine In 1919 | url=http://www.archive.org/stream/slaughterofjewsi00heifuoft/slaughterofjewsi00heifuoft_djvu.txt | strony=248-272 | data=1921 | opublikowany=Thomas Seltzer, Inc. | język=en | data dostępu=2013-02-12}} {{cytuj stronę | author=Y. Slutsky | tytuł=Cherkassy | url=http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0004_0_04217.html | opublikowany=Jewish Virtual Library | rok=2008 | język=en | data dostępu=2013-02-12}}</ref>. |
||
W latach 1922-1991 Czerkasy znajdowały się w granicach [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej]], od 1954 miasto było stolicą obwodu. W 1991 wraz z ogłoszeniem niepodległości Ukrainy, miasto znalazło się automatycznie w granicach Republiki Ukraińskiej. |
W latach 1922-1991 Czerkasy znajdowały się w granicach [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej]], od 1954 miasto było stolicą obwodu. W 1991 wraz z ogłoszeniem niepodległości Ukrainy, miasto znalazło się automatycznie w granicach Republiki Ukraińskiej. |
||
== Religia == |
== Religia == |
||
Wersja z 21:16, 3 sty 2016
 Budynek d. Hotelu Słowiańskiego, obecnie siedziba Ukr-Soc-Banku | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Burmistrz | |||||
| Powierzchnia |
69 km² | ||||
| Wysokość |
94 m n.p.m. | ||||
| Populacja (01.01.2004) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+ 380 (0)472 | ||||
| Kod pocztowy |
18000-499 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
CA | ||||
Położenie na mapie obwodu czerkaskiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city} | |||||
| Strona internetowa | |||||
Czerkasy (ukr. Черкаси) – miasto w centralnej części Ukrainy, stolica obwodu czerkaskiego. Leży nad Dnieprem oraz nad brzegiem Krzemieńczuckiego Zbiornika Wodnego utworzonego przez spiętrzenie wód rzeki. Miasto liczy 293,3 tys. mieszkańców (2005).
Historia
Miejscowość została założona prawdopodobnie w XIII w. na terenie Rusi Kijowskiej. Od XIV wieku znajdowała się w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego, w 1569 roku zostało przyłączone do Korony Królestwa Polskiego. Było miastem królewskim i na zamku znajdowała się siedziba starosty[1].
Roku 1662 w mieście i w futorach mieszkało 1000 rodzin kozackich wolnych, które władzy starostów, a tém samém Rzplitej ulegać nie chciały. W zamku była katolicka kaplica. Mikołaj Potocki roku 1643 naznaczył w Czerkasach miejsce na kościół i klasztor XX. Dominikanów. Fundacya jego dla wojen nie przyszła do skutku. Do starostwa należały 3 miasta i 18 wsi. Książę Hieronim Sanguszko, wojewoda Wołyński był w 1765 r. Czerkaskim starostą. Przynosiło mu 130 000 złp. dochodu. Dwór starosty był w piękném miejscu nad Dnieprem. Kozacy, jak wiémy z początku nie mieli żadnej organizacyi, nawet stałego przytułku. Stefan Batory r. 1578 dał im za Bohusławiem Trechtymirów z przyległościami, zamek zaś oddał na skład broni i pomieszczenie starszyzny. Odtąc miéć zaczęli hetmanów, oboźnego i pisarza, i obowiązani byli dawać 6000 ludzi regestrowych na służbę Rzplitej. Bohdan Różyński był ich hetmanem. (...) [2]
W dniu 22 maja 1593 roku podczas Powstania Kosińskiego zamek starosty Aleksandra Wiśniowieckiego obległy oddziały powstańcze, jednakże szybkie przeciwuderzenie wyprowadzonej z zamku jazdy rozgromiło Kozaków i doprowadziło do śmierci Kosińskiego i upadku powstania.
Miasto w Rzeczypospolitej było siedzibą powiatu należącego do województwa kijowskiego do 1793. W 1768 podczas koliszczyzny miasto zostało zdobyte i złupione.
Po II rozbiorze znalazło się w guberni kijowskiej Imperium Rosyjskiego. Ludność w 1883 wynosiła 15,7 tys., a w 1897 26,6 tys. W maju 1919, na fali pogromów na Ukrainie, oddziały atamana Hryhorijewa zamordowały 700 żydowskich mieszkańców miasta, zaś w sierpniu białogwardziści - dalsze 250 osób[3].
W latach 1922-1991 Czerkasy znajdowały się w granicach Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, od 1954 miasto było stolicą obwodu. W 1991 wraz z ogłoszeniem niepodległości Ukrainy, miasto znalazło się automatycznie w granicach Republiki Ukraińskiej.
Religia
W Czerkasach zawsze dominowała ludność prawosławna. Ze spisu powszechnego z 1765 wynika, że w tym czasie w Czerkasach były 3 cerkwie i 2 monastyry, żydowska bóżnica i przyzamkowa kaplica katolicka ufundowana w 1673 r. przez Michała Potockiego, nad którą opiekę sprawowała parafia moszneńska. Wg danych ze spisu z z 1910 r. wynika, że na ogólną liczbę 39 000 mieszkańców rzymscy katolicy byli czwartą, po prawosławnych, staroobrzędowcach i żydach grupą wierzących, liczącą 300 osób.[4]
W latach 1994-2000 w Czerkasach wzniesiono największą cerkiew prawosławną na współczesnej (2013) Ukrainie – sobór św. Michała Archanioła, katedrę eparchii czerkaskiej Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego[5].
W 1997 biskup Ordynariusz Kijowsko-Żytomierski Jan Purwiński erygował rzymskokatolicką parafię pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie w Czerkiesach. Do parafii tej należało pod koniec 2012 r. ok 200 osób[4].
Inne
W mieście znajduje się stacja kolejowa Czerkasy.
Od 2000 r. miasto partnerskie Bydgoszczy.
W Czerkasach urodziła się Eugenia Lewicka - polska lekarka, fizjoterapeutka, jedna z prekursorów medycyny sportowej w Polsce, organizator Zakładu Kąpieli Słoneczno-Powietrznych i Kuracji Sportowej w Druskienikach (1924); bliska znajoma Józefa Piłsudskiego.
Miasta partnerskie
- ↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 14.
- ↑ Eustachy Iwanowski, Rozmowy o polskiéj koronie, Kraków 1873, na str. 644
- ↑ E. Heifetz: The slaughter of the Jews in the Ukraine In 1919. Thomas Seltzer, Inc., 1921. s. 248-272. [dostęp 2013-02-12]. (ang.). Cherkassy. Jewish Virtual Library, 2008. [dostęp 2013-02-12]. (ang.).
- ↑ a b dk. Jacek Jan Pawłowicz: Dzieje Kościoła rzymskokatolickiego w Czerkasach. Parafia pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie. [dostęp 2013-11-11]. (pol.).
- ↑ ЧЕРКАСИ. Найбільший храм України відзначив престольне свято
Linki zewnętrzne
- Rzeczpospolita wirtualna – historia Czerkas w I Rzeczypospolitej, zdjęcia i obrazy Czerkas
- Mapa topograficzna 1:100 000
- Historia Żydów w Czerkasach na portalu Wirtualny Sztetl
- Czerkasy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 802.
