Dolina (miasto): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
ilustracja |
ilustracja |
||
| Linia 43: | Linia 43: | ||
Dolina została założona w X wieku na terenach bogatych w złoża soli. W XII wieku mieszkańcy zajmowali się wydobyciem soli, rolnictwem i hodowlą bydła. W tym czasie w Dolinie powstał klasztor Wniebowstąpienia Pańskiego a mnich Teoklist zaczął prowadzić kronikę miejscowości. W XVI wieku osiedlili się z Dolinie pierwsi [[Żydzi]]<ref name=sztetl2>{{cytuj stronę| url = http://www.sztetl.org.pl/pl/article/dolina/5,historia/| tytuł = Historia | data dostępu = 2015-12-29 | autor = | opublikowany = Wirtualny sztetl| data = | język = pl}}</ref>. W 1525 roku miasto lokowano na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]]; miejscowość otrzymała wówczas prawo warzenia soli. W 1594 roku najazd tatarski wyrządził miastu znaczne szkody<ref name=sztetl>{{cytuj stronę| url = http://www.sztetl.org.pl/pl/article/dolina/3,historia-miejscowosci/| tytuł = Historia miejscowości| data dostępu = 2015-12-29 | autor = | opublikowany = Wirtualny sztetl| data = | język = pl}}</ref>. |
Dolina została założona w X wieku na terenach bogatych w złoża soli. W XII wieku mieszkańcy zajmowali się wydobyciem soli, rolnictwem i hodowlą bydła. W tym czasie w Dolinie powstał klasztor Wniebowstąpienia Pańskiego a mnich Teoklist zaczął prowadzić kronikę miejscowości. W XVI wieku osiedlili się z Dolinie pierwsi [[Żydzi]]<ref name=sztetl2>{{cytuj stronę| url = http://www.sztetl.org.pl/pl/article/dolina/5,historia/| tytuł = Historia | data dostępu = 2015-12-29 | autor = | opublikowany = Wirtualny sztetl| data = | język = pl}}</ref>. W 1525 roku miasto lokowano na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]]; miejscowość otrzymała wówczas prawo warzenia soli. W 1594 roku najazd tatarski wyrządził miastu znaczne szkody<ref name=sztetl>{{cytuj stronę| url = http://www.sztetl.org.pl/pl/article/dolina/3,historia-miejscowosci/| tytuł = Historia miejscowości| data dostępu = 2015-12-29 | autor = | opublikowany = Wirtualny sztetl| data = | język = pl}}</ref>. |
||
Po [[Rozbiory Polski|Rozbiorach Rzeczpospolitej]] w 1791 roku Austriacy krótkotrwale (na kilka lat) odebrali Dolinie prawa miejskie. W 1811 w ramach reformy oświatowej w mieście powstała dwuklasowa szkoła ogólna, a pod koniec tego wieku - pięcioklasowa szkoła męska i czteroklasowa (później sześcioklasowa) szkoła żeńska z językiem polskim. Nie powiodły się starania mieszkańców o utworzenie szkoły z językiem ukraińskim<ref name=sztetl2/>. |
|||
W roku 1900 w mieście powstała Dolińska Warzelnia Solanek<ref name="sztetl" />. |
|||
[[Plik:Dolyna4.jpg|mały|242x242px|Warzelnia soli]] |
|||
Według [[Pierwszy Powszechny Spis Ludności|spisu powszechnego z 1921 roku]] w Dolinie mieszkało 3280 Polaków, 2945 Rusinów (Ukraińców), 2014 Żydów, 522 Niemców i 5 osób innej narodowości<ref name=siekierka>Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Eugeniusz Różański, ''Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie stanisławowskim 1939-1946'', Wydanie I, {{ISBN|978-83-85865-13-1}}, s. 19-21; 37-39</ref>. |
Według [[Pierwszy Powszechny Spis Ludności|spisu powszechnego z 1921 roku]] w Dolinie mieszkało 3280 Polaków, 2945 Rusinów (Ukraińców), 2014 Żydów, 522 Niemców i 5 osób innej narodowości<ref name=siekierka>Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Eugeniusz Różański, ''Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie stanisławowskim 1939-1946'', Wydanie I, {{ISBN|978-83-85865-13-1}}, s. 19-21; 37-39</ref>. |
||
Wersja z 13:39, 26 sty 2017
 Kościół katolicki | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon |
Dolina | ||||
| Data założenia |
979 | ||||
| Prawa miejskie |
1525 | ||||
| Burmistrz |
Wolodymyr Harazd | ||||
| Powierzchnia |
27 km² | ||||
| Populacja (2004) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 3477 | ||||
| Kod pocztowy |
77500 | ||||
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city} | |||||
| Strona internetowa | |||||
Dolina (ukr. Долина, Dołyna) – miasto na Ukrainie w obwodzie iwanofrankiwskim.
Do 1772 w granicach Rzeczypospolitej, w latach 1772-1918 roku - miasto powiatowe pod zaborem austriackim w Królestwie Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim. W latach 1918-1939 - miasto powiatowe w województwie stanisławowskim w Rzeczypospolitej.
Historia
Dolina została założona w X wieku na terenach bogatych w złoża soli. W XII wieku mieszkańcy zajmowali się wydobyciem soli, rolnictwem i hodowlą bydła. W tym czasie w Dolinie powstał klasztor Wniebowstąpienia Pańskiego a mnich Teoklist zaczął prowadzić kronikę miejscowości. W XVI wieku osiedlili się z Dolinie pierwsi Żydzi[1]. W 1525 roku miasto lokowano na prawie magdeburskim; miejscowość otrzymała wówczas prawo warzenia soli. W 1594 roku najazd tatarski wyrządził miastu znaczne szkody[2].
Po Rozbiorach Rzeczpospolitej w 1791 roku Austriacy krótkotrwale (na kilka lat) odebrali Dolinie prawa miejskie. W 1811 w ramach reformy oświatowej w mieście powstała dwuklasowa szkoła ogólna, a pod koniec tego wieku - pięcioklasowa szkoła męska i czteroklasowa (później sześcioklasowa) szkoła żeńska z językiem polskim. Nie powiodły się starania mieszkańców o utworzenie szkoły z językiem ukraińskim[1].
W roku 1900 w mieście powstała Dolińska Warzelnia Solanek[2].
Według spisu powszechnego z 1921 roku w Dolinie mieszkało 3280 Polaków, 2945 Rusinów (Ukraińców), 2014 Żydów, 522 Niemców i 5 osób innej narodowości[3].
We wrześniu 1939 roku Dolinę zajęła Armia Czerwona. 2 lipca 1941 miasto zdobyły wojska węgierskie, które miesiąc później oddały miejscowość pod okupację niemiecką. W latach 1942-1944 Niemcy dokonali zagłady ludności żydowskiej; według danych sowieckich zabito 2546 żydowskich mieszkańców miasta; część na miejscu (największa akcja - 3 sierpnia 1942 rozstrzelano prawie 2 tys. osób na kirkucie[4]), pozostałych w obozie zagłady w Bełżcu. Za pomoc Żydom na rynku miejskim powieszono 20 mieszkańców Babijówki[5]. Zdaniem Siekierki, Komańskiego i Różańskiego pod koniec 1943 roku z tego samego powodu Niemcy rozstrzelali w Dolinie 48 osób, głównie Polaków. Ponadto, zdaniem tych autorów, około 100 polskich mieszkańców Doliny poniosło śmierć z rąk ukraińskich nacjonalistów[3].
30 lipca 1944 Armia Czerwona ponownie zajęła miasto[5]. Do końca 1945 roku ponad 6 tys. polskich mieszkańców wysiedlono do Polski[3].
Ludzie związani z Doliną
- Jan Doliński - polski dygnitarz ziemski z czasów panowania Władysława Warneńczyka i jego następcy, właściciel Doliny,
- Wołodymyr Horbowy- ukraiński adwokat, członek UWO i OUN
- Stanisław Jaworski - polski aktor teatralny i filmowy,
- Antoni Kępiński - polski psychiatra, naukowiec, humanista i filozof; twórca koncepcji metabolizmu energetyczno-informacyjnego i psychiatrii aksjologicznej,
- Jan Lewiński - ukraiński architekt tworzący we Lwowie,
- Edward Lorenz - sędzia, działacz społeczny
- Władysław Ogrodziński - polski prozaik, eseista, reportażysta, pracownik naukowy, działacz kulturalny i społeczny,
- Józef Stemler, pseud.: Jan Doliński, Jan Dąbski, Józef Dąbrowski, krypt.: J.S, S. Dąbski - zastępca dyrektora Departamentu Informacji i Prasy Delegatury Rządu na Kraj, pedagog, członek PCK, dyrektor Polskiej Macierzy Szkolnej, działacz społeczny i oświatowy, członek Ligi Narodowej. Oskarżony w Procesie szesnastu.
Miasta partnerskie
- ↑ a b Historia. Wirtualny sztetl. [dostęp 2015-12-29]. (pol.).
- ↑ a b Historia miejscowości. Wirtualny sztetl. [dostęp 2015-12-29]. (pol.).
- ↑ a b c Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Eugeniusz Różański, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie stanisławowskim 1939-1946, Wydanie I, ISBN 978-83-85865-13-1, s. 19-21; 37-39
- ↑ Grzegorz Hryciuk, „Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931-1948”, Toruń 2005, ISBN 83-7441-121-X, s. 212
- ↑ a b Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Red. I.A. Altman, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6 s. 277-278
- ↑ współpraca zawieszona w październiku 2016 z powodu nadania honorowego obywatela miasta Stepanowi Banderze, odpowiedzialnemu za ludobójstwo na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej.
Linki zewnętrzne
- Serwis internetowy miasta
- Dolina i powiat doliński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 95.
- Historia Żydów w Dolinie na portalu Wirtualny Sztetl
