Kościół przy bastionie Władysława IV w Krakowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Mach240390 (dyskusja | edycje) infoboksu poprawa |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 70: | Linia 70: | ||
'''Kościół przy bastionie Władysława IV''' – średniowieczny kościół, którego relikty odnaleziono na [[Wawel]]u w [[Kraków|Krakowie]]. |
'''Kościół przy bastionie Władysława IV''' – średniowieczny kościół, którego relikty odnaleziono na [[Wawel]]u w [[Kraków|Krakowie]]. |
||
W latach 1981-1982 J. Firlet i Z. Pianowski odkryli przy tzw. [[bastion Władysława IV na Wawelu|bastionie Władysława IV]], w północnej części [[Wawel|wzgórza wawelskiego]] (przy północnej ścianie [[Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|katedry wawelskiej]]) resztki przedromańskiej [[Rotunda|rotundy]] nieznanego wezwania (mimo różnych teorii pojawiających się w literaturze), którą określa się jako ''kościół przy bastionie Władysława IV''. Prawdopodobnie świątynia ta powstała na początku XI w. Posiadała przynajmniej jedną [[Apsyda (architektura)|apsydę]], a w centrum zagłębienie interpretowane niekiedy jako [[chrzcielnica]], co może oznaczać, że było to [[baptysterium]] przy pierwszej katedrze wawelskiej. Na reliktach tejże rotundy (której daty ani okoliczności likwidacji nie znamy) zbudowano następnie prostokątną romańską budowlę, prawdopodobnie kaplicę, którą zburzono najpóźniej w XIII/XIV wieku. Obiekt został przecięty też później gotyckim murem obronnym. Rekonstrukcja zabytku jako rotundy prostej z jedną absydą o wewnętrznej średnicy nawy ok. 6,9 m i absydy 2,9 m oparta jest zatem o szczątkowe relikty murów o szerokości 1,1 do 1,3 m (w absydzie 0,7 m), które w części nadziemnej wzniesiono w technice [[opus emplectum]] z płaskich kamieni na zaprawie wapienno-piaskowej. Wewnątrz nawy rotundy odkryto fragment prostokątnego zagłębienia o głębokości 0,4 m i wymiarach 1 m na 0,5 m, które było oblicowane płytami piaskowca spojonymi zaprawą gipsową. Obiekt ten interpretuje się jako grobowiec bądź basen chrzcielny bądź schowek na paramenty liturgiczne oraz relikwie<ref>{{Cytuj|autor=Dariusz Sikorski|tytuł=Sikorski - Wczesnopiastowska architektura sakralna (jako źródło historyczne dla dziejów Kościoła w Polsce), Poznań, PTPN 2012 [PEŁNA WERSJA] (The Sacral Architecture of Early Piasts in Poland (X-XI)).pdf|data dostępu=2017-03-22|url=https://www.academia.edu/31920083/Sikorski_-_Wczesnopiastowska_architektura_sakralna_jako_%C5%BAr%C3%B3d%C5%82o_historyczne_dla_dziej%C3%B3w_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_w_Polsce_Pozna%C5%84_PTPN_2012_PE%C5%81NA_WERSJA_The_Sacral_Architecture_of_Early_Piasts_in_Poland_X-XI_.pdf|język=en}}</ref>. |
|||
Rotunda jest datowana na podstawie ceramiki w przedziale od schyłku X wieku, ewentualnie początek XI po ogólnie pierwszą ćwierć XI wieku. |
|||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
Wersja z 18:28, 22 mar 2017
| |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Adres |
{{{adres}}} | ||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
| 50,054861°N 19,935361°E/50,054861 19,935361 | |||||||||||
Kościół przy bastionie Władysława IV – średniowieczny kościół, którego relikty odnaleziono na Wawelu w Krakowie.
W latach 1981-1982 J. Firlet i Z. Pianowski odkryli przy tzw. bastionie Władysława IV, w północnej części wzgórza wawelskiego (przy północnej ścianie katedry wawelskiej) resztki przedromańskiej rotundy nieznanego wezwania (mimo różnych teorii pojawiających się w literaturze), którą określa się jako kościół przy bastionie Władysława IV. Prawdopodobnie świątynia ta powstała na początku XI w. Posiadała przynajmniej jedną apsydę, a w centrum zagłębienie interpretowane niekiedy jako chrzcielnica, co może oznaczać, że było to baptysterium przy pierwszej katedrze wawelskiej. Na reliktach tejże rotundy (której daty ani okoliczności likwidacji nie znamy) zbudowano następnie prostokątną romańską budowlę, prawdopodobnie kaplicę, którą zburzono najpóźniej w XIII/XIV wieku. Obiekt został przecięty też później gotyckim murem obronnym. Rekonstrukcja zabytku jako rotundy prostej z jedną absydą o wewnętrznej średnicy nawy ok. 6,9 m i absydy 2,9 m oparta jest zatem o szczątkowe relikty murów o szerokości 1,1 do 1,3 m (w absydzie 0,7 m), które w części nadziemnej wzniesiono w technice opus emplectum z płaskich kamieni na zaprawie wapienno-piaskowej. Wewnątrz nawy rotundy odkryto fragment prostokątnego zagłębienia o głębokości 0,4 m i wymiarach 1 m na 0,5 m, które było oblicowane płytami piaskowca spojonymi zaprawą gipsową. Obiekt ten interpretuje się jako grobowiec bądź basen chrzcielny bądź schowek na paramenty liturgiczne oraz relikwie[1].
Rotunda jest datowana na podstawie ceramiki w przedziale od schyłku X wieku, ewentualnie początek XI po ogólnie pierwszą ćwierć XI wieku.
Bibliografia
- Janusz Firlet, Zbigniew Pianowski: Wawel do roku 1300. W: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta. red. Jerzy Wyrozumski. Kraków: 2007, s. 55–60, 64, seria: Biblioteka Krakowska. 150.
- Janusz Firlet, Zbigniew Pianowski. Wyniki badań archeologicznych w rejonie katedry i pałacu królewskiego na Wawelu (1981-1994). „Acta Archeologica Waweliana”. II, s. 105–118, 1998.
Linki zewnętrzne
- Grzegorz Bednarczyk: Kościół przy bastionie Władysława IV. [w:] Nieistniejące kościoły Krakowa [on-line]. [dostęp 2015-01-11].
- Kraków. [w:] Album romański [on-line]. [dostęp 2015-01-11].
- ↑ Dariusz Sikorski, Sikorski - Wczesnopiastowska architektura sakralna (jako źródło historyczne dla dziejów Kościoła w Polsce), Poznań, PTPN 2012 [PEŁNA WERSJA] (The Sacral Architecture of Early Piasts in Poland (X-XI)).pdf [online] [dostęp 2017-03-22] (ang.).