Kościół B na Wawelu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Bot poprawia sortowanie |
drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 73: | Linia 73: | ||
}} |
}} |
||
'''Kościół "B"''' – średniowieczny kościół, którego relikty odnaleziono na [[Wawel|Wzgórzu Wawelskim]] w [[Kraków|Krakowie]]. |
'''Kościół "B"''' – średniowieczny kościół z XI wieku, którego relikty odnaleziono na [[Wawel|Wzgórzu Wawelskim]] w [[Kraków|Krakowie]]. |
||
Resztki fundamentów przedromańskiej świątyni odkryto w 1966 r. przy dziedzińcu zewnętrznym Wawelu, pod zabudowaniami dzisiejszego budynku nr 5 (południowy [[ryzalit]] [[Kuchnie Królewskie na Wawelu|dawnych kuchni]]). Była to [[rotunda]] z dwiema naprzeciwległymi [[Apsyda (architektura)|apsydami]] (podczas późniejszych badań stwierdzono, że kościół nie miał [[Budowla centralna|kształtu tetrakonchosu]], co pierwotnie wskazywali jego odkrywcy) |
Resztki fundamentów przedromańskiej świątyni odkryto w 1966 r. przy dziedzińcu zewnętrznym Wawelu, pod zabudowaniami dzisiejszego budynku nr 5 (południowy [[ryzalit]] [[Kuchnie Królewskie na Wawelu|dawnych kuchni]]). Była to [[rotunda]] z dwiema naprzeciwległymi [[Apsyda (architektura)|apsydami]] (podczas późniejszych badań stwierdzono, że kościół nie miał [[Budowla centralna|kształtu tetrakonchosu]], co pierwotnie wskazywali jego odkrywcy). |
||
Szczątkowe relikty początkowo skłoniły odkrywców do błędnego uznania, że mają do czynienia z pierwotnym założeniem czteroabsydowym, które później przebudowano do formy dwuabsydowej z dwoma aneksami, jednak ta propozycja nie utrzymała się w świetle badań prowadzonych na początku lat 90. XX wieku. Po weryfikacji zachowanych reliktów z trudem można dostrzec w ich rozmieszczeniu jakikolwiek porządek. Rekonstrukcja jest tym bardziej utrudniona, że mamy do czynienia z trzema rodzajami murów, które mają odpowiadać trzem fazom budowy. Według ostatniej rekonstrukcji średnica nawy wynosi ok. 3,4 m, a promień absyd ok. 2 m. Relikty murów zostały odsłonięte zarówno w partiach fundamentowych, jak i części nadziemnej do wysokości nawet 0,7 m. Mury składają się piaskowca łamanego w podłużne płytki, ułożonego w technice [[opus emplectum]]. Lico murów wykazuje wątek warstwowy. |
|||
We wnętrzu domniemanej absydy zachodniej odkryto fragmenty interpretowane jako pozostałości przyściennego filaru i kolumny pod emporę oraz grobowiec kryjący szkielet kobiety. Komora grobowa zrobiona była z ciosów i nakryta płytą kamienną z wyrytym ornamentem z tzw. krzyżem procesyjnym. Na podstawie ornamentu pochówek datowano na koniec XI lub XII wiek<ref>{{Cytuj|autor=Dariusz Sikorski|tytuł=Sikorski - Wczesnopiastowska architektura sakralna (jako źródło historyczne dla dziejów Kościoła w Polsce), Poznań, PTPN 2012 [PEŁNA WERSJA] (The Sacral Architecture of Early Piasts in Poland (X-XI)).pdf|data dostępu=2017-03-22|url=https://www.academia.edu/31920083/Sikorski_-_Wczesnopiastowska_architektura_sakralna_jako_%C5%BAr%C3%B3d%C5%82o_historyczne_dla_dziej%C3%B3w_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_w_Polsce_Pozna%C5%84_PTPN_2012_PE%C5%81NA_WERSJA_The_Sacral_Architecture_of_Early_Piasts_in_Poland_X-XI_.pdf|język=en}}</ref>. |
|||
Nieznana jest też funkcja oraz wezwanie kościoła (stąd umowne określenie "kościół B"), który został zniszczony prawdopodobnie w XIII w. |
|||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
Wersja z 18:35, 22 mar 2017
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Adres |
{{{adres}}} | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Polski  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |||||||||
Kościół "B" – średniowieczny kościół z XI wieku, którego relikty odnaleziono na Wzgórzu Wawelskim w Krakowie.
Resztki fundamentów przedromańskiej świątyni odkryto w 1966 r. przy dziedzińcu zewnętrznym Wawelu, pod zabudowaniami dzisiejszego budynku nr 5 (południowy ryzalit dawnych kuchni). Była to rotunda z dwiema naprzeciwległymi apsydami (podczas późniejszych badań stwierdzono, że kościół nie miał kształtu tetrakonchosu, co pierwotnie wskazywali jego odkrywcy).
Szczątkowe relikty początkowo skłoniły odkrywców do błędnego uznania, że mają do czynienia z pierwotnym założeniem czteroabsydowym, które później przebudowano do formy dwuabsydowej z dwoma aneksami, jednak ta propozycja nie utrzymała się w świetle badań prowadzonych na początku lat 90. XX wieku. Po weryfikacji zachowanych reliktów z trudem można dostrzec w ich rozmieszczeniu jakikolwiek porządek. Rekonstrukcja jest tym bardziej utrudniona, że mamy do czynienia z trzema rodzajami murów, które mają odpowiadać trzem fazom budowy. Według ostatniej rekonstrukcji średnica nawy wynosi ok. 3,4 m, a promień absyd ok. 2 m. Relikty murów zostały odsłonięte zarówno w partiach fundamentowych, jak i części nadziemnej do wysokości nawet 0,7 m. Mury składają się piaskowca łamanego w podłużne płytki, ułożonego w technice opus emplectum. Lico murów wykazuje wątek warstwowy.
We wnętrzu domniemanej absydy zachodniej odkryto fragmenty interpretowane jako pozostałości przyściennego filaru i kolumny pod emporę oraz grobowiec kryjący szkielet kobiety. Komora grobowa zrobiona była z ciosów i nakryta płytą kamienną z wyrytym ornamentem z tzw. krzyżem procesyjnym. Na podstawie ornamentu pochówek datowano na koniec XI lub XII wiek[1].
Nieznana jest też funkcja oraz wezwanie kościoła (stąd umowne określenie "kościół B"), który został zniszczony prawdopodobnie w XIII w.
Bibliografia
- Janusz Firlet, Zbigniew Pianowski: Wawel do roku 1300. W: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta. red. Jerzy Wyrozumski. Kraków: 2007, s. 53–58, 62, seria: Biblioteka Krakowska. 150.
- Zbigniew Pianowski: Z dziejów średniowiecznego Wawelu. Kraków – Wrocław: 1984, s. 47, 61, 63, 65.
Linki zewnętrzne
- Grzegorz Bednarczyk: Kościół B. [w:] Nieistniejące kościoły Krakowa [on-line]. [dostęp 2015-01-11].
- ↑ Dariusz Sikorski, Sikorski - Wczesnopiastowska architektura sakralna (jako źródło historyczne dla dziejów Kościoła w Polsce), Poznań, PTPN 2012 [PEŁNA WERSJA] (The Sacral Architecture of Early Piasts in Poland (X-XI)).pdf [online] [dostęp 2017-03-22] (ang.).