Feliks Jaworski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne
Konarski (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Linia 38: Linia 38:
<ref>[[Zofia Kossak-Szczucka]], [[Pożoga (powieść Zofii Kossak-Szczuckiej)|Pożoga. Wspomnienie z Wołynia 1917-1919]]</ref>}}
<ref>[[Zofia Kossak-Szczucka]], [[Pożoga (powieść Zofii Kossak-Szczuckiej)|Pożoga. Wspomnienie z Wołynia 1917-1919]]</ref>}}


Ze szwadronem pod nazwą Dyon Szwoleżerów Polskich wszedł 22 stycznia 1918 roku w skład [[III Korpus Polski w Rosji|III Korpusu Polskiego]], gdzie formował Pułk Szwoleżerów Polskich{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}. Przez gen. [[Eugeniusz de Henning-Michaelis|Michaelisa]] został awansowany w marcu 1918 roku na [[rotmistrz]]a. 10 czerwca 1918 roku po kapitulacji III Korpusu ukrył we dworach broń i rynsztunek i stanął ze swoimi szwoleżerami na czele tajnej organizacji w [[Ludwipol]]u. Z małym oddziałem b. szwoleżerów przedarł się do [[Włodzimierz Wołyński|Włodzimierza Wołyńskiego]] i dołączył do grupy mjr. [[Władysław Bończa-Uzdowski|Władysława Bończy]] i od 18 grudnia 1918 roku brał udział (szwadron rtm. Jaworskiego) w walkach podczas, których został ranny{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}.
Ze szwadronem pod nazwą Dyon Szwoleżerów Polskich wszedł 22 stycznia 1918 roku w skład [[III Korpus Polski w Rosji|III Korpusu Polskiego]], gdzie formował Pułk Szwoleżerów Polskich{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}. Przez gen. [[Eugeniusz de Henning-Michaelis|Michaelisa]] został awansowany w marcu 1918 roku na [[rotmistrz]]a. 10 czerwca 1918 roku po kapitulacji III Korpusu ukrył we dworach broń i rynsztunek i stanął ze swoimi szwoleżerami na czele tajnej organizacji w [[Ludwipol]]u. Z małym oddziałem b. szwoleżerów przedarł się 18 grudnia 1918 roku do [[Włodzimierz Wołyński|Włodzimierza Wołyńskiego]] i dołączył do grupy mjr. [[Władysław Bończa-Uzdowski|Władysława Bończy]] i od 18 grudnia 1918 roku brał udział (szwadron rtm. Jaworskiego) w walkach podczas, których został ranny{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}.


Wg Aleksandra Smolińskiego rtm. Jaworski
Dowodził od lutego 1919 roku Dywizjonem Jazdy Kresowej, a w marcu tego samego roku uzyskał stopień [[major]]a. Walczył na [[Front Wołyński|froncie wołyńskim]] pod [[Torczyn]]em, gdzie objął dowództwo grupy po śmierci płk. [[Leopold Lis-Kula|Lisa-Kuli]]. Brał udział w zdobyciu [[Łuck]]a, a następnie w akcji bojowej DP gen [[Józef Haller|Hallera]]{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}. Na froncie poleskim i w walkach ofensywnych wiosną 1920 roku, dowodził grupą, która znajdowała się w składzie 9 DP. Podczas odwrotu 17 czerwca został ranny, a we wrześniu organizował [[Brygada Jazdy Ochotniczej|Jazdę Ochotniczą mjr. Jaworskiego]]{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}, która składała się z trzech pułków kawalerii. Przed bitwą warszawską wszedł na jej czele w skład grupy uderzeniowej podległej Naczelnemu Wodzowi. Ścigając wroga po przełamaniu frontu 19 sierpnia 1920 roku został ranny pod Frankopolem{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}.

{{Cytat|2=był oficerem w typie watażki, sprawującym nad podwładnymi władzę równą Bogu.}}

O rtm. Jaworskim i jego ludziach w następujący sposób pisała [[Zofia Kossak-Szczucka|Zofia Kossak--Szczucka]]<ref>http://wceo.com.pl/images/Dokumenty/WBBH/PHW/PHW%202-2015_int.pdf</ref>:

{{Cytat|2=Oddział ten składał się prawie wyłącznie ze starych zabijaków, nieulękłych w bitwie, straszliwych w spotkaniu, surowych i karnych, nie dziwiących się niczemu. (...) Nie ulega wątpliwości, że partyzanci nie byliby sobą, gdyby nie mieli Jaworskiego, Jaworski zaś byłby niczym, gdyby nie miał partyzantów. Szwadron i dowódca tak dopełniali się ściśle, że trudno było pomyśleć jedno bez drugiego.}}

Od lutego 1919 roku dowodził Dywizjonem Jazdy Kresowej, a w marcu tego samego roku uzyskał stopień [[major]]a. Walczył na [[Front Wołyński|froncie wołyńskim]] pod [[Torczyn]]em, gdzie objął dowództwo grupy po śmierci płk. [[Leopold Lis-Kula|Lisa-Kuli]]. Brał udział w zdobyciu [[Łuck]]a, a następnie w akcji bojowej DP gen [[Józef Haller|Hallera]]{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}. Na froncie poleskim i w walkach ofensywnych wiosną 1920 roku, dowodził grupą, która znajdowała się w składzie 9 DP. Podczas odwrotu 17 czerwca został ranny, a we wrześniu organizował [[Brygada Jazdy Ochotniczej|Jazdę Ochotniczą mjr. Jaworskiego]]{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}, która składała się z trzech pułków kawalerii. Przed bitwą warszawską wszedł na jej czele w skład grupy uderzeniowej podległej Naczelnemu Wodzowi. Ścigając wroga po przełamaniu frontu 19 sierpnia 1920 roku został ranny pod Frankopolem{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}.


Z jazdy ochotniczej organizował jesienią 1920 roku [[19 Pułk Ułanów Wołyńskich]] na czele, którego w okresie grudzień 1920 – maj 1921 roku nad Dźwiną patrolował linię demarkacyjną polsko-sowiecką{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}. Po wojnie służąc w 2 Pułku Szwoleżerów i 7 Pułku Ułanów odbył kurs dla dowódców pułków w Rembertowie. Ze względu na chorobę przebywał dłuższy czas na urlopie, a w maju 1922 roku został zatwierdzony w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 roku{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}. 1 listopada 1923 roku przeszedł na własną prośbę do rezerwy, a ze względu na zły stan zdrowia został zwolniony w 1925 roku od powszechnego obowiązku służby wojskowej.
Z jazdy ochotniczej organizował jesienią 1920 roku [[19 Pułk Ułanów Wołyńskich]] na czele, którego w okresie grudzień 1920 – maj 1921 roku nad Dźwiną patrolował linię demarkacyjną polsko-sowiecką{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}. Po wojnie służąc w 2 Pułku Szwoleżerów i 7 Pułku Ułanów odbył kurs dla dowódców pułków w Rembertowie. Ze względu na chorobę przebywał dłuższy czas na urlopie, a w maju 1922 roku został zatwierdzony w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 roku{{odn|Leżeński,Kukawski|1991|s=38}}. 1 listopada 1923 roku przeszedł na własną prośbę do rezerwy, a ze względu na zły stan zdrowia został zwolniony w 1925 roku od powszechnego obowiązku służby wojskowej.

Wersja z 09:24, 14 cze 2017

Feliks Jaworski
ilustracja
major major
Data i miejsce urodzenia

18 października 1892
Cyganówka

Data śmierci

po 1933

Przebieg służby
Lata służby

1914–1923

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie

Jednostki

12 Pułk Huzarów, 17 Pułk Huzarów

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari

Feliks Jaworski (ur. 18 października 1892 w Cyganówce na Podolu, zm. po 1933 roku)[1]major kawalerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Syn Ludomira i Moniki z Romiszewskich - bratanicy gen. Władysława Romiszewskiego i wnuczki marszałka szlachty kamienieckiej Wincentego Leśniewicza. Siostrzeniec płk. Czesława Romiszewskiego[2].

W 1912 roku ukończył gimnazjum w Kamieńcu Podolskim, a następnie studiował agronomię[1]. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił ochotniczo do 12 Pułku Huzarów w, którego szeregach walczył na froncie niemiecko – austriackim[1]. Ukończył Szkołę Kawalerii w Elizabetgradzie[1], a następnie służąc w 17 Pułku Huzarów otrzymał w październiku 1915 roku nominację na podporucznika. Po otrzymaniu kolejnego awansu w tym samym pułku na porucznika został dowódcą szwadronu karabinów maszynowych. Od kwietnia 1917 roku jako dowódca konnego oddziału zwiadowców pełnił służbę w 3 Pułku Strzelców Polskich[1]. 7 kwietnia 1917 roku tworzył Polski Szturmowy Szwadron Huzarów, z którym walczył do czasu załamania się frontu rosyjskiego. Podczas walk z bandami w rejonie Płoskirowa został ranny[1].

Nazwisko Jaworskiego, do niedawna nikomu nie znane i nic nie mówiące, zaczęło nagle rosnąć, rozbrzmiewać i nabierać tego specjalnego dźwięku, z jakim przez dwa lata następne każdy mieszkaniec Wołynia miał wymawiać słowa: Jaworski i Jaworczycy. (...)

W owym pamiętnym grudniu 1917 w Antoninach stały dwie odrębne organizacje wojskowe, wzajemnie od siebie niezależne (...) świeżo powstający 2. pułk ułanów, formułujący się na Wołyniu z polecenia jenerała Dowbora-Muśnickiego, i znany już oddział Jaworskiego, niegdyś batalion szturmowy imienia jenerała Korniłowa, później oddział partyzancki, luźnie przyłączony do VII rosyjskiej Armii. Korzystając ze swobody samookreślenia narodowościowego, udzielonego przez rewolucję, odział usunął spośród siebie żywioły rosyjski, zuchwale powiał amarantowym sztandarem i orzełkami na czapkach, a pieśnią na ustach junacko wykrzykując swą polskość, stanął w Płoskirowie, później w Antoninach jako wolny, polski odział partyzancki, od żadnego dowództwa chwilowo niezależny. (...)

Żołnierze ubóstwiali go bezpamięci. Gdy po krwawej rozprawie pod Antoninami teść mój amputował nogę jednemu z rannych Jaworczyków, młodziutkiemu chłopcu, ten, widząc jego współczucie i żal, machnął ręką i powiedział: "Et, głupstwo, panie doktorze; nasz dowódca chwała Bogu, zdrów i cały." [3]

Ze szwadronem pod nazwą Dyon Szwoleżerów Polskich wszedł 22 stycznia 1918 roku w skład III Korpusu Polskiego, gdzie formował Pułk Szwoleżerów Polskich[1]. Przez gen. Michaelisa został awansowany w marcu 1918 roku na rotmistrza. 10 czerwca 1918 roku po kapitulacji III Korpusu ukrył we dworach broń i rynsztunek i stanął ze swoimi szwoleżerami na czele tajnej organizacji w Ludwipolu. Z małym oddziałem b. szwoleżerów przedarł się 18 grudnia 1918 roku do Włodzimierza Wołyńskiego i dołączył do grupy mjr. Władysława Bończy i od 18 grudnia 1918 roku brał udział (szwadron rtm. Jaworskiego) w walkach podczas, których został ranny[1].

Wg Aleksandra Smolińskiego rtm. Jaworski

był oficerem w typie watażki, sprawującym nad podwładnymi władzę równą Bogu.

O rtm. Jaworskim i jego ludziach w następujący sposób pisała Zofia Kossak--Szczucka[4]:

Oddział ten składał się prawie wyłącznie ze starych zabijaków, nieulękłych w bitwie, straszliwych w spotkaniu, surowych i karnych, nie dziwiących się niczemu. (...) Nie ulega wątpliwości, że partyzanci nie byliby sobą, gdyby nie mieli Jaworskiego, Jaworski zaś byłby niczym, gdyby nie miał partyzantów. Szwadron i dowódca tak dopełniali się ściśle, że trudno było pomyśleć jedno bez drugiego.

Od lutego 1919 roku dowodził Dywizjonem Jazdy Kresowej, a w marcu tego samego roku uzyskał stopień majora. Walczył na froncie wołyńskim pod Torczynem, gdzie objął dowództwo grupy po śmierci płk. Lisa-Kuli. Brał udział w zdobyciu Łucka, a następnie w akcji bojowej DP gen Hallera[1]. Na froncie poleskim i w walkach ofensywnych wiosną 1920 roku, dowodził grupą, która znajdowała się w składzie 9 DP. Podczas odwrotu 17 czerwca został ranny, a we wrześniu organizował Jazdę Ochotniczą mjr. Jaworskiego[1], która składała się z trzech pułków kawalerii. Przed bitwą warszawską wszedł na jej czele w skład grupy uderzeniowej podległej Naczelnemu Wodzowi. Ścigając wroga po przełamaniu frontu 19 sierpnia 1920 roku został ranny pod Frankopolem[1].

Z jazdy ochotniczej organizował jesienią 1920 roku 19 Pułk Ułanów Wołyńskich na czele, którego w okresie grudzień 1920 – maj 1921 roku nad Dźwiną patrolował linię demarkacyjną polsko-sowiecką[1]. Po wojnie służąc w 2 Pułku Szwoleżerów i 7 Pułku Ułanów odbył kurs dla dowódców pułków w Rembertowie. Ze względu na chorobę przebywał dłuższy czas na urlopie, a w maju 1922 roku został zatwierdzony w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 roku[1]. 1 listopada 1923 roku przeszedł na własną prośbę do rezerwy, a ze względu na zły stan zdrowia został zwolniony w 1925 roku od powszechnego obowiązku służby wojskowej.

Żył jeszcze w 1933 roku, dalsze jego losy są nieznane[1].

Ordery i odznaczenia

  1. a b c d e f g h i j k l m n Leżeński,Kukawski 1991 ↓, s. 38.
  2. J. Romiszewski, Rodzinne powiązania, Ułan Wołyński nr 31, Rok 2007, s. 19-23
  3. Zofia Kossak-Szczucka, Pożoga. Wspomnienie z Wołynia 1917-1919
  4. http://wceo.com.pl/images/Dokumenty/WBBH/PHW/PHW%202-2015_int.pdf
  5. Dekret Wodza Naczelnego L. 3102 z 30 czerwca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1179)

Bibliografia

  • Cezary Leżeński / Lesław Kukawski: O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 38. ISBN 83-04-03364-X.