Krzelów (województwo świętokrzyskie): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Historia: Merytoryczne Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
→Historia: drobne merytoryczne |
||
Linia 31: | Linia 31: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
W średniowieczu siedziba rycerskiego rodu Lisów, którzy mieli tu w XIV wieku zamek otoczony wodą. |
W średniowieczu siedziba rycerskiego rodu Lisów, którzy mieli tu w XIV wieku zamek otoczony wodą. W XVII w. ośrodek [[bracia polscy|braci polskich]]. W latach 1650–1665 ich kaznodzieją w Krzelowie, był [[Krzysztof Crell-Spinowski]]. |
||
W XVII w. ośrodek [[bracia polscy|braci polskich]]. W latach 1650–1665 ich kaznodzieją w Krzelowie, był [[Krzysztof Crell-Spinowski]]. |
|||
W XVII i XVIII w. do klucza Krzelów należały następujące miejscowości: Krzelów z zamkiem, [[Tarnawa (województwo świętokrzyskie)|Tarnawa]], [[Bugaj (powiat jędrzejowski)|Bugaj]], [[Szałas (powiat jędrzejowski)|Szałas]], [[Białowieża (województwo świętokrzyskie)|Białowieża]], [[Swaryszów]], [[Wojciechowice (powiat jędrzejowski)|Wojciechowice]] z folwarkiem. |
W XVII i XVIII w. do klucza Krzelów należały następujące miejscowości: Krzelów z zamkiem, [[Tarnawa (województwo świętokrzyskie)|Tarnawa]], [[Bugaj (powiat jędrzejowski)|Bugaj]], [[Szałas (powiat jędrzejowski)|Szałas]], [[Białowieża (województwo świętokrzyskie)|Białowieża]], [[Swaryszów]], [[Wojciechowice (powiat jędrzejowski)|Wojciechowice]] z folwarkiem. |
||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
* [[Zamek w Krzelowie|Pozostałości rycerskiego zamku z XIV w.]] |
* [[Zamek w Krzelowie|Pozostałości rycerskiego zamku z XIV w.]] Zbudował go na wyspie pośród stawów przypuszczalnie kasztelan krakowski Warcisław ''de Chrzelow''. Następnie właścicielem był wojewoda sandomierski Mściwoj ''de Skrzelow'', a po nim Mikołaj, a następnie jego synowie Niemierza i Pełka. Poprzez córkę Pełki o imieniu Jagienka, Krzelów przeszedł w ręce rodu Toporczyków. Po raz pierwszy zamek wzmiankowano w 1409 roku jako castrum będące własnością Prachny wdowy po Janie z Krzelowa. Ponownie castrum wymieniono w 1412 roku. Potem w rękach Stadnickich i Trepków. W XVIII wieku był zamieszkany jeszcze przez rodzinę [[Ossolińscy|Ossolińskich]] ówczesnych właścicieli dóbr krzelowskich. Ossolińscy weszli w posiadanie dóbr Krzelów poprzez małżeństwo [[Krzysztof Ossoliński (1587-1645)|Krzysztofa Ossolińskiego]], [[Wojewodowie sandomierscy|wojewody sandomierskiego]] z [[Zofia Cikowska|Zofią Cikowską]]. W 1699 roku i 1718 roku inwentarze opisuje zamek już jako zrujnowany. Z zamku do dziś zachowały się tylko resztki murów. |
||
* Zespół dworski i folwarczny, (nr rej.: A.134/1-3 z 5.12.1957 i z 28.11.1994)<ref name="zabytek"/>: |
* Zespół dworski i folwarczny, (nr rej.: A.134/1-3 z 5.12.1957 i z 28.11.1994)<ref name="zabytek"/>: |
Wersja z 12:04, 10 lip 2017
{{{rodzaj miejscowości}}} | |
Zespół Szkół Rolniczych w Krzelowie | |
Państwo | świętokrzyskie |
---|---|
Powiat | |
Gmina | |
Strefa numeracyjna |
(+48) 41 |
Kod pocztowy |
28-340[1] |
Tablice rejestracyjne |
TJE |
SIMC |
0267080 |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} |
Krzelów – wieś sołecka[2] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Sędziszów[3][4].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Historia
W średniowieczu siedziba rycerskiego rodu Lisów, którzy mieli tu w XIV wieku zamek otoczony wodą. W XVII w. ośrodek braci polskich. W latach 1650–1665 ich kaznodzieją w Krzelowie, był Krzysztof Crell-Spinowski.
W XVII i XVIII w. do klucza Krzelów należały następujące miejscowości: Krzelów z zamkiem, Tarnawa, Bugaj, Szałas, Białowieża, Swaryszów, Wojciechowice z folwarkiem.
Zabytki
- Pozostałości rycerskiego zamku z XIV w. Zbudował go na wyspie pośród stawów przypuszczalnie kasztelan krakowski Warcisław de Chrzelow. Następnie właścicielem był wojewoda sandomierski Mściwoj de Skrzelow, a po nim Mikołaj, a następnie jego synowie Niemierza i Pełka. Poprzez córkę Pełki o imieniu Jagienka, Krzelów przeszedł w ręce rodu Toporczyków. Po raz pierwszy zamek wzmiankowano w 1409 roku jako castrum będące własnością Prachny wdowy po Janie z Krzelowa. Ponownie castrum wymieniono w 1412 roku. Potem w rękach Stadnickich i Trepków. W XVIII wieku był zamieszkany jeszcze przez rodzinę Ossolińskich ówczesnych właścicieli dóbr krzelowskich. Ossolińscy weszli w posiadanie dóbr Krzelów poprzez małżeństwo Krzysztofa Ossolińskiego, wojewody sandomierskiego z Zofią Cikowską. W 1699 roku i 1718 roku inwentarze opisuje zamek już jako zrujnowany. Z zamku do dziś zachowały się tylko resztki murów.
- Zespół dworski i folwarczny, (nr rej.: A.134/1-3 z 5.12.1957 i z 28.11.1994)[5]:
- dwór z XVIII w., przebudowany w 1830 i 1894 r.
- dwie oficyny z galeriami z 1934 r.
- rządcówka z 4 ćw. XIX w.
- kancelaria z 1935 r.
- stajnia cugowa z końca XIX w.
- spichrz z 1850 r.
- stodoła z II połowy XIX w.
- owczarnia z początku XX w.
- obora z 1935 r.
- dom oborowego z 1935 r.
- piwnica z końca XIX w.
- trzy bramy wjazdowe z końca XIX w.
- park z II połowy XVIII w., przebudowany na przełomie XIX/XX w.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Sędziszów. Urząd Gminy Sędziszów. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 9–10 [dostęp 2015-10-19] .
Bibliografia
- Bohdan Guerquin, „Zamki w Polsce”, Warszawa 1984, ISBN 83-213-3239-0.