Nieman: Różnice pomiędzy wersjami

Nieman
	; Ruiny zamku
Herb	Flaga
Państwo	Rosja
Powierzchnia	14 km²
Wysokość	20 m n.p.m.
Populacja (2015); • liczba ludności	; 11 346
Nr kierunkowy	40162
Kod pocztowy	238710
	Położenie na mapie obwodu królewieckiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Rosji Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:town}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 13:37, 25 sty 2018

Nieman, Ragneta^[1] (ros. Неман, niem. hist. Ragnit, lit. Ragainė) – miasto w Rosji, w obwodzie kaliningradzkim, siedziba administracyjna rejonu niemanskiego. W 2005 roku liczyło 12,4 tys. mieszkańców.

Miejscowość położona jest na lewym brzegu rzeki Niemen, przy granicy z Litwą, ok. 8 km na wschód od Sowiecka.

Historia

Miasto założone na miejscu pruskiego grodu, który był centralnym ośrodkiem pruskiej krainy Skalowii, zdobytego w 1277 przez Krzyżaków. W latach 1397–1409^[2] Krzyżacy zbudowali zamek nazwany Landeshutte będący siedzibą komturii. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i miejsce nazywano Ragnit (pol. Ragneta) od nazwy lokalnej rzeki, dopływu Niemna. Komturia ragnecka zaliczała się do Prus Dolnych i w związku z tym podlegała wielkiemu marszałkowi w Królewcu. W bitwie pod Grunwaldem brała udział chorągiew z "miasta i komturii Ragnety", którą dowodził Fryderyk von Zollern, co zawarł Jan Długosz w dziele Banderia Prutenorum. Wokół zamku powstała osada, która w 1722 uzyskała prawa miejskie. W 1892 otwarto połączenie kolejowe do Tylży. Podczas II wojny światowej w okresie październik 1944 – styczeń 1945 Ragneta leżała na linii frontu, który przebiegał wzdłuż rzeki Niemen, jednak pomimo tego miasto doznało stosunkowo niewielkich zniszczeń wojennych. 19 stycznia 1945 miasto zostało zdobyte przez oddziały 3 Frontu Białoruskiego. Po wojnie miasto włączono do ZSRR. W 1946 r. nazwa miasta została zmieniona na Nieman.

Miasto, ze względu na bliskość Litwy i dużą mniejszość litewską zamieszkującą okoliczne tereny było ważnym ośrodkiem kultury litewskiej. Po wydanym po powstaniu styczniowym zakazie używania języka litewskiego w Imperium Rosyjskim, w Ragnecie drukowano książki w języku litewskim, przemycane później na tereny Litwy przez tzw. Knygnešiai (dosłownie "tragarze książek").

Do czasów współczesnych zachował się zrujnowany zamek krzyżacki, przebudowany na cele świeckie XVIII-wieczny kościół ewangelicki oraz część przedwojennej zabudowy miejskiej.

Zabytki

Zamek krzyżacki - ceglana warownia zbudowana w stylu gotyckim w latach 1397-1409 na miejscu wcześniejszej fortyfikacji i miała za zadanie chronić państwo Zakonu Krzyżackiego od północy. Zamek jest przykładem jednej z późniejszych warowni krzyżackich. Zamek został zbudowany na planie czworoboku z fosą od strony przedzamcza nad którą przerzucono most zwodzony, o czym świadczy wzmianka z 1412 roku^[3]. Zamek obecnie znajduje się w ruinie.
Wieża Bismarcka z 1912 roku (w ruinie)
Pomnik ofiar I wojny światowej z 1924 roku autorstwa Hermanna Bracherta, ulica Podgrnaya 8

Związani z miastem

Erich Klossowski - historyk sztuki
Marcin Mażwidas - pisarz, autor pierwszej litewskiej książki wydanej drukiem – Katechizmu

Współpraca

Bibliografia

Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn, Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X
Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5
Vadim Jur'evič Kurpakov, Kaliningradskaja oblast. Putevoditel, Kaliningrad, Terra Baltika, 2007, ISBN 978-5-98777-012-2

Linki zewnętrzne

Nieman, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 490 .
Miasto Nieman (rus)
Hotel Nieman

Przypisy

↑ egzonim wariantowy przyjęty na 79. posiedzeniu KSNG [1]
↑ O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 | Janusz Trupinda - Academia.ed... [online], www.academia.edu [dostęp 2017-11-25] (ang.).
↑ Sławomir Jóźwiak, Janusz Trupinda, Budowa krzyżackiego zamku komturskiego w Ragnecie w końcu XIV i na początku XV wieku i jego układ przestrzenny, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 57: 2009, nr 3–4

[1] zonim wariantowy przyjęty na 79. posiedzeniu KSNG [1]

[2] O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 | Janusz Trupinda - Academia.ed... [online], www.academia.edu [dostęp 2017-11-25] (ang.).

[3] Sławomir Jóźwiak, Janusz Trupinda, Budowa krzyżackiego zamku komturskiego w Ragnecie w końcu XIV i na początku XV wieku i jego układ przestrzenny, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, R. 57: 2009, nr 3–4

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 28: / Linia 28: @@
 == Historia ==
-Miasto założone na miejscu [[Prusowie|pruskiego]] grodu, który był centralnym ośrodkiem pruskiej krainy [[Skalowia|Skalowii]], zdobytego w [[1277]] przez [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]]. W latach 1397–1409<ref>{{Cytuj | url=https://www.academia.edu/14525305/O_zamkach_konwentualnych_pa%C5%84stwa_zakonnego_w_Prusach_na_marginesie_najnowszej_ksi%C4%85%C5%BCki_Tomasza_Torbusa_Zapiski_Historyczne_79_z._4_2014 | tytuł=O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 &#124; Janusz Trupinda - Academia.ed...<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.academia.edu | język=en | data dostępu=2017-11-25}}</ref> Krzyżacy zbudowali zamek nazwany ''Landeshutte'' będący siedzibą [[komturia|komturii]]. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i miejsce nazywano ''Ragnit'' (pol. ''Ragneta'') od nazwy lokalnej rzeki, dopływu Niemna. Komturia ragnecka zaliczała się do [[Prusy Dolne|Prus Dolnych]] i w związku z tym podlegała [[wielki marszałek zakonu krzyżackiego|wielkiemu marszałkowi]] w Królewcu. W [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] brała udział chorągiew z "miasta i komturii Ragnety", którą dowodził Fryderyk von Zollern, co zawarł [[Jan Długosz]] w dziele ''[[Banderia Prutenorum]]''. Wokół zamku powstała osada, która w [[1722]] uzyskała prawa miejskie. W [[1892]] otwarto połączenie kolejowe do [[Sowieck|Tylży]]. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w okresie październik [[1944]] – styczeń [[1945]] Ragneta leżała na linii frontu, który przebiegał wzdłuż rzeki Niemen, jednak pomimo tego miasto doznało stosunkowo niewielkich zniszczeń wojennych. [[19 stycznia]] [[1945]] miasto zostało zdobyte przez oddziały 3 Frontu Białoruskiego. Po wojnie miasto włączono do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. W [[1946]] r. nazwa miasta została zmieniona na Nieman.
+Miasto założone na miejscu [[Prusowie|pruskiego]] grodu, który był centralnym ośrodkiem pruskiej krainy [[Skalowia|Skalowii]], zdobytego w [[1277]] przez [[Zakon krzyżacki|Krzyżaków]]. W latach 1397–1409<ref>{{Cytuj | url=https://www.academia.edu/14525305/O_zamkach_konwentualnych_pa%C5%84stwa_zakonnego_w_Prusach_na_marginesie_najnowszej_ksi%C4%85%C5%BCki_Tomasza_Torbusa_Zapiski_Historyczne_79_z._4_2014 | tytuł=O zamkach konwentualnych państwa zakonnego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, Zapiski Historyczne, 79, z. 4, 2014 &#124; Janusz Trupinda - Academia.ed...<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.academia.edu | język=en | data dostępu=2017-11-25}}</ref> Krzyżacy zbudowali zamek nazwany ''Landeshutte'' będący siedzibą [[komturia|komturii]]. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i miejsce nazywano ''Ragnit'' (pol. ''Ragneta'') od nazwy lokalnej rzeki, dopływu Niemna. Komturia ragnecka zaliczała się do [[Prusy Dolne|Prus Dolnych]] i w związku z tym podlegała [[wielki marszałek zakonu krzyżackiego|wielkiemu marszałkowi]] w Królewcu. W [[bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]] brała udział chorągiew z "miasta i komturii Ragnety", którą dowodził Fryderyk von Zollern, co zawarł [[Jan Długosz]] w dziele ''[[Banderia Prutenorum]]''. Wokół zamku powstała osada, która w [[1722]] uzyskała prawa miejskie. W [[1892]] otwarto połączenie kolejowe do [[Sowieck|Tylży]]. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w okresie październik [[1944]] – styczeń [[1945]] Ragneta leżała na linii frontu, który przebiegał wzdłuż rzeki Niemen, jednak pomimo tego miasto doznało stosunkowo niewielkich zniszczeń wojennych. [[19 stycznia]] [[1945]] miasto zostało zdobyte przez oddziały 3 Frontu Białoruskiego. Po wojnie miasto włączono do [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. W [[1946]] r. nazwa miasta została zmieniona na ''Nieman''.
 Miasto, ze względu na bliskość Litwy i dużą mniejszość litewską zamieszkującą okoliczne tereny było ważnym ośrodkiem kultury litewskiej. Po wydanym po [[powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]] zakazie używania języka litewskiego w [[Imperium Rosyjskie|Imperium Rosyjskim]], w Ragnecie drukowano książki w języku litewskim, przemycane później na tereny Litwy przez tzw. ''Knygnešiai'' (dosłownie "tragarze książek").
@@ Linia 34: / Linia 34: @@
 Do czasów współczesnych zachował się zrujnowany zamek krzyżacki, przebudowany na cele świeckie XVIII-wieczny kościół ewangelicki oraz część przedwojennej zabudowy miejskiej.
-== Urodzeni w mieście ==
+== Zabytki ==
+* Zamek krzyżacki - ceglana warownia zbudowana w stylu gotyckim w latach 1397-1409 na miejscu wcześniejszej fortyfikacji i miała za zadanie chronić państwo Zakonu Krzyżackiego od północy. Zamek jest przykładem jednej z późniejszych warowni krzyżackich. Zamek został zbudowany na planie czworoboku z fosą od strony przedzamcza nad którą przerzucono most zwodzony, o czym świadczy wzmianka z 1412 roku<ref>Sławomir Jóźwiak, Janusz Trupinda, ''Budowa krzyżackiego zamku komturskiego w Ragnecie w końcu XIV i na początku XV wieku i jego układ przestrzenny'', [[Kwartalnik Historii Kultury Materialnej]], R. 57: 2009, nr 3–4</ref>. Zamek obecnie znajduje się w ruinie.
+* Wieża Bismarcka z 1912 roku (w ruinie)
+* Pomnik ofiar I wojny światowej z 1924 roku autorstwa Hermanna Bracherta, ulica Podgrnaya 8
+== Związani z miastem ==
 * [[Erich Klossowski]] - historyk sztuki
+* [[Martynas Mažvydas|Marcin Mażwidas]] - pisarz, autor pierwszej litewskiej książki wydanej drukiem – ''Katechizmu''
 == Współpraca ==