Baszta Giedymina: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Gediminas Tower, Vilnius.jpg|mały|Baszta Giedymina]] |
[[Plik:Gediminas Tower, Vilnius.jpg|mały|Baszta Giedymina]] |
||
'''Baszta Giedymina''' ([[język litewski|lit.]] ''Gedimino pilies bokštas'') – [[baszta]] zachodnia [[Zamek Górny w Wilnie|Zamku Górnego w Wilnie]], który wzniesiono w stylu [[Gotyk|gotyckim]] na [[Góra Giedymina|Górze Giedymina]] w 1409 za panowania księcia [[Witold Kiejstutowicz|Witolda]]. Murowany zamek z trzema basztami zastąpił drewnianą warownię, która istniała już w [[XIV wiek]]u za panowania [[Giedymin]]a. W roku [[1419]] zamek spłonął, lecz został odbudowany. Od czasów [[Aleksander Jagiellończyk|Aleksandra Jagiellończyka]] w Zamku Górnym mieściła się ludwisarnia, a w lochach więzienie. [[Zygmunt II August]] odnowił zamek, w którym umieścił swoją bibliotekę. W [[1655]] zamek zdobyli [[Rosjanie]]. Z biegiem czasu popadł w ruinę. Do naszych czasów zachowała się jedynie wieża, zwaną Basztą Giedymina. W [[1830]] na ocalałym zrębie baszty zbudowano drewnianą nadbudówkę na telegraf optyczny, którą usunięto około 1930 roku. W latach 1938-1939 polscy konserwatorzy zabezpieczyli wieżę w celu przeprowadzenia renowacji i odtworzyli trzecią murowaną kondygnację<ref>S.Kolupaila. Vilnius - Trakai - Gardinas. "Židinys" 1938 Nr. 8-9, s. 301 </ref>. W dniu 20 września 1939 roku Rosjanie zrzucili z wieży [[Flaga Rzeczypospolitej Polskiej|polską flagę]] i pozwolili 27 października wywiesić zamiast niej [[Flaga Litwy|flagę litewską]]. Około godziny 11 w dniu 13 lipca 1944 roku po [[Operacja Ostra Brama|"Operacji Ostra Brama"]], w trakcie której wypędzono [[Niemcy (naród)|Niemców]] z [[Wilno|Wilna]], żołnierze [[Armia Krajowa|AK]] pchor. Jerzy Jensz "Krepdeszyn" i kpr. Artur Rychter "Zan", zawiesili na wieży biało-czerwoną flagę, którą jednak szybko usunęli nowi okupanci wywieszając flagę czerwoną<ref>{{Cytuj | url=http://www.rzeczpospolita.pl/specjal_040731/specjal_a_7.html | tytuł=Rp.pl: Najważniejsze wiadomości z Polski i ze świata. - rp.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.rzeczpospolita.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-22}}</ref><ref>Przemysław Włodek, "Wilno-przewodnik", wyd. Rewasz, 2008, s.158</ref><ref>{{Cytuj | url=http://www.newsweek.pl/artykuly/sekcje/spoleczenstwo/przed-warszawa-bylo-wilno,19156,2 | tytuł=Przed Warszawą było Wilno - Polska - Newsweek.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.newsweek.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-22}}</ref><ref>{{Cytuj | url=nasz-czas1.tripod.com/024/jecz.html | tytuł=NCz<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=nasz-czas1.tripod.com/024/jecz.html | archiwum=http://archive.is/20120717044520/nasz-czas1.tripod.com/024/jecz.html | zarchiwizowano=2012-07-17 | data dostępu=2017-11-22}}</ref>. W trakcie działań wojennych częściowo zniszczona została najwyższa, trzecia, kondygnacja. W czasach [[Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka|Litewskiej SRR]] kolejny remont wieży przeprowadzono w latach [[1948]]-[[1950]]. Od [[1990]] roku na szczycie wieży powiewa flaga [[Litwa|Litwy]]. |
'''Baszta Giedymina''' ([[język litewski|lit.]] ''Gedimino pilies bokštas'') – [[baszta]] zachodnia [[Zamek Górny w Wilnie|Zamku Górnego w Wilnie]], który wzniesiono w stylu [[Gotyk|gotyckim]] na [[Góra Giedymina|Górze Giedymina]] w 1409 za panowania księcia [[Witold Kiejstutowicz|Witolda]] (dlatego wiązanie wieży z Giedyminem nie jest ścisłe). Murowany zamek z trzema basztami zastąpił drewnianą warownię, która istniała już w [[XIV wiek]]u za panowania [[Giedymin]]a. W roku [[1419]] zamek spłonął, lecz został odbudowany. Od czasów [[Aleksander Jagiellończyk|Aleksandra Jagiellończyka]] w Zamku Górnym mieściła się [[ludwisarnia]], a w lochach więzienie. [[Zygmunt II August]] odnowił zamek, w którym umieścił swoją bibliotekę. W [[1655]] zamek zdobyli [[Rosjanie]]. Z biegiem czasu popadł w ruinę. Do naszych czasów zachowała się jedynie wieża, zwaną Basztą Giedymina. W [[1830]] na ocalałym zrębie baszty zbudowano drewnianą nadbudówkę na telegraf optyczny, którą usunięto około 1930 roku. W latach 1938-1939 polscy konserwatorzy zabezpieczyli wieżę w celu przeprowadzenia renowacji i odtworzyli trzecią murowaną kondygnację<ref>S.Kolupaila. Vilnius - Trakai - Gardinas. "Židinys" 1938 Nr. 8-9, s. 301 </ref>. W dniu 20 września 1939 roku Rosjanie zrzucili z wieży [[Flaga Rzeczypospolitej Polskiej|polską flagę]] i pozwolili 27 października wywiesić zamiast niej [[Flaga Litwy|flagę litewską]]. Około godziny 11 w dniu 13 lipca 1944 roku po [[Operacja Ostra Brama|"Operacji Ostra Brama"]], w trakcie której wypędzono [[Niemcy (naród)|Niemców]] z [[Wilno|Wilna]], żołnierze [[Armia Krajowa|AK]] pchor. Jerzy Jensz "Krepdeszyn" i kpr. Artur Rychter "Zan", zawiesili na wieży biało-czerwoną flagę, którą jednak szybko usunęli nowi okupanci wywieszając flagę czerwoną<ref>{{Cytuj | url=http://www.rzeczpospolita.pl/specjal_040731/specjal_a_7.html | tytuł=Rp.pl: Najważniejsze wiadomości z Polski i ze świata. - rp.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.rzeczpospolita.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-22}}</ref><ref>Przemysław Włodek, "Wilno-przewodnik", wyd. Rewasz, 2008, s.158</ref><ref>{{Cytuj | url=http://www.newsweek.pl/artykuly/sekcje/spoleczenstwo/przed-warszawa-bylo-wilno,19156,2 | tytuł=Przed Warszawą było Wilno - Polska - Newsweek.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.newsweek.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-22}}</ref><ref>{{Cytuj | url=nasz-czas1.tripod.com/024/jecz.html | tytuł=NCz<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=nasz-czas1.tripod.com/024/jecz.html | archiwum=http://archive.is/20120717044520/nasz-czas1.tripod.com/024/jecz.html | zarchiwizowano=2012-07-17 | data dostępu=2017-11-22}}</ref>. W trakcie działań wojennych częściowo zniszczona została najwyższa, trzecia, kondygnacja. W czasach [[Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka|Litewskiej SRR]] kolejny remont wieży przeprowadzono w latach [[1948]]-[[1950]]. Od [[1990]] roku na szczycie wieży powiewa flaga [[Litwa|Litwy]]. |
||
== Muzeum Zamku Górnego == |
== Muzeum Zamku Górnego == |
||
Wersja z 13:51, 16 lut 2018
Baszta Giedymina (lit. Gedimino pilies bokštas) – baszta zachodnia Zamku Górnego w Wilnie, który wzniesiono w stylu gotyckim na Górze Giedymina w 1409 za panowania księcia Witolda (dlatego wiązanie wieży z Giedyminem nie jest ścisłe). Murowany zamek z trzema basztami zastąpił drewnianą warownię, która istniała już w XIV wieku za panowania Giedymina. W roku 1419 zamek spłonął, lecz został odbudowany. Od czasów Aleksandra Jagiellończyka w Zamku Górnym mieściła się ludwisarnia, a w lochach więzienie. Zygmunt II August odnowił zamek, w którym umieścił swoją bibliotekę. W 1655 zamek zdobyli Rosjanie. Z biegiem czasu popadł w ruinę. Do naszych czasów zachowała się jedynie wieża, zwaną Basztą Giedymina. W 1830 na ocalałym zrębie baszty zbudowano drewnianą nadbudówkę na telegraf optyczny, którą usunięto około 1930 roku. W latach 1938-1939 polscy konserwatorzy zabezpieczyli wieżę w celu przeprowadzenia renowacji i odtworzyli trzecią murowaną kondygnację[1]. W dniu 20 września 1939 roku Rosjanie zrzucili z wieży polską flagę i pozwolili 27 października wywiesić zamiast niej flagę litewską. Około godziny 11 w dniu 13 lipca 1944 roku po "Operacji Ostra Brama", w trakcie której wypędzono Niemców z Wilna, żołnierze AK pchor. Jerzy Jensz "Krepdeszyn" i kpr. Artur Rychter "Zan", zawiesili na wieży biało-czerwoną flagę, którą jednak szybko usunęli nowi okupanci wywieszając flagę czerwoną[2][3][4][5]. W trakcie działań wojennych częściowo zniszczona została najwyższa, trzecia, kondygnacja. W czasach Litewskiej SRR kolejny remont wieży przeprowadzono w latach 1948-1950. Od 1990 roku na szczycie wieży powiewa flaga Litwy.
Muzeum Zamku Górnego
Od 1960 w Wieży Giedymina mieści się Muzeum Zamku Górnego, w którym można obejrzeć schemat bitwy pod Grunwaldem, krzyżackie sztandary i popiersie księcia Witolda, wykonane w brązie przez Vincasa Grybasa. W muzeum zgromadzono również hełmy, kolczugi, zbroje, miecze i muszkiety oraz armaty i kule armatnie. Znajdują się w nim również makiety wileńskich zamków, fotokopie grafik Franciszka Smuglewicza oraz panoramiczny plan miasta z roku 1576. Na najwyższym piętrze mieści się taras obserwacyjny, z którego można podziwiać panoramę miasta, w tym śródmieście i Pohulankę oraz widok na Wilję z przedmieściami Śnipiszki i Tuskulanum.
Przypisy
- ↑ S.Kolupaila. Vilnius - Trakai - Gardinas. "Židinys" 1938 Nr. 8-9, s. 301
- ↑ Rp.pl: Najważniejsze wiadomości z Polski i ze świata. - rp.pl [online], www.rzeczpospolita.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).
- ↑ Przemysław Włodek, "Wilno-przewodnik", wyd. Rewasz, 2008, s.158
- ↑ Przed Warszawą było Wilno - Polska - Newsweek.pl [online], www.newsweek.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).
- ↑ NCz [online], nasz-czas1.tripod.com/024/jecz.html [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane 2012-07-17].
