Dominik Merlini: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne redakcyjne |
drobne redakcyjne |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Portret architekta Dominika Merliniego.jpg|thumb|Dominik Merlini, po 1750]] |
[[Plik:Portret architekta Dominika Merliniego.jpg|thumb|Dominik Merlini, po 1750]] |
||
[[Plik:PL Warsaw Stare Powązki dominik merlini.jpg|thumb|Płyta nagrobna Dominika Merliniego w katakumbach [[Cmentarz Powązkowski w Warszawie|warszawskich Powązek]]]] |
[[Plik:PL Warsaw Stare Powązki dominik merlini.jpg|thumb|Płyta nagrobna Dominika Merliniego w katakumbach [[Cmentarz Powązkowski w Warszawie|warszawskich Powązek]]]] |
||
[[Plik:Ujazdów, Warszawa, Poland - panoramio (115).jpg|mały|Pałac na Wodzie w Warszawie]] |
|||
'''Domenico Merlini''' (ur. [[22 lutego]] [[1730]] w [[Castello Valsolda]] nad [[Como (jezioro)|jeziorem Como]], zm. [[20 lutego]] [[1797]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – działający w Polsce architekt pochodzący z regionu jezior [[Como (jezioro)|Como]] ([[Lombardia]], [[Włochy]]) i [[Lugano (jezioro)|Lugano]] ([[Ticino]], [[Szwajcaria]]), z którego wywodzą się najwybitniejsi [[Komaskowie]] epoki baroku. |
'''Domenico Merlini''' (ur. [[22 lutego]] [[1730]] w [[Castello Valsolda]] nad [[Como (jezioro)|jeziorem Como]], zm. [[20 lutego]] [[1797]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – działający w Polsce architekt pochodzący z regionu jezior [[Como (jezioro)|Como]] ([[Lombardia]], [[Włochy]]) i [[Lugano (jezioro)|Lugano]] ([[Ticino]], [[Szwajcaria]]), z którego wywodzą się najwybitniejsi [[Komaskowie]] epoki baroku. |
||
Wersja z 16:15, 22 paź 2019
Domenico Merlini (ur. 22 lutego 1730 w Castello Valsolda nad jeziorem Como, zm. 20 lutego 1797 w Warszawie) – działający w Polsce architekt pochodzący z regionu jezior Como (Lombardia, Włochy) i Lugano (Ticino, Szwajcaria), z którego wywodzą się najwybitniejsi Komaskowie epoki baroku.
Życiorys
W wieku dwudziestu lat opuścił Lombardię i przyjechał do Warszawy. W mieście tym mieszkała wpływowa rodzina Fontanów, z którą Merlini był spokrewniony.
W chwili przybycia Merliniego do Rzeczypospolitej, królem był August III Sas, zaś architektem królewskim - Jakub Fontana. To właśnie od niego się uczył. Już w wieku trzydziestu lat został architektem królewskim i pozostał nim aż do swej śmierci. Stanowisko piastował najpierw za rządów Augusta III Sasa, potem Stanisława Augusta Poniatowskiego. Po śmierci swego krewniaka Jakuba Fontany, w 1773 roku objął urząd naczelnego architekta Rzeczypospolitej.
Do jego głównych zadań należała konserwacja, remonty i opiekowanie się istniejącymi już gmachami. Dlatego też większość budowli, o których mówimy dziś, że były jego autorstwa, została po prostu przez niego przebudowana. Przebudowy te były jednak tak radykalne, że nawet z brył nie pozostawało wiele.
Do najsłynniejszych dzieł Dominika Merliniego zalicza się Pałac na Wodzie w warszawskim kompleksie pałacowo-ogrodowym w Łazienkach Królewskich. Kompleks w znanym dzisiaj kształcie powstał według idei Merliniego, na miejscu wcześniejszej małej rezydencji królewskiej.
Na początku swej pracy budował on w stylu późnego baroku, który jeszcze podówczas utrzymywał się w Europie. To, że "przeszedł na klasycyzm", było w dużej mierze zasługą króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Do "wynalazków" Merliniego należy portyk kolumnowy poprzedzający wejście główne, które jest wgłębione w stosunku do linii ściany frontowej budynku.
Charakterystyczne dla stylu Merliniego są kamienne balustrady, którymi wieńczył fasady (widoczne w Pałacu na Wodzie), liczne ozdobne wsporniki, czyli elementy znajdujące się między kolumną a podpieraną przez nią częścią dachu (gzymsem).
Merlini nie tworzył wyłącznie dla króla. Budował wiele dworów, pałaców i kamienic magnackich.
W roku 1787 przeprowadził częściową restaurację Zamku Wawelskiego. Jak obliczyli historycy, Dominik pozostawił po sobie ok. 50 dzieł. Największe z nich to Łazienki, poza tym przebudowa wnętrz Zamku Królewskiego, kilka ratuszy w całej Polsce, m.in. w Piotrkowie Trybunalskim, obiekty użyteczności publicznej, teatry i kaplice.
Został desygnowany przez konfederację targowicką do zasiadania w Komisji Skarbowej Koronnej[1].
Dominik Merlini zmarł w 1797 w Warszawie i został pochowany w katakumbach Cmentarza Powązkowskiego.
Wiele jego dzieł zostało przebudowanych w XIX wieku, liczne zniszczone w czasie II wojny światowej, część odbudowano po 1945.
Ważniejsze projekty
- Willa własna przy placu Trzech Krzyży
- Królikarnia
- Kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie (Powązki)
- przebudowa Pałacu Borchów
- Brama Grodzka w Lublinie
- Cerkiew i monaster Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Warszawie
Budynki zaprojektowane w warszawskich Łazienkach
- Biały Domek (1774–1776) (prawdopodobnie)
- Pałac Myślewicki (1775–1779)
- Wodozbiór (1777–1778)
- Ermitaż (po pożarze w 1777)
- Nowa Kordegarda (1779–1780)
- Stara Pomarańczarnia (1786-1788)
- Pałac Na Wyspie (rozbudowa w latach 1788–1793)
-
Warszawa - Kościół św. Boromeusza
-
Warszawa – Królikarnia
-
Warszawa - Klasztor i cerkiew Bazylianów
-
Warszawa - Pałac na Wodzie w Łazienkach
-
Warszawa - Pałac Myślewicki w Łazienkach
-
Warszawa - Nowa Kordegarda
-
Lublin - Brama Grodzka
-
Warszawa - Zamek Ujazdowski
Przypisy
- ↑ Złota księga szlachty polskiej, r. XII, Poznań 1890, s. 157