Kościół św. Józefa w Gdańsku: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne redakcyjne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne
Linia 31: Linia 31:
|data odbudowy =
|data odbudowy =
|data reaktywacji =
|data reaktywacji =
|poprzednie wyznanie = Boża Rodzicielka Panna Maryja i Święci Założyciele Eliasz i Elizeusz
|poprzednie wyznanie = NMP i Święci Założyciele Eliasz i Elizeusz
|fundator =
|fundator =
|zniszczona przez = Armia Czerwona
|zniszczona przez = Armia Czerwona
Linia 67: Linia 67:
|www =
|www =
}}
}}
'''Kościół św. Józefa w Gdańsku''' – [[kościół (budynek)|kościół]] rektorski należący do [[Parafia św. Brygidy w Gdańsku|parafii św. Brygidy]] [[Archidiecezja gdańska|archidiecezji gdańskiej]]. Do kościoła przylega kaplica, w której przez cały dzień odbywa się adoracja Najświętszego Sakramentu, w czasie której można też skorzystać z sakramentu pojednania. W czasach Reformacji był to jednym z nielicznych działających w Gdańsku kościołów rzymsko-katolickich (obok kościołów Dominikanów i Brygidek, a później Kaplicy Królewskiej). W czasach karmelitów kościół nosił wezwanie Bożej Rodzicielki Panny Maryi oraz Świętych Założycieli Eliasza i Elizeusza<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Kościół św. Józefa |data = 2016-04-12 |data dostępu = 2019-10-25 |opublikowany = InfoGdańsk |url = https://infogdansk.pl/kosciol-sw-jozefa/ |język = pl-PL}}</ref>.
'''Kościół św. Józefa w Gdańsku''' – [[kościół (budynek)|kościół]] rektorski należący do [[Parafia św. Brygidy w Gdańsku|parafii św. Brygidy]] [[Archidiecezja gdańska|archidiecezji gdańskiej]]. Do kościoła przylega kaplica, w której przez cały dzień odbywa się adoracja Najświętszego Sakramentu, w czasie której można też skorzystać z sakramentu pojednania. W czasach Reformacji był to jednym z nielicznych działających w Gdańsku kościołów rzymsko-katolickich (obok kościołów Dominikanów i Brygidek, a później Kaplicy Królewskiej). W czasach karmelitów kościół nosił wezwanie [[Matka Boska Śnieżna|Matki Boskiej Śnieżnej]] oraz [[Eliasz Facchini|Świętych Założycieli Eliasza]] i [[Elizeusz|Elizeusza]]<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Kościół św. Józefa |data = 2016-04-12 |data dostępu = 2019-10-25 |opublikowany = InfoGdańsk |url = https://infogdansk.pl/kosciol-sw-jozefa/ |język = pl-PL}}</ref>.


== Architektura ==
== Architektura ==
Linia 76: Linia 76:
[[Plik:Danzig - Kloster der Oblaten von der Unbefleckten Jungfrau Maria und St. Joseph - Klasztor Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej i kościół św. Józefa - panoramio.jpg|thumb|left|220px|Klasztor karmelitów (ob. Oblatów)]]
[[Plik:Danzig - Kloster der Oblaten von der Unbefleckten Jungfrau Maria und St. Joseph - Klasztor Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej i kościół św. Józefa - panoramio.jpg|thumb|left|220px|Klasztor karmelitów (ob. Oblatów)]]
Kościół wg pierwotnych planów miał być znacznie obszerniejszy i składać się z trzech naw. Całość budowli miała mieścić się w ramach obmurowania, a brama wejściowa na teren otaczający kościół miała być wejściem do świątyni. [[karmelici|Karmelitom]] zabrakło funduszy na zrealizowanie tak dużego projektu i zbudowano jedynie prezbiterium i jedną nawę. Prezbiterium jest zamknięte prosto z dużym witrażem i flankowane dwoma narożnymi wieżyczkami. Jest to jedyny w Gdańsku kościół z zewnętrznymi przyporami.
Kościół wg pierwotnych planów miał być znacznie obszerniejszy i składać się z trzech naw. Całość budowli miała mieścić się w ramach obmurowania, a brama wejściowa na teren otaczający kościół miała być wejściem do świątyni. [[karmelici|Karmelitom]] zabrakło funduszy na zrealizowanie tak dużego projektu i zbudowano jedynie prezbiterium i jedną nawę. Prezbiterium jest zamknięte prosto z dużym witrażem i flankowane dwoma narożnymi wieżyczkami. Jest to jedyny w Gdańsku kościół z zewnętrznymi przyporami.
Do kościoła przylega klasztor, który dawniej zajmowany był przez karmelitów, a obecnie jest siedzibą zakonu Oblatów.
Do kościoła przylega klasztor, który dawniej zajmowany był przez karmelitów ("Białych Mnichów"), a obecnie jest siedzibą zakonu Oblatów.


== Wnętrze ==
== Wnętrze ==
Linia 105: Linia 105:
* [[1947]] - kościół objęli w opiekę Misjonarze Oblaci
* [[1947]] - kościół objęli w opiekę Misjonarze Oblaci
* [[1953]] - poświęcenie kościoła odbudowanego przez [[Oblaci|Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej]]. Nowy [[witraż]] w oknie prezbiterium zaprojektowała Barbara Massalska
* [[1953]] - poświęcenie kościoła odbudowanego przez [[Oblaci|Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej]]. Nowy [[witraż]] w oknie prezbiterium zaprojektowała Barbara Massalska
*[[1964]] - w kaplicy rozpoczęto odprawiać [[Wieczysta adoracja|Wieczystą adorację]]
* [[2000]] - poświęcenie pomnika ''„Ofiar Nieludzkich Systemów”''
* [[2000]] - poświęcenie pomnika ''„Ofiar Nieludzkich Systemów”''
* [[2014]] - prace konserwatorskie
* [[2014]] - prace konserwatorskie

Wersja z 14:09, 25 paź 2019

Kościół św. Józefa w Gdańsku
652 z dnia 15.10.1973 r.[1]
kościół rektorski
Ilustracja
Gotyckie prezbiterium
Państwo

 Polska

Miejscowość

Gdańsk

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

św. Józefa

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Józefa w Gdańsku”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Józefa w Gdańsku”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Józefa w Gdańsku”
Ziemia54°21′14,75″N 18°38′49,65″E/54,354097 18,647125
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Józefa w Gdańsku – kościół rektorski należący do parafii św. Brygidy archidiecezji gdańskiej. Do kościoła przylega kaplica, w której przez cały dzień odbywa się adoracja Najświętszego Sakramentu, w czasie której można też skorzystać z sakramentu pojednania. W czasach Reformacji był to jednym z nielicznych działających w Gdańsku kościołów rzymsko-katolickich (obok kościołów Dominikanów i Brygidek, a później Kaplicy Królewskiej). W czasach karmelitów kościół nosił wezwanie Matki Boskiej Śnieżnej oraz Świętych Założycieli Eliasza i Elizeusza[2].

Architektura

Nawa główna
Zrekonstruowane gotyckie sklepienia
Wnętrze gotyckiej kaplicy
Portal barokowy
Klasztor karmelitów (ob. Oblatów)

Kościół wg pierwotnych planów miał być znacznie obszerniejszy i składać się z trzech naw. Całość budowli miała mieścić się w ramach obmurowania, a brama wejściowa na teren otaczający kościół miała być wejściem do świątyni. Karmelitom zabrakło funduszy na zrealizowanie tak dużego projektu i zbudowano jedynie prezbiterium i jedną nawę. Prezbiterium jest zamknięte prosto z dużym witrażem i flankowane dwoma narożnymi wieżyczkami. Jest to jedyny w Gdańsku kościół z zewnętrznymi przyporami. Do kościoła przylega klasztor, który dawniej zajmowany był przez karmelitów ("Białych Mnichów"), a obecnie jest siedzibą zakonu Oblatów.

Wnętrze

We wnętrzu zachowały się barokowe konfesjonały, chrzcielnica oraz dwa epitafia poświęcone rodom Sierakowskich i Potulickich[3].

W okresie I Rzeczpospolitej kościół karmelitów był miejscem licznych pochówku katolickich rodów szlacheckich, m.in. zmarłego w 1656 r. starosty tykocińskiego Wojciech Wessla, kasztelana gdańskiego Dymitra Wejhera (zm. 1628), kasztelanowej sierpeckiej Eleonory Niszczyckiej (zm.1633), wojewodów pomorskich Ludwika Wejhera (zm. 1656) i Władysława Denhoffa (zm. 1683), wojewody brzesko-kujawskiego Jana Jakuba Potulickiego (1707-1726), kasztelanowej słońskiej Anny Sierakowskiej (zm. 1792) i tablica ku czci jej męża senatora Kajetana Onufrego Sierakowskiego (zm. 1841)[4].

Rys historyczny

  • 1467 - Karmelici obejmują jako odszkodowanie leprozorium św. Jerzego, po tym gdy musieli opuścić swój istniejący od 1395 roku klasztor w Młodym Mieście
  • 1482 - położenie fundamentów pod prezbiterium[5]
  • 1483 - położenie fundamentów pod nawę
  • 1493 - kościół pokryto dachówką
  • 1496 - zbudowanie szczytu wschodniego
  • 1523 - dewastacja kościoła
  • 1576 - dewastacja kościoła i klasztoru w czasie konfliktu z królem Batorym
  • 1623 - dobudowano zachodni korpus kościoła
  • 1668 - pożar kościoła
  • 1670 - zniszczenie kościoła przez protestantów
  • 2 poł. XVII wieku - odbudowa po pogromie i rozbudowa kościoła i klasztoru do stanu obecnego - wystrój barokowy.
  • 1681 - poświęcenie kościoła przez opata pelplińskiego Ludwika Łasia
  • 1734-1835 - klasztor zajmują kolejno żołnierze: rosyjscy, francuscy, pruscy
  • 1823 - władze pruskie skasowały Zakon karmelitów
  • 1840 - powstaje parafia pod wezwaniem św. Józefa. Pierwszym proboszczem został ks. Józef Michalski[4].
  • 1869 - władze pruskie skasowały nabożeństwa w języku polskim
  • 1886 - przywrócenie polskich nabożeństwa[4]
  • lata 30. XX wieku - pięć ołtarzy z XVIII wieku przekazano do kościoła św. Antoniego w Brzeźnie[2]
  • 27 marca 1945 - żołnierze Armii Czerwonej nie szanując prawa azylu w kościele, gdzie schroniło się ponad 100 osób, wtoczyli i podpalili beczki z płynem zapalającym. Wraz z kościołem spłonęli ludzie szukający w nim schronienia[6]. Kościół w wyniku pożaru stracił dachy i sklepienia oraz prawie całe wyposażenie wnętrza[7].
  • 1947 - kościół objęli w opiekę Misjonarze Oblaci
  • 1953 - poświęcenie kościoła odbudowanego przez Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. Nowy witraż w oknie prezbiterium zaprojektowała Barbara Massalska
  • 1964 - w kaplicy rozpoczęto odprawiać Wieczystą adorację
  • 2000 - poświęcenie pomnika „Ofiar Nieludzkich Systemów”
  • 2014 - prace konserwatorskie

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-04].
  2. ↑ a b Kościół św. Józefa [online], InfoGdańsk, 12 kwietnia 2016 [dostęp 2019-10-25] (pol.).
  3. ↑ Ponad 300-letnie krypty odkryto w kościele św. Józefa
  4. ↑ a b c Historia kościoła [online], Oblaci Gdańsk [dostęp 2019-10-24] (pol.).
  5. ↑ Wyborcza.pl [online], trojmiasto.wyborcza.pl [dostęp 2019-10-24].
  6. ↑ Kościół pw. św. Józefa w Gdańsku [online], pomorskie.travel [dostęp 2019-10-25] (pol.).
  7. ↑ Szczątki ofiar pożaru kościoła czekają na ekshumację

Linki zewnętrzne

Zabytki Starego Miasta w Gdańsku
Średniowieczne
Nowożytne
Współczesne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Józefa_w_Gdańsku&oldid=57805592”