Gdańska Głowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne merytoryczne
Linia 39: Linia 39:
Forteca była położona pomiędzy ramionami Wisły i Szkarpawy, niedaleko ich ujścia do [[zatoka (geografia)|zatok]] [[Morze Bałtyckie|Morza Bałtyckiego]]. Prawdopodobnie pierwsze stałe umocnienia powstały krótko przed 1626, jako [[szaniec]] z czterema [[bastion]]ami.
Forteca była położona pomiędzy ramionami Wisły i Szkarpawy, niedaleko ich ujścia do [[zatoka (geografia)|zatok]] [[Morze Bałtyckie|Morza Bałtyckiego]]. Prawdopodobnie pierwsze stałe umocnienia powstały krótko przed 1626, jako [[szaniec]] z czterema [[bastion]]ami.


W drugiej połowie lipca 1626 Gdańska Głowa została zajęta przez wojska szwedzkie i znacznie rozbudowana. Została obsadzona silną załogą, co pozwoliło do 1635 kontrolować handel wiślany Gdańska. Od spływających do Gdańska statków wiślanych i tratew z drewnem były pobierane opłaty, a towary potrzebne Szwedom były zatrzymywane i konfiskowane. Fortyfikacja wróciła pod zwierzchnictwo Gdańska po [[Rozejm w Sztumskiej Wsi|rozejmie w Sztumskiej Wsi]] (12 września 1635) i została ponownie obsadzona przez załogę wydzieloną z wojsk garnizonu miejskiego. W obliczu zagrożenia szwedzkiego w 1655 została obsadzona 200 żołnierzami, jednak została zdobyta przez Szwedów w lutym 1656. Szwedzi rozbudowali fortyfikacje i stworzyli potężną twierdzę wodno-ziemną typu [[Holandia|holenderskiego]], o szerokości ponad 500 m, z załogą liczącą około 600-800 osób i około 50 dział różnych kalibrów. Twierdza zapewniała Szwedom panowanie nad całą deltą Wisły, a ponadto stanowiła miejsce wypadowe przeciwko Gdańskowi. W czasie walk po 1655 kilkakrotnie nieskutecznie próbowano odzyskać Gdańską Głowę. Decydujące oblężenie rozpoczęło się 25 września 1659, siłami około 5500 zbrojnych, wyposażonych w blisko 40 dział i moździerzy. Wojska rozpoczęły bombardowanie twierdzy, a Szwedzi zdani jedynie na własne siły skapitulowali i na honorowych warunkach opuścili ją 22 grudnia 1659. Ponownie obsadziło ją 1500 żołnierzy gdańskich.
W drugiej połowie lipca 1626 Gdańska Głowa została zajęta przez wojska szwedzkie i znacznie rozbudowana. Została obsadzona silną załogą, która odparła atak wojsk gdańskich w styczniu 1627 roku. Obsadzenie przez Szwedów twierdzy pozwoliło do 1635 kontrolować im handel wiślany Gdańska. Od spływających do Gdańska statków wiślanych i tratew z drewnem były pobierane opłaty, a towary potrzebne Szwedom były zatrzymywane i konfiskowane. Fortyfikacja wróciła pod zwierzchnictwo Gdańska po [[Rozejm w Sztumskiej Wsi|rozejmie w Sztumskiej Wsi]] (12 września 1635) i została ponownie obsadzona przez załogę wydzieloną z wojsk garnizonu miejskiego. W obliczu zagrożenia szwedzkiego w 1655 została obsadzona 200 żołnierzami, jednak została zdobyta przez Szwedów w lutym 1656. Szwedzi rozbudowali fortyfikacje i stworzyli potężną twierdzę wodno-ziemną typu [[Holandia|holenderskiego]], o szerokości ponad 500 m, z załogą liczącą około 600-800 osób i około 50 dział różnych kalibrów. Twierdza zapewniała Szwedom panowanie nad całą deltą Wisły, a ponadto stanowiła miejsce wypadowe przeciwko Gdańskowi. W czasie walk po 1655 kilkakrotnie nieskutecznie próbowano odzyskać Gdańską Głowę. Decydujące oblężenie rozpoczęło się 25 września 1659, siłami około 5500 zbrojnych, wyposażonych w blisko 40 dział i moździerzy. Wojska rozpoczęły bombardowanie twierdzy, a Szwedzi zdani jedynie na własne siły skapitulowali i na honorowych warunkach opuścili ją 22 grudnia 1659. Ponownie obsadziło ją 1500 żołnierzy gdańskich.


Planowana była rozbudowa fortyfikacji, w końcu jednak zdecydowano się je rozebrać w drugiej połowie XVII wieku, ponieważ koszt ich utrzymania przekraczał możliwości Gdańska. Poza tym obawiano się, że jeśli znowu zostanie zdobyta przez przeciwnika, ponownie może stać się miejscem blokady spływu wiślanego. W 1812 teren dawnej twierdzy został obsadzony przez [[Francja|Francuzów]]; być może istniały tam jeszcze resztki dawnych umocnień.
Planowana była rozbudowa fortyfikacji, w końcu jednak zdecydowano się je rozebrać w drugiej połowie XVII wieku, ponieważ koszt ich utrzymania przekraczał możliwości Gdańska. Poza tym obawiano się, że jeśli znowu zostanie zdobyta przez przeciwnika, ponownie może stać się miejscem blokady spływu wiślanego. W 1812 teren dawnej twierdzy został obsadzony przez [[Francja|Francuzów]]; być może istniały tam jeszcze resztki dawnych umocnień.

Wersja z 14:52, 30 paź 2019

Gdańska Głowa
Ilustracja
Gdańska Głowa na rysunku z 1696
Państwo

 Polska

Miejscowość

Drewnica

Typ budynku

fortyfikacja

Rozpoczęcie budowy

ok. 1626

Zniszczono

druga poł. XVII wieku

Położenie na mapie gminy Stegna
Mapa konturowa gminy Stegna, blisko lewej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Gdańska Głowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Gdańska Głowa”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Gdańska Głowa”
Położenie na mapie powiatu nowodworskiego
Mapa konturowa powiatu nowodworskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Gdańska Głowa”
Ziemia54°16′01,12″N 18°57′07,04″E/54,266978 18,951956
Multimedia w Wikimedia Commons

Gdańska Głowa (niem. Danziger Haupt) – miejsce rozwidlenia się Wisły w jej końcowym biegu na dwa ramiona: gdańską Wisłę (Martwa Wisła) i elbląską (Szkarpawa), w pobliżu wsi Drewnica (województwo pomorskie). W XVII wieku ważny posterunek obronny Gdańska. Była oddalona od centrum Gdańska o ok. 20 km. Forteca odegrała pewną rolę podczas wojen polsko-szwedzkich, jednak bardziej przysłużyła się atakującym Szwedom niż obrońcom, dlatego pod koniec XVII wieku zdecydowano o jej likwidacji.

Obecnie zabytkowa śluza jest jednym z elementów szlaku wodnego Pętla Żuławska.

Historia

Makieta Gdańskiej Głowy w Narodowym Muzeum Morskim
Śluza Gdańska Głowa między Wisłą a Szkarpawą na szlaku Pętli Żuławskiej

Forteca była położona pomiędzy ramionami Wisły i Szkarpawy, niedaleko ich ujścia do zatok Morza Bałtyckiego. Prawdopodobnie pierwsze stałe umocnienia powstały krótko przed 1626, jako szaniec z czterema bastionami.

W drugiej połowie lipca 1626 Gdańska Głowa została zajęta przez wojska szwedzkie i znacznie rozbudowana. Została obsadzona silną załogą, która odparła atak wojsk gdańskich w styczniu 1627 roku. Obsadzenie przez Szwedów twierdzy pozwoliło do 1635 kontrolować im handel wiślany Gdańska. Od spływających do Gdańska statków wiślanych i tratew z drewnem były pobierane opłaty, a towary potrzebne Szwedom były zatrzymywane i konfiskowane. Fortyfikacja wróciła pod zwierzchnictwo Gdańska po rozejmie w Sztumskiej Wsi (12 września 1635) i została ponownie obsadzona przez załogę wydzieloną z wojsk garnizonu miejskiego. W obliczu zagrożenia szwedzkiego w 1655 została obsadzona 200 żołnierzami, jednak została zdobyta przez Szwedów w lutym 1656. Szwedzi rozbudowali fortyfikacje i stworzyli potężną twierdzę wodno-ziemną typu holenderskiego, o szerokości ponad 500 m, z załogą liczącą około 600-800 osób i około 50 dział różnych kalibrów. Twierdza zapewniała Szwedom panowanie nad całą deltą Wisły, a ponadto stanowiła miejsce wypadowe przeciwko Gdańskowi. W czasie walk po 1655 kilkakrotnie nieskutecznie próbowano odzyskać Gdańską Głowę. Decydujące oblężenie rozpoczęło się 25 września 1659, siłami około 5500 zbrojnych, wyposażonych w blisko 40 dział i moździerzy. Wojska rozpoczęły bombardowanie twierdzy, a Szwedzi zdani jedynie na własne siły skapitulowali i na honorowych warunkach opuścili ją 22 grudnia 1659. Ponownie obsadziło ją 1500 żołnierzy gdańskich.

Planowana była rozbudowa fortyfikacji, w końcu jednak zdecydowano się je rozebrać w drugiej połowie XVII wieku, ponieważ koszt ich utrzymania przekraczał możliwości Gdańska. Poza tym obawiano się, że jeśli znowu zostanie zdobyta przez przeciwnika, ponownie może stać się miejscem blokady spływu wiślanego. W 1812 teren dawnej twierdzy został obsadzony przez Francuzów; być może istniały tam jeszcze resztki dawnych umocnień.

Resztki twierdzy rozebrano ostatecznie przy okazji wykonywania przekopu Wisły pod koniec XIX wieku (1890-1895); część terenu dawnej twierdzy została zajęta przez infrastrukturę przekopu. Pozostała część to obecnie płaski teren wykorzystywany rolniczo.

Obecna Gdańska Głowa to nazwa wybudowanej w 1895 roku śluzy na Szkarpawie. Śluza odcina wody Wisły od Szkarpawy i znajduje się na obszarze Żuław Wiślanych (Drewnica).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gdańska_Głowa&oldid=57852917”