Dąbrowica (powiat lubelski): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Zamek Firlejów w Dąbrowicy: drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
drobne redakcyjne |
||
| Linia 46: | Linia 46: | ||
Plik:Dąbrowica - panoramio.jpg|Arkada pałacowa |
Plik:Dąbrowica - panoramio.jpg|Arkada pałacowa |
||
Plik:Ruiny zamku Firlejów.jpg|Baszta pałacowa |
Plik:Ruiny zamku Firlejów.jpg|Baszta pałacowa |
||
Plik:Wach. Świderski prowadzi ochotników do kawalerii, 1915.jpg|rok 1915 |
|||
</gallery> |
</gallery> |
||
Wersja z 11:12, 18 lut 2020
| Artykuł |
51°16′13.8″N 22°27′14.72″E |
|---|---|
| - błąd |
0 m |
| WD |
51°15'N, 22°24'E, 51°16'N, 22°24'E |
| - błąd |
19905 m |
| Odległość |
538 m |
| wieś | |
 Ruiny pałacu Firlejów w Dąbrowicy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (31.12.2015) |
1312 |
| Strefa numeracyjna |
81 |
| Kod pocztowy |
21-002[1] |
| Tablice rejestracyjne |
LUB |
| SIMC |
0381456 |
Położenie na mapie gminy Jastków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lubelskiego  | |
 51°16′13,80″N 22°27′14,72″E/51,270500 22,454089
| |
Dąbrowica – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Jastków[2][3].
Komunikację pasażerską z Lublinem zapewnia autobus miejski linii 3.
W Dąbrowicy znajdują się liczne ścieżki rowerowe oraz szlaki turystyczne.
Wieś stanowi sołectwo gminy Jastków[4].
Historia
Wieś notowana od roku 1317 roku. W latach 1317–1330 dziedzicami Dąbrowicy, Mełgwi, Janowic, Markuszowic w kluczu zwanym Mełgiewskim byli bracia Dzierżko i Ostasz z Bejsc w powiecie wiślickim – protoplaści rodu Firlejów, którzy od 1409 roku tytułowali się de Dambrowicza, czyniąc z tej miejscowości swoją główną rodową siedzibę.
Król Władysław I Łokietek w roku 1317 i 1330 przenosi 2. krotnie Dąbrowicę na prawo średzkie. W rękach rodziny Firlejów wieś i pozostałe dobra pozostają do XVII wieku.
Opis i rysunek ruin zamku dostarcza Tygodnik Ilustrowany z roku 1864 tom X str.358[5].
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[6].
Zamek Firlejów w Dąbrowicy
Zamek został zbudowany pierwotnie w XV wieku i związany był przez wieku z rodem Firlejów, którzy następnie przebudowali go w swoją rodową siedzibę o cechach w dużej mierze już nie obronnych, ale reprezentacyjnych. Pierwsza znacząca rozbudowa zamku rozpoczęła się ok. 1506 roku i związana była z najznamienitszym przedstawicielem Filejów – Mikołaja Firleja (zm. 1526), późniejszym kasztelanem krakowskim i hetmanem wielkim koronnym. Budowa była kontynuowana przez wojewodę lubelskiego Piotra Firleja, który zbudował także w bezpośredniej bliskości zamku kaplicę św. Mikołaja z muru pruskiego[7]. Ponownie zamek przebudowano w początku XVII wieku tworząc już założenie pałacowe budując nowe północne skrzydło, arkady i baszty. Całość zwieńczona była attyką. Po obu stronach elewacji znajdowały się dwie dwukondygnacyjne, sześcioboczne wieże, z których jedna zachowała się do dzisiaj. Od strony wschodniej w początkach XVII wieku stanęła reprezentacyjna galeria arkadowa. Wejście w formie ryzalitu znajdowało się w środkowej części pałacu, podkreślonej poprzez powiększenie filarów i łuków.
Pałac zaczął ulegać rujnacji już w końcu XVII wieku, gdy Firlejowie zaczęli ubożeć i tracić wpływy polityczne. W 1694 roku sporządzono opis zniszczeń dokonanych w pałacu. Linia Firlejów z Dąbrowicy wygasła wraz ze śmiercią ostatniej przedstawicielki rodu, Marianny Sapieżyny, córki Józefa Firleja[7]. Dobra przeszły w latach 20-30. XX wieku w ręce zakonu jezuitów, zaś w czasie II wojny światowej stały się miejscem przetrzymywania więźniów na terenie obozu SS, który powstał po konfiskacie dóbr jezuickich[7]. W latach 1952–1953 na terenie ruin zamku przeprowadzono prace inwentaryzacyjne, wzbogacone o badania terenowe. W latach 1956 - 1957 pokryto dach baszty gontem, a jedna arkada galerii (w przyziemiu) została zrekonstruowana według projektu Jana Gontarczyka. Do dzisiaj zachowała się jedynie wieża, w której mieściła się kaplica zamkowa.
Do ruin zamku w latach 90. XX wieku dobudowano nie pasujący do zabytku obiekt mieszczący placówkę Caritas[7].
-
Arkada pałacowa -
Baszta pałacowa -
rok 1915
Kultura i Sport
W Dąbrowicy zlokalizowany jest Gminny Ośrodek Kultury i Sportu. Funkcjonuje w nim Zespół Pieśni i Tańca w Dąbrowicy. Od 2011 roku organizowany jest corocznie, na początku września Jarmark Firlejowski, w roku 2017 Dąbrowica obchodzi 700. lecie istnienia.
Działa tutaj również klub piłkarski KS Dąbrowica, występujący w lubelskiej klasie okręgowej.
Bibliografia
- Gawarecki H., Stankowa M., Wizja pałacu w Dąbrowicy z 1694 r., „Rocznik Lubelski”, R. 3, 1960, s. 241–252.
- Kurzątkowska, A., Rezydencja Firlejów w Dąbrowicy, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, t. 9, 1964, z. 1, s. 29–49.
- Rolska Irena, Firlejowie Leopardzi. Studia nad patronatem i fundacjami artystycznymi w XVI–XVII wieku, Lublin 2009.
- Siedem wieków Dąbrowicy, red. C. Taracha, Lublin 2012.
- Hohengarten A., Lipski Z., Dąbrowica wczoraj i dziś, Dąbrowica 2000.
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-02-29].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Jastków. Urząd Gminy Jastków. [dostęp 2016-04-15].
- ↑ Tygodnik Ilustrowany rocznik 1864. „Tygodnik Ilustrowany”, 1864. Gebethner i Wolff.
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ a b c d Rezydencja Firlejów w Dąbrowicy, „leksykon.teatrnn.pl” [dostęp 2017-07-04] (pol.).
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Dąbrowica 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 930.
