Brama Złota w Gdańsku

Złota Brama od strony zachodniej

Złota Brama w Gdańsku (właśc. Brama Długouliczna lub Brama ulicy Długiej, niem. Langgasser Tor) – została wzniesiona w roku 1612 na miejscu czternastowiecznej bramy gotyckiej (Brama Długouliczna).

Budowla jest dziełem architekta Abrahama van den Blocke. W jej budowie uczestniczył także Jan Strakowski. Architektura jest utrzymana w stylu manieryzmu niderlandzkiego i charakteryzuje się typowym dla tego okresu wyrafinowaniem. Do bramy przylega od strony północnej późnogotycki Dwór Bractwa św. Jerzego.

Złota Brama

Złota Brama na ilustracji z opisu historii miasta Gdańska, autorstwa Reinholda Curickego z 1687 roku

W roku 1957 budynek został odbudowany po zniszczeniach wojennych.

We fryzie na ścianie frontowej umieszczono cytat z Psalmu 122: ES MVSSE WOLGEHEN DENEN DIE / DICH LIEBEN ES MVSSE FRIEDE SEIN INWENDIG IN DEINE MAVREN VND / GLVCK IN DEINEN PALASTEN PSA - 122 („Niech zażywają pokoju ci, którzy ciebie miłują. Niech pokój będzie w twoich murach, a bezpieczeństwo w twych pałacach!”).
Łaciński napis na bramie od strony ulicy Długiej głosi: Concordia res publicæ parvæ crescunt - discordia magnæ concidunt („Zgodą małe republiki rosną - niezgodą wielkie upadają ”). Warto zauważyć błąd ortograficzny w słowie „discordia”, umieszczonego na bramie w formie „discordiæ”. Błąd ten popełniony w czasach budowy obiektu został wiernie odtworzony współcześnie jako ciekawostka.

Figury

Obie fasady bramy są zwieńczone attykami, na których ustawiono osiem rzeźb alegorycznych (po cztery z każdej strony). Obecne są rekonstrukcją posągów z 1878 będących kopiami oryginalnych, zniszczonych działaniem czynników klimatycznych rzeźb Piotra Ringeringa wykonanych w 1648 roku na podstawie projektu Jeremiasza Falcka. Figury od strony zachodniej (widoczne na zdjęciu) symbolizują dążenia mieszczan: Pax („Pokój”), Libertas („Wolność”), Fortuna („Szczęście”) oraz Fama („Sława”). Od strony wschodniej (od ulicy Długiej) widać figury symbolizujące cnoty obywatelskie: Concordia („Zgoda”), Iustitia („Sprawiedliwość”)', Pietas („Pobożność”) oraz Prudentia („Rozwaga”).

Bibliografia

• Edmund Cieślak [red.]: Historia Gdańska, Tom II 1454-1655, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1982, ISBN 83-215-3244-6
• J. Friedrich, Gdańskie zabytki architektury do końca XVIII w., Gdańsk 1995, ISBN 83-7017-606-2

Linki zewnętrzne

• O bramie na stronach Akademii Rzygaczy