Fasada (wzorzec projektowy)

Fasada – wzorzec projektowy należący do grupy wzorców strukturalnych. Służy do ujednolicenia dostępu do złożonego systemu poprzez wystawienie uproszczonego, uporządkowanego interfejsu programistycznego, który ułatwia jego użycie.

Problem

Rozważmy kompilator napisany z wykorzystaniem reguł programowania obiektowego. Znajdują się w nim klasy i obiekty reprezentujące Analizator składniowy, lekser, bufory na kod wynikowy i wiele innych elementów. Interfejs całego systemu posiada duże możliwości, lecz jest skomplikowany, tymczasem większość jego użytkowników będzie zainteresowana po prostu uruchomieniem kompilacji określonego pliku i pobrania wyniku. Rozwiązaniem jest zastosowanie wzorca Fasada do stworzenia dodatkowego obiektu, który pozwala szybko uruchomić najbardziej typowe zadania, jednocześnie nie ukrywając złożoności systemu przed tymi, którzy jej faktycznie potrzebują.

Budowa

Diagram klas wzorca Fasada

Wzorzec wyróżnia następujące elementy:

• złożony system – reprezentowany na diagramie przez klasy Element1 do Element5. Chcemy uprościć dostęp do niego,
• fasada – klasa posiadająca referencje do elementów systemu z metodami do wykonywania najczęściej potrzebnych zadań,
• klient – dowolny kod zainteresowany wykorzystaniem złożonego systemu.

Klient komunikuje się z systemem poprzez fasadę, która w jego imieniu wykonuje niezbędne operacje na złożonym systemie. To, czy klient posiada także bezpośredni dostęp do systemu, leży w gestii programisty implementującego wzorzec, ponieważ możliwe jest wykorzystanie go do podziału systemu na warstwy, gdzie fasady służą do uproszczenia i ujednolicenia komunikacji.

Konsekwencje

• duże zmniejszenie liczby zależności między klientem a złożonym systemem — jeśli klient nie korzysta bezpośrednio z żadnych elementów ukrytych za fasadą systemu, całość jest łatwiejsza w konserwacji i utrzymaniu,
• wprowadzenie podziału aplikacji na warstwy, który ułatwia niezależny rozwój klienta i złożonego systemu,
• możliwość zablokowania klientowi drogi do bezpośredniego korzystania ze złożonego systemu, jeśli jest to konieczne,
• kod klienta wykorzystującego fasadę jest czytelniejszy i łatwiejszy w zrozumieniu,

Przykład

Przykładem użycia wzorca fasady może być aplikacja bankomatowa, która musi wchodzić w interakcję z systemem bankowym. Skoro aplikacja bankomatowa wykorzystuje tylko niewielką część możliwości systemu bankowego (autoryzacja karty, sprawdzenie stanu konta, wypłata i ew. wpłata), to można zastosować obiekt fasady, który zasłoni przed zewnętrznymi aplikacjami skomplikowaną strukturę wewnętrzną systemu bankowego. Upraszcza to pisanie aplikacji na bankomaty, a jednocześnie zapewnia lepsze bezpieczeństwo systemu bankowego.

Bibliografia

• Erich Gamma, Richard Helm, Ralph Johnson, John Vlissides: Wzorce projektowe. Elementy oprogramowania obiektowego wielokrotnego użytku. Helion, 2010, s. 161-169. ISBN 978-83-246-2662-5.

Linki zewnętrzne

• Szczegółowy opis wzorca wraz z przykładami