Imiesłów przysłówkowy współczesny

Imiesłów przysłówkowy współczesny – bezosobowa forma czasownika wyrażająca czynność trwającą równocześnie z inną czynnością. W języku polskim końcówką takiego imiesłowu jest -ąc (np. robiąc, pisząc, jedząc).

Przykłady w kontekście

• Zmywając naczynia, słuchała radia. (jednocześnie zmywała naczynia i słuchała radia)
• Czytając gazetę, znalazłam ogłoszenie o sprzedaży samochodu. (znalazłam ogłoszenie podczas czytania)

W zdaniach złożonych z użyciem imiesłowu przysłówkowego współczesnego należy zwrócić uwagę, że wykonawca czynności musi być wskazany w dalszej części tego zdania – innymi słowy podmiot w zdaniu pojedynczym i imiesłowowym równoważniku zdania musi być ten sam:

• [Ona] Zmywając naczynia, [ona] słuchała radia.
• [Ja] Czytając gazetę, [ja] znalazłam ogłoszenie o sprzedaży samochodu.

Często jednak dochodzi do formułowania wypowiedzi zwanych anakolutycznymi.

Błędy anakolutyczne

Przykłady anakolutów z imiesłowem przysłówkowym współczesnym:

• Idąc do pracy, miał miejsce wypadek. Sugeruje to, że wypadek szedł do pracy.
• Pisząc artykuł do Wikipedii, zadzwonił telefon. Sugeruje to, że telefon pisał artykuł do Wikipedii.

W przypadku braku tożsamości podmiotów w obu członach należy użyć formy osobowej zamiast imiesłowu albo uzgodnić podmiot imiesłowu i orzeczenia (zmieniając orzeczenie). Powinno więc być, odpowiednio:
albo

• Gdy [ja] szedłem do pracy, miał miejsce wypadek. (forma osobowa)

albo

• [Ja] Idąc do pracy, [ja] widziałem wypadek. (uzgodnienie podmiotu)

i albo

• Gdy [ja] pisałem artykuł do Wikipedii, zadzwonił telefon. (forma osobowa)

albo

• [Ja] Pisząc artykuł do Wikipedii, [ja] usłyszałem dzwoniący telefon. (uzgodnienie podmiotu)

Zobacz też

• imiesłów przysłówkowy uprzedni
• imiesłów przymiotnikowy czynny
• imiesłów przymiotnikowy bierny