Kuropatnik (ptak)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kuropatnik
Ithaginis cruentus[1]
(Hardwicke, 1821)
Ilustracja
samiec
Ilustracja
samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

grzebiące

Rodzina

kurowate

Podrodzina

bażanty

Plemię

Ithaginini
Wolters, 1976

Rodzaj

Ithaginis
Wagler, 1832

Gatunek

kuropatnik

Synonimy
  • Ithaginis cruentatus
  • Phasianus cruentus Hardwicke, 1821[2]
Podgatunki

zobacz opis w tekście

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Kuropatnik[4], kuropatnik nepalski (Ithaginis cruentus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kurowatych (Phasianidae). Jedyny przedstawiciel rodzaju Ithaginis. Występuje od wschodnich Himalajów po północno-środkowe Chiny. Ze względu na swoją nazwę w innych językach bywa także zwany bażantem krwawym[5]. Ptak ten jest symbolem indyjskiego stanu Sikkim.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Są spotykane w Himalajach od Nepalu poprzez Tybet i północną Mjanmę aż po północno-środkowe Chiny. Żyją na wysokościach między około 2100 m n.p.m. (w zimie) a 3000–4500 m n.p.m. (podczas okresu godowego)[6]. Różnice te są tak znaczne ze względu na ich przemieszczanie się wraz ze zmieniającą się linią śniegu, w okolicach której przebywają. Preferują lasy iglaste i mieszane.

Podgatunki[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia 12 podgatunków I. cruentus[7]:

  • I. c. cruentus (Hardwicke, 1821) – północny Nepal i południowo-środkowy Tybet
  • I. c. affinis Beebe, 1912Sikkim (północno-wschodnie Indie), zachodni Bhutan i południowo-wschodni Tybet
  • I. c. tibetanus E.C.S. Baker, 1914 – wschodni Bhutan i południowo-wschodni Tybet
  • I. c. kuseri Beebe, 1912 – północny Asam i wschodni Arunachal Pradesh (północno-wschodnie Indie), południowo-wschodni Tybet i północno-zachodni Junnan (południowo-zachodnie Chiny)
  • I. c. marionae Mayr, 1941 – zachodni Junnan (południowo-zachodnie Chiny) i północno-wschodnia Mjanma
  • I. c. rocki Riley, 1925 – północno-zachodni Junnan (południowo-zachodnie Chiny). Obejmuje proponowany podgatunek holoptilus.
  • I. c. clarkei Rothschild, 1920 – góry Lichiang (północno-zachodni Junnan, południowo-zachodnie Chiny)
  • I. c. geoffroyi J. Verreaux, 1867 – wschodni Tybet i południowo-zachodni Syczuan (zachodnie Chiny)
  • I. c. berezowskii Bianchi, 1904 – północno-zachodni Syczuan do południowego Gansu (środkowe Chiny). Obejmuje proponowany podgatunek annae.
  • I. c. beicki Mayr & Birckhead, 1937 – północno-wschodni Qinghai (północno-środkowe Chiny)
  • I. c. michaelis Bianchi, 1904 – północny Qinghai i północno-zachodni Gansu (północno-środkowe Chiny)
  • I. c. sinensis David, 1873Shaanxi (środkowe Chiny)

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Cechy gatunku[edytuj | edytuj kod]

Zarówno wielkością, jak i ubarwieniem bardziej przypomina kuropatwę niż większość bażantów. Wyraźnie widoczny jest dymorfizm płciowy. Samce mają jasne podbrzusze i pierś, która poprzecinana jest czerwonymi piórami, reszta ich ciał jest szara. Poszczególne podgatunki różnią się ilością czerwonych piór na piersi, intensywnością ubarwienia reszty ciała oraz wielkością. Samice są upierzone od rdzawobrązowego po szarobrązowy z wyraźnie jaśniejszą głową. U obu płci na czubku głowy występuje pióropusz. Nogi i pozbawiona piór otoczka oka są czerwone. Nie potrafi dobrze latać, ale jest w stanie szybko biegać.

Wymiary średnie[edytuj | edytuj kod]

  • długość ciała samca: 43 cm
  • długość ciała samicy: 39 cm

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Gatunek raczej monogamiczny, choć u starszych osobników zdarza się, że na jednego samca przypada kilka samic. Dojrzałość płciową osiąga w wieku jednego roku. W maju samica składa od 5–12 jaj do naziemnego, dobrze ukrytego gniazda. Po 27–29 dniach z jaj wykluwają się pisklęta, które po dwóch dniach od wyklucia potrafią podążać za matką w poszukiwaniu pożywienia.

Pożywienie[edytuj | edytuj kod]

Żywi się głównie porostami, zjada także mchy, paprocie czy niewielkie gałązki. Rzadko zdarza mu się grzebać pazurami w poszukiwaniu pożywienia, najczęściej podnosi je z ziemi za pomocą dzioba. Żeruje w grupach.

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kuropatnika za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji jest spadkowy[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Ithaginis cruentus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Blood Pheasant (Ithaginis cruentus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-25)]. (ang.).
  3. a b BirdLife International, Ithaginis cruentus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2015-4 [dostęp 2016-05-01] (ang.).
  4. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Ithaginini Wolters, 1976 (wersja 2020-07-2). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-30].
  5. Kuropatnik nepalski – Ithaginis cruentus. [w:] Olsniak.pl [on-line]. [dostęp 2015-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-15)].
  6. Blood Pheasant (Ithaginis cruentus). [w:] GBWF.org [on-line]. [dostęp 2019-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-19)]. (ang.).
  7. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Pheasants, partridges, francolins. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-30]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]