Mgławica Mewa
.jpg) Mgławica Mewa (ESO) | |
| Odkrywca |
Isaac Roberts („głowa”), |
|---|---|
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ | |
| Rektascensja |
07h 04m 27s |
| Deklinacja |
–10° 27′ 24″ |
| Odległość |
3800 ly |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary |
Ø 250 ly |
| Alternatywne oznaczenia | |
| Sharpless 2-292 + Sharpless 2-296, IC 2177 | |
Mgławica Mewa (często oznaczana numerem IC 2177) – popularna nazwa wielkiego obszaru H II znajdującego się na granicy gwiazdozbiorów Wielkiego Psa i Jednorożca w odległości około 3800[1] lat świetlnych. Została tak nazwana, gdyż jej kształt przypomina sylwetkę lecącej mewy[2]. Mgławica ta na niebie widoczna jest niedaleko od Syriusza, jednak w rzeczywistości znajduje się ponad 400 razy dalej niż ta najjaśniejsza gwiazda nocnego nieba[2].
Mgławica Mewa leży w jednym z ramion spiralnych Drogi Mlecznej[3]. Należy do wielkiej asocjacji gwiazdowej CMa OB1[4][5], czasem też powiązaną z mgławicą asocjację gwiazd określa się oznaczeniem CMa R1[5][6].
Opis mgławicy[edytuj | edytuj kod]
Mgławica Mewa jest olbrzymim obłokiem zbudowanym głównie z gazu wodorowego, który jest jonizowany przez silne promieniowanie pobliskich gwiazd, co nadaje mgławicy intensywny czerwony kolor (jest to tzw. obszar H II)[2]. W mgławicy gwałtownie tworzą się nowe, gorące gwiazdy[3]. W niektórych rejonach mgławicy światło z gorących niebiesko-białych gwiazd jest rozpraszane na niewielkich cząsteczkach pyłu, co w efekcie barwi okolicę na niebiesko[2].
Mgławica Mewa zasadniczo składa się z dwóch części – „głowy” i „skrzydeł”. Jaśniejszą „głowę” stanowi obszar H II z mgławicą refleksyjną, oznaczony w katalogu Sharplessa numerem 292 (Sharpless 2-292)[4], a w drugiej części Index Catalogue – numerem IC 2177. Rozświetlająca tę mgławicę młoda gwiazda HD 53367 stanowi „oko” Mewy[3]. Bardziej rozmyta mgławica Sharpless 2-296 stanowi „skrzydła”[6]. Rozpiętość „skrzydeł” wynosi około 250 lat świetlnych[7]. Niektóre źródła zaliczają do Mgławicy Mewa małą mgławicę Sharpless 2-297, stanowiącą mały dodatek do czubka prawego „skrzydła”[3].
W obszarze Mgławicy Mewa znajdują się dwie gromady otwarte: NGC 2335 oraz NGC 2343, które tworzą gromadę podwójną o wspólnej przeszłości[8].
Historia odkryć[edytuj | edytuj kod]
W 1785 roku ten rejon nieba obserwował przez swój teleskop William Herschel i odkrył gromady gwiazd NGC 2335, NGC 2343 oraz towarzyszącą Mgławicy Mewa małą, ale stosunkowo jasną mgławicę NGC 2327 położoną na przedniej krawędzi prawego „skrzydła”[9]. Samej Mgławicy Mewa nie udało mu się dostrzec, mimo jej ogromnych rozmiarów, gdyż przez zwykły teleskop optyczny jest ona praktycznie niewidoczna. Jaśniejszą „głowę” odkrył dopiero w 1898 roku Isaac Roberts na wykonanym przez siebie zdjęciu[10][11][12]. Rozciągające się na kilka stopni kątowych skrzydła opisał Max Wolf, choć i jemu prawdopodobnie nie udało się sfotografować całej mgławicy[10].
Nieścisłości w oznaczeniach katalogowych Mgławicy Mewa[edytuj | edytuj kod]
Wiele źródeł popularnonaukowych (np. serwis APOD[1][7]) za IC 2177 błędnie uznaje „skrzydła” Mgławicy Mewa, natomiast jej „głowę” identyfikuje jako NGC 2327 (w rzeczywistości obiektem NGC 2327 jest wspomniana wyżej niewielka mgławica odkryta przez Herschela ).
Europejskie Obserwatorium Południowe[2], a także wiele innych serwisów bądź publikacji, za obiekt IC 2177 uznaje całą Mgławicę Mewa.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Mgławica Mewa w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia (27 marca 2009)
- ↑ a b c d e Bogate kolory kosmicznej mewy. [w:] eso1237pl — Zdjęcie prasowe [on-line]. ESO, 2012-09-26. [dostęp 2018-09-13].
- ↑ a b c d Mgławica jak skrzydła mewy. ESO, 2013-02-06. [dostęp 2014-01-04]. (pol.).
- ↑ a b Kevin Jardine: Sh 2-292. [w:] Galaxy Map [on-line]. [dostęp 2018-09-13]. (ang.).
- ↑ a b Jane Gregorio-Hetem. The Canis Major Star Forming Region. „Handbook of Star Forming Regions”. Vol. II, 2008. arXiv:0808.3812. (ang.).
- ↑ a b Kevin Jardine: Sh 2-296. [w:] Galaxy Map [on-line]. [dostęp 2018-09-13]. (ang.).
- ↑ a b Mgławica Mewa w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia (19 marca 2010)
- ↑ Robert Gendler: Niebo. Warszawa: Carta Blanca, 2007, s. 91. ISBN 978-83-60887-00-4.
- ↑ Courtney Seligman: NGC 2327. [w:] Celestial Atlas [on-line]. [dostęp 2018-09-13]. (ang.).
- ↑ a b Harold G. Corwin Jr.: IC 2177. [w:] Notes on the IC objects, particularly those missing, misidentified, or otherwise unusual [on-line]. 2018-06-18. [dostęp 2018-09-13]. (ang.).
- ↑ Courtney Seligman: IC 2177. Celestial Atlas. [dostęp 2016-04-14]. (ang.).
- ↑ Nigel Henbest, Couper Heather: The Guide to the Galaxy. Cambridge University Press, 1994, s. 125. ISBN 978-0-521-45882-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- IC 2177 w bazie SIMBAD (ang.)
- Sh 2-296 w bazie SIMBAD (ang.)
- Mgławica jak skrzydła mewy. ESO, 2013-02-06. [dostęp 2014-01-04]. (pol.).