Nowa Bystrzyca
50°17′39″N 16°34′36″E/50,294167 16,576667| wieś | |
 Kościół Wniebowzięcia NMP w Nowej Bystrzycy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
380–580[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
277[3] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-516[4] |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
| SIMC |
0851465 |
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
| 50°17′39″N 16°34′36″E/50,294167 16,576667[1]
| |
Nowa Bystrzyca – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.
W przeszłości do wsi należał przysiółek Łysek (niem. Kohlberg)[5]. Obecnie przysiółek niezamieszkały. Nazwa niestandaryzowana.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Nowa Bystrzyca to duża, uprzemysłowiona wieś leżąca pomiędzy bocznymi ramionami środkowej części Gór Bystrzyckich, w dolinach potoków Bystrzyca i Mała Bystrzyca, na wysokości około 380–580 m n.p.m.[2]
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1954-1961 należała do gromady Stara Bystrzyca, przekształconej w 1961 na gromadę Nowa Bystrzyca. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początek XVI wieku to najbardziej prawdopodobny okres powstania tej wsi, chociaż wzmiankowana została ona dopiero o cały wiek później w 1414 roku[6]. Najpierw była własnością prywatną, później do 1684 roku królewszczyzną, by wreszcie należeć do Bystrzycy Kłodzkiej[6]. Bardzo szybko też się rozwijała, w 1787 roku żyło w niej ponad 500 mieszkańców, którzy trudnili się głównie uprawą ziemi i rzemiosłem[2]. W 1825 roku było tu 105 domów, w tym: kościół i szkoła katolicka, 4 młyny wodne, olejarnia oraz tartak[2]. Na przełomie XIX i XX wieku Nowa Bystrzyca ugruntowała swój rolniczo-przemysłowy charakter, zachowując go zresztą po części i do dziś[2]. W 1978 roku było tu 78 gospodarstw rolnych[2], obecnie we wsi działają fabryki tektury oraz mebli[6].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty:[7]
- drewniany kościół Wniebowzięcia NMP, należący do parafii św. Marii Magdaleny w Wójtowicach[6]. Został wzniesiony w 1726 roku na miejscu kaplicy cmentarnej pochodzącej z roku 1699[6]. W 1923 roku kościół został przebudowany. Budynek jest jednonawowy z wyodrębnionym prezbiterium, nakryty czterospadowym dachem krytym gontem, na kalenicy znajduje się sygnaturka w stylu bizantyjskim[6]. Wyposażenie wnętrza pochodzi z XVIII wieku (ołtarz główny z 1710 roku). W ołtarzu głównym znajduje się figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem którą w przeszłości uważano za cudowną i była otoczona lokalnym kultem[6]. W kościele znajdują się wciąż sprawne organy z ręcznym miechem, które mają ponad 200 lat[8]
- kaplica przedpogrzebowa z XVIII wieku[9]
Inne zabytki[2]:
- Liczne budynki mieszkalne i gospodarcze pochodzące z XVII, XIX i XX wieku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 87884
- ↑ a b c d e f g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 146–150. ISBN 83-7005-340-8.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 826 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 października 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-07-31].
- ↑ a b c d e f g Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 386. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych, nr rej.: 227/1988 z 22.12.1971.
- ↑ Adam Bałabuch, Stanisław Chomiak, Marek Korgul, Wiesław Mróz, Stanisław Szupieńko, Sławomir Wiśniewski, Jan Zyzak: Schematyzm Diecezji Świdnickiej. Świdnica: Świdnicka Kuria Biskupia, 2005. ISBN 83-921533-0-8.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych, nr rej.: 228/868 z 5.05.1961.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-340-8.
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Witold Papierniak, Nowa Bystrzyca [online], naszesudety.pl, 18 kwietnia 2005 [dostęp 2016-04-27].
- Siedziba gminy: Bystrzyca Kłodzka
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta | |
| Wsie |
|
| Przysiółki wsi | |
| Kolonie | |
| Osady | |
| Pozostałe miejscowości |
