Obóz jeniecki NKWD w Griazowcu
58°53′N 40°15′E/58,883333 40,250000| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
Położenie na mapie obwodu wołogodzkiego  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
| 58°53′N 40°15′E/58,883333 40,250000
| |
Obóz jeniecki NKWD w Griazowcu – obóz jeniecki właściwy Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRR dla przetrzymywania jeńców polskich z tw. pierwszej grupy.
Mieścił się w mieście Griazowiec pod Wołogdą, na linii kolejowej Jarosław – Wołogda, w byłym klasztorze, później domu wczasowym przedsiębiorstwa Siewierolies, ok. 8 km od miasta i stacji kolejowej.
Pierwotnie polscy jeńcy wojenni, aresztowani po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, byli przetrzymywani od jesieni 1939 w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie. Zdecydowana większość z nich na wiosnę 1940 została zamordowana w ramach zbrodni katyńskiej. Niewielka część z przetrzymywanych Polaków, nie została skierowana do miejsc kaźni, lecz została wywieziona do obozu w Juchnowie, a następnie do obozu NKWD w Griazowcu, który stanowił miejsce gromadzenia jeńców wyselekcjonowanych przez NKWD z obozów specjalnych do realizacji perspektywicznych planów (w maju 1940 było ich 395).
Pierwotnie powstała lista przetrzymywanych w Griazowcu, którą stworzył jeden z jeńców, ówczesny podchorąży Jerzy Turski (ur. 1920); liczyła 432 osoby[1]. Wśród nich było dwóch duchownych rzymskokatolickich: ks. Kamil Kantak i ks. Franciszek Tyczkowski, którzy do Griazowca został przewiezieni z więzień moskiewskich Butyrki i Łubianka.
W następnych latach w obozie w Griazowcu byli przetrzymywani inni polscy żołnierze.
W wyniku podpisania układu Sikorski-Majski i tworzenia Armii Polskiej w ZSRR, jeńcy polscy opuścili obóz w Griazowcu 2 września 1941[2].
Komendantem obozu jenieckiego NKWD w Griazowcu był por. bp Michał Filippow.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jerzy Turski: Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 66-78. ISBN 83-85015-66-3.
- ↑ Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 57. ISBN 83-85015-66-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bartosz Janczak, Obozy jenieckie w Griazowcu w latach 1939–1948, „Łambinowicki Rocznik Muzealny” 2016, t. 39, s. 27–43.
- Jažborovskaja I. S., Katyń: zbrodnia chroniona tajemnicą państwową, Warszawa 1998.
- Andrzej Leszek Szcześniak, Katyń: tło historyczne, fakty, dokumenty, Warszawa 1989.
- Jerzy Turski: Lista jeńców z obozu w Griazowcu. W: Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 66-78. ISBN 83-85015-66-3.
- Kompletna lista 1673 Polaków i obywateli polskich innych narodowości przebywających w obozie w Griazowcu. raportnowaka.pl. s. 1-38. [dostęp 2019-02-03].