Pełcznica (Świebodzice)
50°51′02″N 16°17′31″E/50,850556 16,291944| część miasta Świebodzic | |
 Willa Jana Mikulicza-Radeckiego przy ul. Sikorskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto |
Świebodzice |
| W granicach Świebodzic |
2 października 1954[1] |
| SIMC |
0984686 |
Położenie na mapie Świebodzic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu świdnickiego  | |
| 50°51′02″N 16°17′31″E/50,850556 16,291944
| |
Pełcznica (niem. Polsnitz[2]) – część miasta Świebodzice[3].
Włączona w granice miasta w 1954 roku, wcześniej samodzielna wieś. W latach 1945–1954 siedziba gminy Pełcznica.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Według niemieckiego geografa oraz językoznawcy Heinricha Adamy’ego pierwotna nazwa miejscowości jest patronimiczną nazwą pochodzącą od imienia męskiego Paweł[4], którego posiadacz był zasadźcą, właścicielem lub patronem miejscowości. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia on nazwę miejscowości w staropolskim brzmieniu Polsnica podając jej znaczenie „Dorf des St. Paulus”, czyli po polsku „Wieś św. Pawła”[4].
Miejscowość została wymieniona w staropolskiej, zlatynizowanej formie Polsnice w łacińskim dokumencie wydanym 12 sierpnia 1201 roku przez kancelarię papieża Innocentego III wydanym w Segni[5]. Nazwa została później przez Niemców zgermanizowana na Polsnitz.
Po II wojnie światowej polska administracja wprowadziła nazwę Pełcznica, która nie ma związku z pierwszym znaczeniem.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Dzielnica położona jest w malowniczej kotlinie i wciska się pomiędzy garby Pogórza Świebodzickiego. Otoczona licznymi zalesionymi wzgórzami leży na wysokości około 330 m n.p.m. Stanowi doskonałą bazę wypadową do Książa i do zamku Cisy. Nieopodal ulicy Moniuszki rośnie najstarszy cis w Sudetach – cis Bolko.
Przez Pełcznicę przepływa rzeka o tej samej nazwie, wywołująca częste powodzie, z których największe miały miejsce w roku 1997 i 2002.
Dzielnica jest silnie uprzemysłowiona; znajduje się tutaj szereg zakładów, m.in. Termet, GEA Klimator.
Osiedla[edytuj | edytuj kod]
W skład Pełcznicy wchodzą osiedla: Wilcza Góra, Osiedle WSK, Osiedle Zamkowa oraz Zimny Dwór. Z wyżej położonych części dzielnicy widać Zamek Książ.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[6]:
- kościół pw. św. Anny, ruiny, prawdopodobnie z przełomu XII i XIII w., ze stylu romańskiego na gotyk przebudowany na przełomie XIV-XV w., najstarsza budowla sakralna na terenie Świebodzic, ul. Mikulicza
inne zabytki:
- dom – willa Jana Mikulicza-Radeckiego; w 1895 roku J. Mikulicz-Radecki zakupił willę w Pełcznicy koło Świebodzic.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 9, Poz. 71
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262).
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
- ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 23, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Grünhagen 1866 ↓, s. 58.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 172. [dostęp 2012-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Colmar Grünhagen, Regesten zur Schlesischen Geschichte, Breslau: Josef Max & KOMP., 1866 (niem.).
