Prithivi Narayan Shah Dev

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Prithivi Narayan Shah Dev
श्री ५ वडामहाराजधिराज पृथ्वीनारायण शाह
Ilustracja
Portret króla
Król Gorkha
Okres

od 1742
do 25 września 1768

Poprzednik

Narabhpati Saha

Następca

brak

Król Nepalu
Okres

od 25 września 1768
do 11 stycznia 1775

Poprzednik

brak

Następca

Sinha Pratap Shah Dev

Dane biograficzne
Dynastia

Shah

Data urodzenia

1722 lub 1723

Data śmierci

1775

Ojciec

Nara Bhupal Shah

Matka

Kaushalyavati Devi

Małżeństwo

Indra Kumari Devi
Narendra Rajya Laxmi Devi
Icchavati Devi
Dayavati Devi

Dzieci

14 dzieci

Prithivi Narayan Shah Dev (nep. श्री ५ वडामहाराजधिराज पृथ्वीनारायण शाह; ur. 27 grudnia 1722 lub 1723[1] w Gorkha[2][3], zm. 11 stycznia 1775 w Devghat[2]) – władca Gurkhów z dynastii Shah od 1742 do 1768, król Nepalu od 1768 do 1775 roku. W wyniku wojny prowadzonej w latach 17441768 stopniowo podporządkował sobie królestwa leżące w Kotlinie Katmandu. Jest uznawany za twórcę współczesnego Nepalu[4][5].

Syn Nary Bhupala Shaha, władcy Gurkhów, oraz królowej Kaushalyavati Devi[6]. W 1742 roku został królem niewielkiego królestwa Gorkha, które zmagało się wówczas z napięciami wewnętrznymi. Z czasem władca Gurkhów dążył do podporządkowania sąsiednich księstewek, co ostatecznie mu się udało. W 1769 roku pod jego władaniem znalazły się królestwa Katmandu, Patan i Bhadgaun, doprowadził tym samym do upadku dynastii Malla[7][4], wcześniej podbił także okolice Nuwakotu, ważnego punktu handlowego w jego nowym królestwie[6]. Po konsolidacji tych wszystkich terenów przeniósł stolicę nowego państwa do Katmandu[4]. Podporządkował sobie też wiele innych ziem, w tym Tarai, Kumaon, Garhwal, Simlę czy indyjski Sikkim. Królestwo Nepalu było wtedy ponad dwukrotnie większe niż obecnie, sięgało od Pendżabu do Sikkimu[4]. Po jego śmierci władzę w państwie objął syn Sinha Pratap[1][4].

Król Prithivi Narayan jest też autorem Divya Upadesh, w którym zawarł dziewięć zasad, które stanowiły fundament nepalskiego życia społecznego i politycznego[6]. Określany jako władca surowy, lecz odważny i konsekwentny[6].

Miał przynajmniej cztery żony, które urodziły mu sześciu synów i osiem córek[2].

W Katmandu stoi pomnik przedstawiający tego władcę[8].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Nepal. rulers.org. [dostęp 2017-08-30]. (ang.).
  2. a b c The Royal House of Shah GENEALOGY. royalark.net. [dostęp 2017-08-31]. (ang.).
  3. Dharam Vir: Education and Polity in Nepal: An Asian Experiment. Northern Book Centre, 1988, s. 28. ISBN 978-81-85119-39-7. [dostęp 2017-08-31].
  4. a b c d e Prithvi Nārāyaṇ Shah, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-08-30] (ang.).
  5. Karl Schmidt: An Atlas and Survey of South Asian History. Routledge, 2015. ISBN 978-1-317-47680-1. [dostęp 2017-08-31].
  6. a b c d Prithvi Narayan Shah, creator of Greater Nepal. bossnepal.com. [dostęp 2017-09-01]. (ang.).
  7. Nepal. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-09-01].
  8. Nepal marks 294th birth anniversary of founding father King Prithvi Narayan Shah. thehimalayantimes.com. [dostęp 2017-09-01]. (ang.).