Spółgłoska boczna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot dodaje: eo:Lateralo |
|||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
==Lista spółgłosek bocznych== |
==Lista spółgłosek bocznych== |
||
* {{ |
* {{IPA3|[l]}} - [[spółgłoska boczna dziąsłowa|Spółgłoska półotwarta, boczna, dziąsłowa, dźwięczna]] |
||
* {{ |
* {{IPA3|[ɫ]}} - [[Spółgłoska półotwarta boczna zębowa welaryzowana|Spółgłoska półotwarta, boczna, zębowa, dźwięczna, welaryzowana]] |
||
* {{ |
* {{IPA3|[ɺ]}} - [[spółgłoska boczna uderzeniowa dziąsłowa|Spółgłoska uderzeniowa, boczna, dziąsłowa, dźwięczna]] |
||
* |
* {{IPA3|ɺ̢}} - [[spółgłoska boczna uderzeniowa z retrofleksją|Spółgłoska uderzeniowa, boczna, szczytowa, dźwięczna]] |
||
* {{ |
* {{IPA3|[ɭ]}} - [[spółgłoska boczna z retrofleksją|Spółgłoska półotwarta, boczna, szczytowa, dźwięczna]] |
||
* {{ |
* {{IPA3|[ʎ]}} - [[spółgłoska boczna podniebienna|Spółgłoska półotwarta, boczna, podniebienna, dźwięczna]] |
||
* {{ |
* {{IPA3|[ʟ]}} - [[spółgłoska boczna miękkopodniebienna|Spółgłoska półotwarta, boczna, miękkopodniebienna, dźwięczna]] |
||
* {{ |
* {{IPA3|[ɬ]}} - [[spółgłoska boczna szczelinowa dziąsłowa bezdźwięczna|Spółgłoska półotwarta, szczelinowa, dziąsłowa, bezdźwięczna]] |
||
* {{ |
* {{IPA3|[ɮ]}} - [[spółgłoska boczna szczelinowa dziąsłowa dźwięczna|Spółgłoska półotwarta, szczelinowa, dziąsłowa, dźwięczna]] |
||
* {{ |
* {{IPA3|[t͡ɬ]}} - [[spółgłoska boczna zwarto-szczelinowa dziąsłowa bezdźwięczna|Spółgłoska półotwarta, zwarto-szczelinowa, dziąsłowa, bezdźwięczna]] |
||
* {{ |
* {{IPA3|[d͡ɮ]}} - [[spółgłoska boczna zwarto-szczelinowa dziąsłowa dźwięczna|Spółgłoska półotwarta, zwarto-szczelinowa, dziąsłowa, dźwięczna]] |
||
==Spółgłoski boczne w językach świata== |
==Spółgłoski boczne w językach świata== |
||
Najbardziej rozpowszechnioną spółgłoską boczną jest [[spółgłoska półotwarta boczna dziąsłowa|[l]]]. Wiele języków, jak [[język albański|albański]] i do niedawna [[język polski|polski]] posiada również jej [[welaryzacja|welaryzowany]] odpowiednik [[spółgłoska półotwarta boczna zębowa welaryzowana|{{unicode|[ɫ]}}]]. W języku angielskim te dwie głoski są [[alofon]]ami - [l] występuje w pozycji przed samogłoską, a {{IPA|[ɫ]}} w innych pozycjach. [[Języki wschodniosłowiańskie]] kontrastują {{IPA|[ɫ]}} i [[palatalizacja|zmiękczone]] {{IPA|[lʲ]}}, ale nie posiadają czystego [l]. |
Najbardziej rozpowszechnioną spółgłoską boczną jest [[spółgłoska półotwarta boczna dziąsłowa|[l]]]. Wiele języków, jak [[język albański|albański]] i do niedawna [[język polski|polski]] posiada również jej [[welaryzacja|welaryzowany]] odpowiednik [[spółgłoska półotwarta boczna zębowa welaryzowana|{{unicode|[ɫ]}}]]. W języku angielskim te dwie głoski są [[alofon]]ami - [l] występuje w pozycji przed samogłoską, a {{IPA|[ɫ]}} w innych pozycjach. [[Języki wschodniosłowiańskie]] kontrastują {{IPA|[ɫ]}} i [[palatalizacja|zmiękczone]] {{IPA|[lʲ]}}, ale nie posiadają czystego [l]. |
||
Wersja z 16:09, 1 lis 2007
Spółgłoski boczne (spółgłoski lateralne, sonanty boczne) to ustne spółgłoski zwarto-otwarte, których artykulacyjną cechą jest utworzenie zwarcia w środkowej części jamy ustnej i przepływ powietrza bokami, z jednej lub obu stron języka.
Lista spółgłosek bocznych
- Szablon:IPA3 - Spółgłoska półotwarta, boczna, dziąsłowa, dźwięczna
- Szablon:IPA3 - Spółgłoska półotwarta, boczna, zębowa, dźwięczna, welaryzowana
- Szablon:IPA3 - Spółgłoska uderzeniowa, boczna, dziąsłowa, dźwięczna
- Szablon:IPA3 - Spółgłoska uderzeniowa, boczna, szczytowa, dźwięczna
- Szablon:IPA3 - Spółgłoska półotwarta, boczna, szczytowa, dźwięczna
- Szablon:IPA3 - Spółgłoska półotwarta, boczna, podniebienna, dźwięczna
- Szablon:IPA3 - Spółgłoska półotwarta, boczna, miękkopodniebienna, dźwięczna
- Szablon:IPA3 - Spółgłoska półotwarta, szczelinowa, dziąsłowa, bezdźwięczna
- Szablon:IPA3 - Spółgłoska półotwarta, szczelinowa, dziąsłowa, dźwięczna
- Szablon:IPA3 - Spółgłoska półotwarta, zwarto-szczelinowa, dziąsłowa, bezdźwięczna
- Szablon:IPA3 - Spółgłoska półotwarta, zwarto-szczelinowa, dziąsłowa, dźwięczna
Spółgłoski boczne w językach świata
Najbardziej rozpowszechnioną spółgłoską boczną jest [l]. Wiele języków, jak albański i do niedawna polski posiada również jej welaryzowany odpowiednik [ɫ]. W języku angielskim te dwie głoski są alofonami - [l] występuje w pozycji przed samogłoską, a [ɫ] w innych pozycjach. Języki wschodniosłowiańskie kontrastują [ɫ] i zmiękczone [lʲ], ale nie posiadają czystego [l].
Język walijski posiada spółgłoskę szczelinową boczną (IPA: [ɬ]). Dźwięk ten, jak również odpowiadająca mu afrykata [t͡ɬ], występują w indiańskich językach z rodzin na-dene, salisz i wakaskiej i w językach północnokaukaskich. Dźwięczny odpowiednik tej spółgłoski, [ɮ], występuje w języku zulu i adygejskim
Język japoński posiada spółgłoskę uderzeniową boczną dziąsłową. Analogiczna głoska, tyle że o artykulacji szczytowej występuje w języku paszto.
W językach khoisan występują mlaski boczne. W języku !xóõ jest ich aż 17.