Teologia dogmatyczna

Teologia dogmatyczna - główna gałąź teologii czerpiąca objawienie z Pisma świętego i tradycji. Teologia dogmatyczna bada w sposób rozumowy wszystkie główne zagadnienia doktryny chrześcijańskiej.

Etymologia

Etymologicznie słowo dógma dpn. dógmatos pochodzi z języka greckiego i oznacza: "postanowienie władzy zwierzchniej miasta-państwa; teza obowiązująca wszystkich adeptów danej szkoły filoz". Słowo dogma pochodzi od dokeín co oznacza: "wydawać się (dobrym), mniemać, wierzyć".

Dogmat jest zasadą teologiczną objętą kanonem wiary i podaną przez Kościół do wierzenia jako niewzruszona prawda, nie podlegająca krytyce ani dyskusji. Teologia dogmatyczna wyznaje prostą zasadę, że poza dogmatem istnieje tylko herezja. Tak więc nawet w przypadku ekumenizmu nie jest możliwe, aby Kościół katolicki zrezygnował z jakiegokolwiek dogmatu.

Podział dogmatyki

Termin dogmatyka pojawił się w XVII w., posłużył się nim po raz pierwszy luterański teolog Georg Calixt.

Szczegółowe działy teologii dogmatycznej:

angelologia, chrystologia połączona z soteriologią, demonologia, eklezjologia, eschatologia, hamartiologia, kairologia, mariologia, pneumatologia, protologia, sakramentologia i trynitologia.

Dogmatyka po Soborze Watykańskim II.

Na Soborze Watykańskim II do zakresu dogmatyki zaliczono tematykę biblijną łączącą się z historią zbawienia, interpretacje objawienia zawarte w dziełach patrystyki wschodniej i zachodniej, a także spekulatywne wyjaśnianie tajemnicy zbawienia na wzór św. Tomasza z Akwinu w powiązaniu z liturgią i całością życia Kościoła oraz dzieje dogmatów i sposobów ich teologicznego objaśniania na tle historii Kościoła. Wydobywszy z objawienia określone prawdy, dogmatyka uwypukla w nich elementy istotne, powtarzające się po wielekroć i ustala ich jednolite sformułowanie. Posługuje się klasyczną metodą scholastyczną, oraz tzw. metodą pozytywną, gdy uwzględnia w pierwszym rzędzie treści biblijne i patrystyczne; sięga też do polemiki, a obecnie nierzadko prezentuje nastawienie ekumeniczne.

Współczesna dogmatyka

Plik:Balter180.jpg

ks. Lucjan Balter SAC na Sympozjum teologicznym w Kaliszu

Współczesną dogmatykę charakteryzuje zwrot od abstrakcyjnej optyki esencjalnej ku ujęciom egzystencjalno-antropologicznym, dokonujący się pod wpływem tzw. nowej teologii (Karl Rahner, Henri de Lubac, Jean Daniélou, Yves Congar, Romano Guardini, Hans Urs von Balthasar, Marie-Dominique Chenu), oraz dążenie do syntetyzowania ujęć w duchu chrystocentryzmu (obok Rahnera Alfons Nossol, Lucjan Balter i Martin Schmaus).

Osobną dziedzinę stanowi historia dogmatów badająca powstawanie i rozwój poszczególnych dogmatów.